Πολύ πρόσφατα, μια πρώην συνάδελφος μεγαλύτερης ηλικίας, με αφορμή την επικαιρότητα, είπε απευθυνόμενη στην παρέα που βρισκόμασταν, πως εδώ και καιρό έχει σταματήσει να διαβάζει ειδήσεις. Το κράτησε κρυφό, γιατί της φαινόταν αντιεπαγγελματικό, αόριστα ντροπιαστικό, δεν ήταν αυτό που ήθελε να είναι. Απέυφευγε τις ειδήσεις εδώ και χρόνια συστηματικά. Μα ποιος ο λόγος;
Ο άνθρωπος μπορεί να αντέξει συγκεκριμένη φρίκη. Κι αν αυτή υπερβεί το επιτρεπόμενο όριο, τότε αντί να την απεχθάνεται, φτάνει στο σημείο να συμπορεύεται μαζί της. Μήπως βρισκόμαστε ακριβώς σε αυτό το στάδιο; Μήπως εκπαιδευόμαστε στη φρίκη; Γινόμαστε καταναλωτές σεναρίων και απίστευτα σκληρών λεπτομερειών και κάπως ξεχνάμε τον πόνο μας, γιατί των άλλων είναι χειρότερος; Το έγκλημα υπάρχει σίγουρα εκεί έξω, υπάρχει όμως και μερίδα των media έτοιμη να σπείρει και να διαπράξει το δικό της.
Η υπόθεση της συστηματικής κακοποίησης του τρίχρονου παιδιού στο Ηράκλειο Κρήτης έχει βγάλει πάλι όλα τα άγρια ένστικτα στο προσκήνιο. Ο θάνατος πουλάει, όμως η ενημέρωση, πολλές φορές ξεπερνά την υπερμετάδοση του τραγικού. Από τις εικόνες που συνθέτουν το ρεπορτάζ, έχουμε φτάσει στην τερατογένεση του συστήματος που τρέφεται συνεχώς από το αίμα.
Κανείς δεν λέει να μην υπάρχει παρουσίαση των γεγονότων. Με ουσία και τεκμηρίωση. Υπάρχει μια είδηση, μια κατάσταση, μερικά δεδομένα και κάποιες μαρτυρίες που καταλήγουν στον σχηματισμό δικογραφίας. Τι νόημα στ' αλήθεια έχει η εκτενής και χωρίς τέλος παρουσίαση όλων των φρικτών λεπτομερειών ενός εγκλήματος, κυρίως δε όταν αυτές αφορούν ένα μικρό παιδί. Όλα αυτά μάλιστα σε επανάληψη, ξανά και ξανά, σαν να πρόκειται να βγει κάτι που θα σώσει την κατάσταση ή θα βάλει τέλος σε όλα αυτά.
Όχι, δεν μεταδίδουν όλα τα media τις ειδήσεις με τον ίδιο τρόπο. Σαφώς ο προβληματισμός είναι για να τεθεί στον δημοσιογραφικό κόσμο και όχι στους αναγνώστες, για να προλάβουμε αντιδράσεις. Δεν υπάρχει κανένα έγκλημα που να αφορά μόνο τον δράστη και το θύμα. Στην περίπτωση της Κρήτης -και όχι μόνο, αλλά μιας και είναι η πιο πρόσφατη- είναι διάχυτη η αίσθηση της ίδιας παθογένειας.
Το έγκλημα δεν αντιμετωπίζεται με επιστημονικούς ή με όρους ενημέρωσης, αλλά σε πάρα πολλές περιπτώσεις με όρους καφενείου. Παρουσιαστές και άλλοι ειδήμονες βγάζουν γνωματεύσεις εξ' αποστάσεως κι άλλοι πιάνουν τα μικρόφωνα που βρήκαν ανοιχτά για να δημιουργήσουν το συναίσθημα της μάζας και να παίξουν τον δικό τους ρόλο.
Ναι ξέρουμε, στο όνομα μιας δήθεν ενημέρωσης, ανταγωνιζόμαστε σε τακτικές και ένταση της προβολής των εγκληματικών ενεργειών με στόχο την εστίαση της προσοχής του πολίτη στην λεπτομέρεια. Κι όλο αυτό διανθισμένο με τα κατάλληλα ρήματα, επίθετα και επιρρήματα δημιουργούν το μαγικό πλαίσιο για την αύξηση της τηλεθέασης και τον εστιασμό στο μέγεθος της βάρβαρης πράξης.
Ήταν η Ρούλα Πισπιρίγκου, το τρίχρονο στην Κρήτη, η 12χρονη στον Κολωνό και άλλα τόσα και τόσα εγκλήματα που έθρεψαν την πεινασμένη μας μανία. Συμφωνούμε όλοι στην αναπαραγωγή των γεγονότων για το καλό της ενημέρωσης, μήπως όμως φτάνει με την απόλαυση της φρίκης;
Ποια είναι η ουσία όλου αυτού; Οι εικόνες ταξιδεύουν μπροστά στα μάτια μας με απίστευτη ταχύτητα με μια δυναμική που μας παραλύει. Τεχνητές νοημοσύνες και χρήσιμα εργαλεία που λύνουν τα χέρια αδυνατούν στην εποχή της πληροφορίας να εξηγήσουν γιατί ένα παιδί τριών χρόνων πρέπει να βασανίζεται μέχρι θανάτου κι εμείς να μετράμε μώλωπες από πάνω του, τρίβοντας τα χέρια. Μήπως να αφήσουμε τους ειδικούς να κάνουν τη δουλειά τους; Καμιά φορά είμαστε σαν τον Θησέα στον Λαβύρινθο, όμως υπάρχει και ο μίτος της Αριάδνης. Να ξέρουμε με ποια πλευρά είμαστε.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.