Μέσα από αυτή εδώ τη στήλη πολλές φορές γίνεται ο διαχωρισμός μεταξύ πολιτικής βίας και ποινικού εγκλήματος. Φυσιολογικά αυτός ο διαχωρισμός δεν... αρέσει σε όλους και ειδικά στα πιο συντηρητικά κομμάτια της κοινωνίας.
Τα κράτη αρνούνται πεισματικά να αναγνωρίσουν πως υπάρχει το λεγόμενο «πολιτικό έγκλημα». Ειδικά στην ευρωπαϊκή ήπειρο, οπουδήποτε έδρασαν ένοπλες ομάδες πολιτικής βίας η έκφραση «πολιτικό έγκλημα» ήταν σχεδόν απαγορευμένη.
Από την Ιταλία με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, στη Γερμανία με τη RAF και από εκεί στη Βρετανία με τον IRA και την Ελλάδα με την «Ε.Ο. 17 Νοέμβρη», τα κράτη απορρίπτουν μετά βδελυγμίας το «πολιτικό έγκλημα» ακόμα και αν η (νομική) συμπεριφορά τους απέναντι στα μέλη των ομάδων αυτών, δείχνει πως υπάρχει και μάλιστα έντονος ο διαχωρισμός ανάμεσα σε ποινικό και «πολιτικό έγκλημα».
Η Μάργκαρετ Θάτσερ, για παράδειγμα, στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ήταν κάθετα αντίθετη στην αναγνώριση ενός τέτοιου καθεστώτος για τους συλληφθέντες του IRA. Εκείνοι προχώρησαν σε μια σκληρή απεργία πείνας στην πτέρυγα «Η» των φυλακών του Μέιζ, κοντά στο Μπέλφαστ, με αποτέλεσμα να πεθάνουν ο Μπόμπι Σαντς και εννέα ακόμα σύντροφοί του.
«Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως πολιτική δολοφονία, πολιτική βομβιστική ενέργεια ή πολιτική βία. Υπάρχει μόνο εγκληματική δολοφονία, εγκληματική βομβιστική ενέργεια και εγκληματική βία», έλεγε η Θάτσερ αλλά η συμπεριφορά του κράτους απέναντι στα φυλακισμένα μέλη του IRA έδειχνε ακριβώς το αντίθετο.
Μερικά χρόνια νωρίτερα, η συζήτηση περί «πολιτικού εγκλήματος» είχε γίνει με έντονο τρόπο και στην Ελλάδα. Πρωταγωνιστής ο Ρολφ Πόλε, ο επονομαζόμενος και δικηγόρος της RAF, ο «πρύτανης της τρομοκρατίας» κατά τον υπουργό Δημόσιας Τάξης, Αντώνη Δροσογιάννη.
Ο Ρολφ Πόλε είχε συλληφθεί στην Ελλάδα και η Δυτική Γερμανία ζήτησε την έκδοσή του. Στον έντονο πολιτικό διάλογο που άνοιξε τότε στη χώρα περί «πολιτικού εγκλήματος», ο Πόλε βρήκε έναν «σύμμαχο» που με τη στάση του προκάλεσε έντονη αμηχανία και εκνευρισμό στο κράτος: Τον μετέπειτα πρόεδρο της Δημοκρατίας Χρήστο Σαρτζετάκη!
«Το όνομά μου είναι Άνθρωπος»
Ο Ρολφ Πόλε γεννήθηκε, εν μέσω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στο Βερολίνο, τον Ιανουάριο του 1942. Οι πρώτες του εικόνες ήταν εικόνες καταστροφής. Οι πρώτες του μυρωδιές ήταν η μυρωδιά του μπαρουτιού και της φωτιάς. Τα πρώτα συναισθήματα ήταν του φόβου και του πόνου απέναντι στον βίαιο θάνατο συγγενών, φίλων και γνωστών.
Ο παππούς του ήταν διάσημος οικονομολόγος (καθηγητής του Ξενοφώντα Ζολώτα), ο πατέρας του ήταν καθηγητής της νομικής σχολής και είχε υπάρξει αιχμάλωτος πολέμου. Απελευθερώθηκε σχεδόν δύο χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Ρολφ Πόλε σπούδασε νομική στο Βερολίνο και το Μόναχο. Όταν πήρε το πτυχίο του και άρχισε να ασκεί τη δικηγορία, έδειξε με τρόπο ξεκάθαρο τόσο τα πολιτικά του πιστεύω όσο και τον προσωπικό αξιακό του κώδικα.
Σύντονα αναδείχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους δικηγόρους του κινήματος της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και της Αναρχίας. Παράλληλα συμμετείχε και ως απλός διαδηλωτής στα ξεσπάσματα της νεολαίας εκείνης της εποχής στη Γερμανία. Το 1969, μάλιστα, συνελήφθη σε διαδήλωση και του επιβλήθηκε η μεγαλύτερη δυνατή ποινή ακριβώς εξαιτίας της διπλής «ιδιότητας» που είχε.
Το 1971 συνελήφθη ξανά αυτή τη φορά για συμμετοχή στην ένοπλη οργάνωση «Φράξια Κόκκινος Στρατός», την RAF. Ο Πόλε αρνήθηκε κάθε συμμετοχή στην οργάνωση. Κατηγορούνταν ότι συμμετείχε στην προσπάθεια εξοπλισμού της οργάνωσης αλλά ο ίδιος τόνιζε πως έδινε νομικές συμβουλές στα μέλη της. Στη δίκη του, όταν ο πρόεδρος του ζήτησε να απολογηθεί, ο Ρολφ Πόλε διάβασε τους στίχους του τραγουδιού «Mein Name ist Mensch» (Το όνομά μου είναι Άνθρωπος). Καταδικάστηκε και οδηγήθηκε στη φυλακή.
Τον Μάρτιο του 1975 το «Κίνημα της 2ας Ιουνίου» (ένοπλη οργάνωση που συνεργαζόταν με τη RAF και είχε πάρει το όνομά της από την απρόκλητη δολοφονία του ειρηνιστή φοιτητή Μπένο Όνεζοργκ από αστυνομικό στις 2 Ιουνίου 1967, στη διάρκεια διαδήλωσης κατά του Σάχη της Περσίας), απήγαγε τον πολιτικό Πέτερ Λόρεντζ, τον επικεφαλής του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος στο Δυτικό Βερολίνο και απειλούσε να τον εκτελέσει αν δεν απελευθερώνονταν πέντε μέλη της RAF και ο Ρολφ Πόλε.
Οι Γερμανικές αρχές δέχτηκαν την ανταλλαγή και έτσι ο Ρολφ Πόλε απελευθερώθηκε. Στη συνέχεια έφυγε από τη Γερμανία και κατέληξε στην Υεμένη όπου του χορηγήθηκε πολιτικό άσυλο.
Από την Υεμένη, μετά από λίγο καιρό, έφτασε στην Ελλάδα. Οι δυτικογερμανικές μυστικές υπηρεσίες ενημέρωσαν τις αντίστοιχες στην Αθήνα και αμέσως στήθηκε μια μεγάλη επιχείρηση για τη σύλληψη του Πόλε.
Το «πολιτικό έγκλημα», η έκδοση και ο Σαρτζετάκης
Όταν συνελήφθη ο Πόλε στην Αθήνα, οι μνήμες από τη δικτατορία, την εξέγερση του Πολυτεχνείου και τους λαϊκούς αγώνες που ακολούθησαν ήταν ακόμα εξαιρετικά νωπές και ο κόσμος του ευρύτερου ανταγωνιστικού κινήματος, ήταν υπερβολικά ευαίσθητος σε θέματα πολιτικών ελευθεριών.
Όταν έγινε γνωστή η σύλληψη του Ρολφ Πόλε ξέσπασε ένα πρωτοφανές κύμα συμπαράστασης. Σχεδόν σε καθημερινή βάση υπήρχαν πορείες, συγκεντρώσεις και ομιλίες υπέρ του δικηγόρου, ενώ σε πολλές περιπτώσεις οι αντιδράσεις πήραν και πιο βίαιες διαστάσεις με συγκρούσεις διαδηλωτών και αστυνομικών στο κέντρο της Αθήνας.
Η Δυτική Γερμανία αμέσως μετά την απελευθέρωση του Πόλε και των πέντε μελών της RAF και αφού πρώτα βεβαιώθηκε πως ο Λόρεντζ βρισκόταν σε ασφαλή χέρια, προχώρησε στην έκδοση ενταλμάτων σύλληψης σε βάρος τους. Με βάση αυτό το ένταλμα σύλληψης, οι δυτικογερμανικές αρχές ζήτησαν από την Ελλάδα την έκδοση του Ρολφ Πόλε.
Το κίνημα συμπαράστασης και αλληλεγγύης στον δικηγόρο διογκώθηκε και ξέφυγε από τα στενά όρια της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και του αναρχικού χώρου. Στο πλευρό του Πόλε συντάχθηκε σχεδόν σύσσωμη η αντιπολίτευση η οποία από τον Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι τον Μανώλη Γλέζο και τον Χαρίλαο Φλωράκη ζητούσαν από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή να προσφέρει στον Ρολφ Πόλε πολιτικό άσυλο καθώς ήταν ήδη γνωστή η κατάσταση που επικρατούσε στη Δυτική Γερμανία με τους πολιτικούς κρατούμενους της RAF και τα περιβόητα «λευκά κελιά».
Η κυβέρνηση του Καραμανλή παρέπεμψε το θέμα στη Δικαιοσύνη. Και τότε έγινε η τεράστια έκπληξη. Το Εφετείο Αθηνών σε μια ιστορική συνεδρίασή του με την 12-13/1976 απόφασή του απέρριψε (με πλειοψηφία 3 προς 2) το γερμανικό αίτημα επικαλούμενο τον πολιτικό χαρακτήρα των αδικημάτων που είχε τελέσει ο Ρολφ Πόλε!
Σύμφωνα με το σκεπτικό «ἡ αἰτουμένη ἔκδοσις δὲν ἦτο κατὰ νόμον ἐπιτρεπτή. Διότι τὰ ἐγκλήματα, διὰ τὰ ὁποῖα εἶχε καταδικασθῆ ὁ Πόλε εἶχον διαπραχθῆ ὑπ᾽ αὐτοῦ ὡς μέλους τῆς ἀνωτέρω ἐπαναστατικῆς ὁμάδος (σσ: εννοεί τη RAF) καὶ συνήπτοντο ἀμέσως καὶ εὐθέως πρὸς τοὺς πολιτικοὺς σκοπούς της, συνισταμένους εἰς ἀνατροπὴν τοῦ κρατοῦντος εἰς Δυτικὴν Γερμανίαν πολιτικοῦ καθεστῶτος.
» Ταῦτα δὲ καὶ ρητῶς ἐλέγοντο καὶ εἰς τὴν καταδικαστικὴν ἀπόφασιν, εἰς τὴν ὁποίαν καὶ προσετίθετο, ἐν σχέσει πρὸς τὸ κινῆσαν τὸν Πόλε ἐλατήριον καὶ τὸν ἐπιδιωχθέντα ὑπ᾽ αὐτοῦ σκοπόν, ὅτι χαρακτηριστικὸν διὰ τὴν προκατάληψιν τοῦ κατηγορουμένου εἰς τὰς ἀντιλήψεις του ὡς πρὸς τὴν ἐπανάστασιν εἶναι ἡ ἀποφασιστικότης του νὰ ἀπεμπολήσῃ χρόνον, χρῆμα, ἐπάγγελμα καὶ ὁλόκληρον τὴν ὕπαρξίν του, ἵνα ἀγωνισθῇ μὲ ἀποστολικὸν ζῆλον διὰ τὴν ἐπικράτησιν αὐτῆς. Τὰ δεδομένα ὅμως αὐτὰ συνέθετον τὴν ἔννοιαν πολιτικοῦ ἐγκλήματος, καὶ ἐπὶ πολιτικῶν ἐγκλημάτων ἔκδοσις δὲν συγχωρεῖται. ᾽Ενῷ ἐξ ἄλλου ἠμποδίζετο αὐτὴ καὶ ἐκ τοῦ γεγονότος, ὅτι ὁ ἐκζητούμενος εἶχεν οἰκειοθελῶς ἀπολυθῆ ὑπὸ τῆς γερμανικῆς Κυβερνήσεως, ἀφοῦ ἡ Πολιτεία, ὡς αὐτόνομος καὶ μοναδικὸς φορεὺς ἀσκήσεως ἐξουσίας, καὶ δὴ τῆς δικαιοδοτικῆς τοιαύτης, δὲν νοεῖται ἐνεργοῦσα ἐν δεδομένῃ περιπτώσει ὑπὸ τὸ κράτος ἀπειλῆς».
Την αιτιολογία της απόφασης του πενταμελούς συμβουλίου τη συνέταξε ο μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χρήστος Σαρτζετάκης, ο οποίος μετείχε στο συμβούλιο και ψήφισε και αυτός κατά της έκδοσης.
Προφανώς και μετά την έκδοση της απόφασης προκλήθηκε νέος σάλος. Αυτή τη φορά από την άλλη πλευρά. Την πλευρά του κράτους και των πιο συντηρητικών κομματιών του. Υπήρχαν αρθρογράφοι εκείνη την περίοδο που έγραφαν στις εφημερίδες που εργάζονταν πως το Συμβούλιο Εφετών «ὑποθάλπει τὴν τρομοκρατίαν τῶν πόλεων»!
Η απόφαση αυτή ανατράπηκε μετά από έφεση που άσκησε ο Άρειος Πάγος και ο Ρολφ Πόλε (εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων) εκδόθηκε τελικά στη Δυτική Γερμανία.
Πολλοί εκείνη την εποχή έλεγαν πως η έκδοση του Πόλε ήταν... δώρο του Κωνσταντίνου Καραμανλή στον καγκελάριο Χέλμουτ Σμιτ.
Ο τότε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ευστάθιος Μπλέτσας, μάλιστα, άσκησε πειθαρχική δίωξη κατά των τριών εφετών (Κωνσταντίνου Αλεξοπούλου, Στέργιου Βάλλα και Χρήστου Σαρτζετάκη) που ήταν υπέρ της μη έκδοσης του Πόλε τονίζοντας πως «τὸ συμπέρασμά των περὶ τοῦ χαρακτῆρος τῆς συμμετοχῆς τοῦ ἐκζητουμένου Πόλε εἰς τὴν ἀνωτέρω ἐγκληματικὴν ἕνωσιν ὡς πολιτικοῦ ἐγκλήματος παρίσταται σαφῶς αὐθαίρετον καὶ ὑποβολιμαῖον»!
Η απόφαση αυτή του - εκλεκτού της κυβέρνησης Καραμανλή - αρεοπαγίτη, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων ακόμα και μέσα στους κόλπους της Δικαιοσύνης με δικαστικές και δικηγορικές ενώσεις, ακόμα και τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας, να στρέφονται με σφοδρότητα κατά της δίωξης των τριών εφετών.
Ήταν τέτοιος ο σάλος που η κυβέρνηση Καραμανλή αναγκάστηκε να περάσει «φωτογραφικό» νόμο (τον 500/1976) σύμφωνα με τον οποίο όποιες πειθαρχικές παραβάσεις είχαν γίνει από δικαστικούς λειτουργούς από την 16η Σεπτεμβρίου 1975 «μέχρι τῆς ἐνάρξεως τῆς ἰσχύος τοῦ παρόντος, δὲν διώκονται. Αἱ σχετικαὶ δικογραφίαι τίθενται εἰς τὸ ἀρχεῖον, ἡ ἀποδοθεῖσα δὲ παράβασις δὲν δύναται νὰ ἀποτελέσῃ στοιχεῖον κρίσεως περὶ τῆς ὑπηρεσιακῆς καταστάσεως τοῦ δικαστικοῦ λειτουργοῦ»!
Ο Ρολφ Πόλε έμεινε στη φυλακή μέχρι το 1978, τότε πέρασε νέα δίκη επειδή είχε... δεχθεί να απελευθερωθεί (το 1975) και καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκισης. Απελευθερώθηκε οριστικά τον Σεπτέμβριο του 1982 και αμέσως μετακόμισε μόνιμα στην Αθήνα όπου δύο χρόνια αργότερα παντρεύτηκε την αγωνίστρια δικηγόρο Κατερίνα Ιατροπούλου η οποία είχε ενεργό συμμετοχή στην υπεράσπισή του στη διάρκεια της σε βάρος του διαδικασίας έκδοσης.
Ο Ρολφ Πόλε πέθανε, σε ηλικία 62 ετών, στην Αθήνα, μια ημέρα σαν σήμερα, στις 7 Φεβρουαρίου 2004, μετά από άνιση μάχη με τον καρκίνο.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
