Για τις περιβόητες φυλακές του Αλκατράζ υπάρχουν πάρα πολλοί μύθοι. Πιθανότατα περισσότεροι από όσους μπορούμε να... καταναλώσουμε. Ο μεγαλύτερος από αυτός, όμως, είναι πως από τον «Βράχο» δεν μπόρεσε ποτέ να αποδράσει κάποιος κρατούμενος.
Η αλήθεια είναι πως απέδρασε. Στην πραγματικότητα απέδρασαν. Το τι απέγιναν είναι μια άλλη ιστορία. Αλλά απέδρασαν.
Πέρα από τους μύθους, οι φυλακές του Αλκατράζ, που εγκαινιάστηκαν μια ημέρα σαν σήμερα, την 1η Ιανουαρίου 1934, έχουν εξαιρετικές ιστορίες να διηγηθούν. Κυρίως για όλους εκείνους τους κακοποιούς που κρατήθηκαν στα κελιά τους.
Οι διάσημοι κρατούμενοι της... διασημότερης φυλακής
Στα Ισπανικά η λέξη «Αλκατράζ» σημαίνει θαλασσοπούλι. Η βραχονησίδα που βρίσκεται στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο ανακαλύφθηκε από τον ισπανός εξερευνητής Χουάν Μανουέλ ντ' Αγιάλα ο οποίος ήταν ο πρώτος που την χαρτογράφησε και την ονόμασε έτσι επειδή οι μόνοι «κάτοικοι» ήταν τα θαλασσοπούλια.
Ποιος μπορούσε, άλλωστε, να κατοικήσει σε μια βραχονησίδα που αν και ήταν περικυκλωμένη από κρύα νερά, δεν είχε ούτε σταγόνα πόσιμου νερού για να ξεδιψάσει κάποιος;
Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον «Βράχο» ήταν ο αμερικανικός στρατός που εκτιμώντας την γεωγραφική θέση που βρίσκεται θεώρησε πως ήταν το καταλληλότερο μέρος για να χτιστεί ένα φρούριο που και αποτελεσματικό θα ήταν και απόρθητο.
Ο στρατός ανέλαβε τη διοίκηση της βραχονησίδας το 1850 και μέχρι το 1909 εκεί υπήρχε μόνο το φρούριο. Από το 1909 μέχρι και το 1911 λειτούργησε εκεί μια στρατιωτική φυλακή.
Όταν (κυρίως εξαιτίας της ποτοαπαγόρευσης) η εγκληματικότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες «χτύπησε κόκκινα», η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θέλησε να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα σε όλους αυτούς που καταπατούσαν τον Νόμο.
Η δικαιοδοσία του Αλκατράζ πέρασε στο αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης το οποίο σε χρόνο ρεκόρ έχτισε στη βραχονησίδα μια φυλακή υψίστης ασφαλείας, με την κυβέρνηση της χώρας να διαφημίζει πως θα ήταν ένα απόρθητο φρούριο από το οποίο δεν θα μπορούσε να διαφύγει κανείς και οι συνθήκες για τους κρατούμενους θα ήταν ιδιαίτερα σκληρές.
Οι κάτοικοι του Σαν Φρανσίσκο, βέβαια, αντέδρασαν έντονα στην προοπτική να υπάρχει σε τόσο κοντινή απόσταση από τις ακτές (και άρα τα σπίτια τους) μια τέτοια φυλακή που θα «φιλοξενούσε» τους μεγαλύτερους κακοποιούς της χώρας, αλλά οι αποφάσεις είχαν παρθεί.
Κάπως έτσι, στις 11 Αυγούστου του 1934, το Αλκατράζ «υποδέχθηκε» τους πρώτους κρατούμενους. Μέσα στα χρόνια που λειτούργησε ο «Βράχος» πέρασαν από εκεί ορισμένα από τα μεγαλύτερα «φυντάνια» του υποκόσμου των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο διασημότερος κρατούμενος, δίχως αμφιβολία, ήταν ο «τρόφιμος ΝΟ. 85» που δεν ήταν άλλος από τον αρχιμαφιόζο Αλ Καπόνε.
Το απόλυτο αφεντικό της Μαφίας στο Σικάγο που πρωταγωνίστησε στην περιβόητη «Σφαγή του Αγίου Βαλεντίνου», την ενέδρα θανάτου, δηλαδή, που έστησε μαζί με τους άνδρες του, το παγωμένο πρωινό της 14ης Φεβρουαρίου 1929, σε εφτά γκάγκστερ, πρωτοπαλίκαρα του ιρλανδικής καταγωγής γκάγκστερ Τζορτζ «Μπαγκς» Μόραν.
Επίδικο της ενέδρας φυσικά και ήταν η κυριαρχία στον υπόκοσμο του Σικάγο. Η αγριότητα, ωστόσο, της μαφιόζικης ενέδρας, έστειλαν στο κυνήγι του Αλ Καπόνε, το FBI και το IRS (Εφορία) που αργά αλλά σταθερά άρχισαν να «ξηλώνουν» το... πουλόβερ και κατάφεραν, τελικά, να τον συλλάβουν για φοροδιαφυγή.
Στο Αλκατράζ, ο Αλ Καπόνε δεν είχε καμία από τις ανέσεις στις οποίες ήταν συνηθισμένος και (το κυριότερο) κανένας δεν μπορούσε να τον προστατεύσει από πιθανές επιθέσεις αντιπάλων του. Εκεί, ο «σημαδεμένος», έγινε ένας... φιλήσυχος κρατούμενος ο οποίος, μάλιστα, ίδρυσε και την μπάντα της φυλακής.
Σε ένα από τα μικροσκοπικά κελιά του Αλκατράζ φιλοξενήθηκε και ο Έλσγουορθ Ρέιμοντ Τζόνσον γνωστός και ως «Μπάμπι» ή «Νονός του Χάρλεμ», ένας από τους πιο σκληρούς κακοποιούς εκείνη την εποχή (αρχές δεκαετίας του 1950) στις ΗΠΑ.
Τρόφιμος του Αλκατράζ ήταν φυσικά και ο Ρόμπερτ Στράουντ. Εξαιρετικά επικίνδυνος. Ψυχοπαθής. Αντιπαθητικός αλλά και διάνοια. Σεμνός. Αυτοδίδακτος ειδικός στα πτηνά. Το πιο γνωστό παράδειγμα αυτοβελτίωσης στο σωφρονιστικό σύστημα των ΗΠΑ.
Ο Birdman, όπως τον αποκαλούσαν, ήταν ένας από τους πλέον διαβόητους κακοποιούς στην ιστορία των ΗΠΑ αλλά μέσα στο Αλκατράζ έγινε έγινε ένας διάσημος ορνιθολόγος χωρίς καν να έχει σπουδάσει!
Η μοναδική απόδραση στην ιστορία του Αλκατράζ
Οι δεσμοφύλακες τους Αλκατράζ φρόντιζαν να λένε διαρκώς δύο πράγματα στους κρατούμενους, αφού πρώτα τους έδειχναν την θάλασσα γύρω από τον «Βράχο».
Το ένα ήταν πως τα νερά στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο ήταν εξαιρετικά παγωμένα και τα ρεύματα πολύ ισχυρά. Το δεύτερο ήταν οι... καρχαρίες που έκοβαν βόλτες γύρω από τη βραχονησίδα ψάχνοντας για φαγητό.
Με αυτές τις... ευγενικές επισημάνσεις θεωρούσαν πως δεν θα χρειαζόταν να κάνουν άλλη προσπάθεια για να αποτρέψουν απόπειρες απόδρασης. Και η αλήθεια είναι πως κάπως έτσι έγιναν τα πράγματα.
Το «Αλκατράζ» έχτισε το μύθο της φύλακης από την οποία δεν κατάφερε ποτέ, κανείς να αποδράσει, επειδή όσοι αποπειράθηκαν να το κάνουν, είτε πνίγηκαν, είτε έγιναν τροφή για τους καρχαρίες, ή εκτελέστηκαν από τους φύλακες στη διάρκεια της απόπειρας.
Στα 29 χρόνια που λειτούργησε η φυλακή του Αλκατράζ, συνολικά 36 κρατούμενοι, συμμετείχαν σε 14 ξεχωριστές απόπειρες απόδρασης. Από αυτούς, 23 συνελήφθησαν, έξι εκτελέστηκαν από τους φρουρούς και δυο πνίγηκαν.
Από εκείνους που συνελήφθησαν, δύο εκτελέστηκαν αργότερα στον θάλαμο αερίων στην κρατική φυλακή της Καλιφόρνια στο Σαν Κουέντιν, επειδή στη διάρκεια της απόπειρας απόδρασης τους (έγινε τον Μάη του 1946 και έμεινε στην ιστορία ως «Η Μάχη του Αλκατραζ) θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για το θάνατο ενός σωφρονιστικού υπαλλήλου.
Με αυτά και με αυτά «γεννήθηκε» ο μύθος της φυλακής από την οποία δεν απέδρασε ποτέ κανείς. Αλλά αυτό είναι ένας μύθος. Οι φρουροί που στις 12 Ιουνίου του 1962 έκαναν την καθιερωμένη καταμέτρηση, έχουν διαφορετική άποψη.
Και έχουν διαφορετική άποψη επειδή ήταν οι πρώτοι που διαπίστωσαν πως τα αδέρφια Τζον και Κλάρενς Άνγκλιν αλλά και ο Φρανκ Μόρις είχαν καταφέρει (αυτό που μέχρι εκείνη την ημέρα έμοιαζε ακατόρθωτο): Είχαν δραπετεύσει!
Και οι τρεις τους είχαν καταδικαστεί για ληστείες και διαρρήξεις και είχαν σταλεί στο Αλκατράζ επειδή ήταν από αυτούς που δεν είχαν καμία διάθεση σωφρονισμού.
Σήμερα, θεωρείται δεδομένο, πλέον, πως οι τρεις σχεδίαζαν την απόδρασή τους δύο χρόνια πριν την υλοποιήσουν και άρχισαν να εφαρμόζουν το σχέδιό τους περίπου ένα τρίμηνο πριν τελικά τα καταφέρουν.
Σύμφωνα με το FBI, ο δρόμος προς την ελευθερία για τους τρεις πέρασε μέσα από τους αεραγωγούς. Μέσω αυτών έφτασαν σε ένα εγκαταλελειμμένο μέρος των φυλακών όπου εκεί δημιούργησαν σωσίβια και μια σχεδία για την κατασκευή των οποίων χρησιμοποίησαν περίπου 50 αδιάβροχα και άλλα υλικά!
Τη νύχτα της μεγάλης απόδρασης, αφού έβαλαν στα κρεβάτια τους ψεύτικά κεφάλια που είχαν φτιάξει από χαρτιά και αληθινά μαλλιά, αρχικά ανέβηκαν στην ταράτσα του κεντρικού κτιρίου και από εκεί παρακολουθώντας τις κινήσεις των φρουρών, με προσεκτικές και αργές κινήσεις, κατάφεραν να φτάσουν, στη θάλασσα και από εκεί να διαφύγουν.
Ποτέ δεν βρέθηκε κανένα ίχνος των τριών. Στην αρχή το FBI έλεγε πως ήταν αδύνατον να επέζησαν. Το 1979, ωστόσο, αναγκάστηκε να παραδεχθεί πως δεν είχε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι τρεις σκοτώθηκαν και πως δεν μπορούσε να αποκλείσει την πιθανότητα, τελικά, να τα κατάφεραν.
Το 2013 έφτασε στο FBI μια επιστολή την οποία υποτίθεται πως είχε στείλει ο Τζον Άνγκλιν. Ενημέρωνε τις αρχές πως είχαν καταφέρει να επιζήσουν και από την τριάδα μόνο εκείνος ήταν, πλέον, ζωντανός καθώς οι άλλοι δύο είχαν πεθάνει το 2005 και το 2011, αντίστοιχα!
Ο Τζον Άνγκλιν δήλωνε πως έπασχε από καρκίνο, πως ήταν σε άσχημη κατάσταση και πως θα δεχόταν να παραδοθεί και να περάσει έναν χρόνο στη φυλακή αρκεί να είχε την απαραίτητη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Πολλοί θεώρησαν πως επρόκειτο για φάρσα αλλά στο FBI προχώρησαν σε έρευνες προκειμένου να διαπιστωθεί αν, όντως, κάποιος τους κάνει πλάκα. Τελικά, από τις εργαστηριακές αναλύσεις που έγιναν στην επιστολή, δεν υπήρξε σαφές αποτέλεσμα και ο φάκελος έκλεισε με ένα μεγάλο ερωτηματικό, αν και τυπικά ο φάκελος παραμένει ανοιχτός μέχρι και σήμερα και οι τρεις θεωρούνται καταζητούμενοι.
Η φυλακή του Αλκατράζ έκλεισε οριστικά στις 21 Μαρτίου του 1963 καθώς το κόστος συντήρησης της ήταν τόσο υψηλό. Το 1969 διεκδικήθηκε από μία ομάδα ιθαγενών, οι οποίοι ήθελαν να δημιουργήσουν εκεί ένα ινδιάνικο πολιτιστικό κέντρο. Η προσπάθειά τους, όμως, απέτυχε.
Το 1973 το Αλκατράζ μετατράπηκε σε εθνικό πάρκο και σήμερα, πλέον, είναι ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής και δέχεται περισσότερους από ένα εκατομμύριο επισκέπτες ετησίως.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
