Όσοι πρόλαβαν το παλιό «Καραϊσκάκη» και είχαν πάει στη «Θύρα 7» σίγουρα θα θυμούνται εκείνη τη σκοτεινή, σχεδόν απόκοσμη, δεξιά στροφή που έκανε ο διάδρομος φεύγοντας από τις εξέδρες, πηγαίνοντας προς την πόρτα της εξόδου. Ήταν σαν να είχε σταματήσει ο χρόνος σε εκείνον τον διάδρομο. Το φως ελάχιστο. Το μάτι σου έπεφτε από τοίχο σε τοίχο. Και όταν την έπαιρνες αυτή τη στροφή βρισκόσουν μπροστά σε εκείνα τα απότομα σκαλοπάτια που έμοιαζαν με γκρεμό.
Και κοίταγες την έξοδο από ψηλά. Τα τουρνικέ. Εκείνα τα τουρνικέ που βάφτηκαν με αίμα. Που πάνω τους τσακίστηκαν τόσες ζωές. Τόσοι νέοι άνθρωποι που είχαν όνειρα, ελπίδες. Ήθελαν να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Ήθελαν να φωνάξουν για την ομάδα τους, για τη μεγάλη νίκη της, για τους παιχταράδες που φορούσαν την ερυθρόλευκη και ριγωτή. Και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα όλα χάθηκαν. Πόνος, πένθος, θρήνος, οργή. Ο χρόνος, για τους Ολυμπιακούς, σταμάτησε λίγα λεπτά πριν το ρολόι δείξει 5 το απόγευμα της 8ης Φεβρουαρίου 1981.
«Τα χρόνια περνάνε, ποτέ δε σας ξεχνάμε»
Εκείνη η ημέρα είχε ξεκινήσει τόσο, μα τόσο, διαφορετικά. Ολυμπιακός και ΑΕΚ έπαιζαν στο Καραϊσκάκη (την 20η αγωνιστική του πρωταθλήματος 1980-1981) την πρωτιά στο πρωτάθλημα και πιθανότατα ο νικητής να κέρδιζε και το πρωτάθλημα στο τέλος της σεζόν. Ο καιρός σύμμαχος. Αν και Φεβρουάριος εκείνη η Κυριακή ήταν ηλιόλουστη. Όλα έδειχναν πως θα ήταν ένα ωραίο ντέρμπι. Μέχρι που σφύριξε ο διαιτητής την έναρξη του αγώνα. Κανένα ντέρμπι. Ο Ολυμπιακός σάρωσε την ΑΕΚ με 6-0 και οι οπαδοί του πανηγύρισαν μια ανέλπιστη εξέλιξη. Όσο φανατικός και να είσαι δεν περιμένεις πως η ομάδα σου θα κερδίσει με 6-0 ένα ντέρμπι που σε μεγάλο βαθμό κρίνει τον τίτλο.
Αυτό έκαναν και οι φίλαθλοι του Ολυμπιακού, εκείνο το απόγευμα. Πανηγύρισαν. Πανηγύρισαν με την ψυχή τους. Φώναξαν. Έκλαψαν από χαρά. Και έτρεξαν να βρεθούν δίπλα στα ινδάλματά τους. Να τους αγκαλιάσουν. Να τους φιλήσουν. Να τους ευχαριστήσουν που τους έδωσαν τόση μεγάλη χαρά. Ο χάρος, ωστόσο, τους είχε στήσει ενέδρα σε εκείνη την απότομη δεξιά στροφή που έκανε η σκάλα στο παλιό «Καραϊσκάκη». Το πρώτο έγκλημα. Ένα κατασκευαστικό λάθος που είχε προκαλέσει δυο ακόμα αιματηρά περιστατικά στο παρελθόν (το 1973 και το 1980). Στο ίδιο ακριβώς σημείο. Στις σκάλες του θανάτου. Που δεν είχαν ούτε φώτα, ούτε καν κάποιο κάγκελο στη μέση. Οι πίσω δεν έβλεπαν, μετά από εκείνη την απότομη δεξιά στροφή. Νόμιζαν πως οι πόρτες ήταν ανοιχτές. Και συνέχισαν να πιέζουν. Και να πιέζουν. Και να πιέζουν. Μέσα στα πανηγύρια, κανείς δεν άκουγε τον θρήνο. Μέχρι να ανοίξουν οι πόρτες το κακό είχε γίνει. Ασφυξία. Θάνατος.
Όλοι τρέχουν να βοηθήσουν. Βοηθάνε και κλαίνε ταυτόχρονα. Το θέμα αποτρόπαιο. Πώς να το αντέξει κανείς; Πώς να αντέξει κάποιος αυτή την εικόνα. Τα ασθενοφόρα που φτάνουν ουρλιάζοντας το ένα μετά το άλλο δεν αρκούν. Νεκροί και τραυματίες μεταφέρονται με περιπολικά της αστυνομίας. Με ιδιωτικά αυτοκίνητα. Όσοι βρίσκονται στο δρόμο ακούγοντας τις σειρήνες και μαθαίνοντας το τραγικό περιστατικό αφήνουν τ' αμάξια τους στην άκρη. Οι δρόμοι που οδηγούσαν στο Τζάνειο εκκενώθηκαν μέσα σε ελάχιστα λεπτά. Έτρεχαν όσοι μετέφεραν κάποιον, για να προλάβουν να περιορίσουν το κακό που είχε γίνει. Έτρεχαν και οι συγγενείς με την ελπίδα να βρουν το παιδί τους ζωντανό.
Στο Τζάνειο, όμως, διαδραματίζεται η σπαρακτικότερη πράξη του δράματος. «Άρχισα να κλαίω, μόλις συνειδητοποιούσα τι είχε γίνει. Ζήτησα από τους γιατρούς να πάρω τηλέφωνο την οικογένεια του Σπύρου. Πήρα τηλέφωνο σπίτι του… ''Μαρία, δώσε μου την μαμά σου…Κυρία Κατερίνα…''. Δεν πρόλαβα να τελειώσω την φράση μου… ''Μανωλιό, πες μου ότι είσαστε καλά! Βλέπουμε τηλεόραση, μάθαμε τι έγινε, πες μου μόνο αυτό…Γιατί κλαις αγόρι μου; Μην κλαις, πέρασε τώρα…Δώσε μου τον Σπύρο να ησυχάσω, δώσε μου να του μιλήσω στο τηλέφωνο…''. ''κ. Κατερίνα, ελατέ από δω…Δεν είναι καλά ο Σπύρος''. Η γυναίκα έπεσε, λιποθύμησε στο λεπτό. Επικράτησε πανικός.Ο θείος του πήρε το τηλέφωνο σαν πιο ψύχραιμος (ο πατέρας του είχε πεθάνει), ένας δεύτερος πατέρας για αυτόν. Του εξήγησα τι είχε συμβεί… Σε 15 λεπτά φτάσανε. Το χάος έξω από το νοσοκομείο επιβάρυνε την κατάσταση της κυρίας Κατερίνας, η οποία έχασε πάλι τις αισθήσεις της. Την πήγαν οι γιατροί να ξαπλώσει. Ο θείος του Σπύρου έκλαιγε ασταμάτητα. Πήγε να τον δει. Όταν βγήκε δεν μας μίλησε. Κατευθύνθηκε προς την έξοδο, πήρε φόρα, και κοπάνισε την γροθιά του στον τοίχο… ''Γιατί Θεέ μου…'', φώναξε, ''ΓΙΑΤΙ; Γιατί το παλικάρι μου ρε…''. Η μικρή του αδερφή έτρεξε προς το μέρος του, του έπιασε το πόδι και άρχισε να κλαίει. Αυτή την εικόνα την έβλεπες παντού, σε κάθε γωνία μέσα στο νοσοκομείο. Στο νεκροθάλαμο, μαζεύονταν συνέχεια συγγενείς, προσπαθούσαν να αναγνωρίσουν τους δικούς τους ανθρώπους», η συγκλονιστική περιγραφή για το τι επικράτησε στο Τζάνειο ανήκει στον Μανώλη, αδερφικό φίλο του 18χρονου Σπύρου Λεωνιδάκη.
Μέσα στον πανικό των πρώτων στιγμών το ραδιόφωνο μεταδίδει ότι γκρεμίστηκε η θύρα 7 και κάνει λόγο για δεκάδες νεκρούς και τραυματίες. Δέκα λεπτά πριν από τις 18:00 τα κρατικά τηλεοπτικά δίκτυα της ΕΡΤ και της ΥΕΝΕΔ με έκτακτα δελτία ειδήσεων μεταδίδουν το γεγονός και απευθύνουν έκκληση σε γιατρούς και αιμοδότες να προσέλθουν στο Τζάνειο προκειμένου να συνδράμουν τις προσπάθειες των εφημερευόντων. Ένας από τους πρώτους που έτρεξε για βοήθεια ήταν ο τότε πρόεδρος του Ερασιτέχνη Παναθηναϊκού, Παύλος Γιαννακόπουλος, που σε μια κίνηση ανθρωπιάς προσέφερε φάρμακα και πολλές δεκάδες φιάλες αίμα στο Τζάνειο. Όταν τηλεόραση και ραδιόφωνο δε μεταδίδουν νεότερα από το μακελειό, παίζουν πένθιμα εμβατήρια. Ολόκληρη η χώρα βυθίστηκε στη θλίψη και στον πόνο.
Έγκλημα χωρίς τιμωρία
Συμπληρώνονται σήμερα 43 ολόκληρα χρόνια από εκείνη τη μαύρη μέρα. Κάτι περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες από μια τραγωδία για την οποία ουδέποτε τιμωρήθηκε κανείς. Σαν να μην έφταιγε κάποιος. Σαν να ήταν όλα καλώς καμωμένα και απλά ήταν η «κακιά» στιγμή. Το αίτημα για δικαιοσύνη στην αρχή ήταν καθολικό. Με το πέρασμα του χρόνου, ωστόσο, έμειναν μόνο οι λίγοι να το φωνάζουν. Για ακόμα μια φορά αποδείχθηκε πως ο δρόμος από το «μαχαίρι που θα φτάσει στο κόκκαλο» και από εκεί στη λήθη και την ατιμωρησία είναι εξοργιστικά μικρός.
Ο εισαγγελέας Πειραιά Ναπολέων Παντιώρας έστειλε σε δίκη συνολικά 11 άτομα. Έξι αστυνομικούς και πέντε θυρωρούς που είχαν υπηρεσία στη «Θύρα 7» τη μαύρη Κυριακή. Οι κατηγορίες που τους αποδίδονται είναι ανθρωποκτονία εξ αμελείας και πρόκληση σωματικών βλαβών. Η δίκη ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1984 και μέσα στη δικαστική αίθουσα εκτυλίσσονταν καθημερινά σκηνές αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.
«Διαπίστωσα ότι κατά το ήμισυ η πόρτα ήταν ανοιχτή. Αν η πόρτα είναι τέσσερα μέτρα, τότε κατά ενάμιση μέτρο ήταν κλειστή. Η μεσαία πόρτα ήταν κλειστή. Η πόρτα αριστερά ήταν ανοιχτή. Ο επικεφαλής της αστυνομίας είναι αρμόδιος για την τήρηση του κανονισμού και για το πότε θα ανοιχτεί η θύρα» κατέθεσε ένας από τους αστυνομικούς που βρισκόταν σε υπηρεσία στη Θύρα 7 εκείνη την ημέρα.
«Δούλευα μέσα στο γήπεδο και με απέλυσαν μετά που έδωσα κατάθεση [...] Η πόρτα ήταν κλειστή στο ύψος του μισού τουρνικέ και από εκεί βγήκα έξω. Μετά έκλεισε τελείως η πόρτα. Υπάρχει διαταγή όταν μπαίνουν τζαμπατζήδες στο γήπεδο να κλείνουν τις πόρτες. Έκλεισε εντελώς η πόρτα και δεν μπορούσε να βγει κανείς. Κάποιος μπορεί να την άνοιξε και από εκεί έβγαιναν λίγοι λίγοι οι φίλαθλοι» είπε ένας από τους μάρτυρες που εργαζόταν μέσα στο «Καραϊσκάκη».
Και να φανταστεί κανείς πως το ίδιο το γήπεδο είχε «προειδοποιήσει» πως θα χυθεί αίμα. Πως θα χαθούν άνθρωποι. Στις 14 Φεβρουαρίου 1973 είχε γίνει ένα ακόμα ατύχημα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία τότε είχαν τραυματιστεί 34 φίλαθλοι του Ολυμπιακού. Και πάλι στη Θύρα 7. Στη δίκη ένας μάρτυρας έδωσε μια συγκλονιστική διάσταση εκείνης της ιστορίας. «Πριν απ’ αυτό το ατύχημα είχε ξαναγίνει στο παρελθόν, επί δικτατορίας, στον αγώνα Ολυμπιακός – Άγιαξ. Τότε το ίδιο ατύχημα είχε συμβεί και είχαν τραυματιστεί 15 άτομα και τρεις πέθαναν. Έναν απ’ αυτούς τον είδα να ξεψυχάει. Τότε το επίσημο κράτος δεν είχε πει τίποτα», είχε πει ο μάρτυρας.
Ένα χρόνο πριν την πολύνεκρη τραγωδία το γήπεδο είχε «προειδοποιήσει» ξανά. Στις 6 Φεβρουαρίου του 1980 ο Ολυμπιακός παίζει με τον ΠΑΟΚ και μετά το τέλος του αγώνα, τουλάχιστον 10 οπαδοί των ερυθρόλευκων τραυματίζονται σοβαρά και πάλι στην έξοδο της Θύρας 7!
Μέσα σε 28 ημέρες, την εξέταση 100 μαρτύρων και την αγόρευση συνολικά 16 συνηγόρων η δίκη ολοκληρώθηκε. Η πρωτόδικη απόφαση του δικαστηρίου ανακοινώθηκε το απόγευμα της 15ης Μαρτίου του 1984. Σύμφωνα με αυτή καταδικάστηκαν σε 10 χρόνια φυλάκιση ο καθένας, οι πέντε φύλακες της «7» ενώ παράλληλα, αθωώθηκαν λόγω αμφιβολιών όλοι οι αστυνομικοί! Μετά την καταδίκη τους οι πέντε φύλακες άσκησαν έφεση και αφέθηκαν ελεύθεροι.
Στις 13 Φεβρουαρίου 1986, στο τριμελές εφετείο του Πειραιά, ξεκίνησε μέσα σε κλίμα πρωτοφανούς έντασης η εκδίκαση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό. Στις 22 Φεβρουαρίου αθωώνονται και οι θυρωροί. Σύμφωνα με την πρόταση του εισαγγελέα έφταιγαν τα σκαλοπάτια. Από τα 11 άτομα δεν τιμωρήθηκε τελικά κανένα. Έμειναν μόνες τους οι χαροκαμένες μάνες να φωνάζουν και να καταριούνται: «Θα σας πνίξει το αίμα των παιδιών μας»!
Η απόφαση για εκείνο το έγκλημα είχε παρθεί από νωρίς. Ήδη από το Τζάνειο. Όταν πήγε εκεί ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης είχε δηλώσει πως «ήταν ένα ατύχημα. Δε φταίει κανείς». Πόρισμα πριν καν στεγνώσει το αίμα.
«Αδέρφια ζείτε, εσείς μας οδηγείτε...»
- Παναγιώτης Τουμανίδης, 14 ετών
- Κώστας Σκλαβούνης, 16 ετών
- Ηλίας Παναγούλης, 17 ετών
- Γεράσιμος Αμίτσης, 18 ετών – φίλαθλος της ΑΕΚ
- Γιάννης Κανελλόπουλος, 18 ετών
- Σπύρος Λεωνιδάκης, 18 ετών
- Γιάννης Σπηλιόπουλος, 19 ετών
- Νίκος Φίλος, 19 ετών
- Γιάννης Διαλυνάς, 20 ετών
- Βασίλης Μάχας, 20 ετών
- Ευστράτιος Λούπος, 20 ετών
- Μιχάλης Κωστόπουλος, 21 ετών
- Ζωγραφούλα Χαϊρατίδου, 23 ετών
- Σπύρος Ανδριώτης, 24 ετών
- Κώστας Καρανικόλας, 26 ετων
- Μιχάλης Μάρκου, 27 ετών
- Κώστας Μπίλας, 28 ετών
- Αναστάσιος Πιτσόλης, 30 ετών
- Αντώνης Κουρουπάκης, 34 ετών
- Χρήστος Χατζηγεωργίου, 34 ετών
- Δημήτριος Αδαμόπουλος, 40 ετών
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
