Μενού
Οι Ρώσοι της Αθήνας γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά
Οι Ρώσοι της Αθήνας γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά | Orange Press Agency
  • Α-
  • Α+

Την έλευση του 2025 γιόρτασαν με τον δικό τους τρόπο οι Ρώσοι πολίτες που κατοικούν στην Αθήνα, λίγες δεκάδες μέτρα παραπέρα από την πολύβουη πλατεία Συντάγματος.

Σύμφωνα με το Orange Press Agency, πρόκειται για την πρωτοχρονιάτικη λειτουργία που τελέστηκε στο ναό της Αγίας Τριάδας, πιο γνωστή ως Ρωσική Εκκλησία, στη Φιλελλήνων. Η εικόνα, ωστόσο, δεν είναι ακριβώς ίδια με το παρελθόν.

Μετά την εισβολή και την έναρξη του πολέμου ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία, οι Ρώσοι που διαβιούν στην Ελλάδα κρατούν κάπως πιο χαμηλό προφίλ. Αυτός είναι ο λόγος που η λειτουργία δεν συγκεντρώνει πλέον τόσο μεγάλο πλήθος όσο στο παρελθόν. Παρά ταύτα, και φέτος μαζεύτηκαν δεκάδες άνθρωποι από τη ρωσική παροικία και έκοψαν την πίτα τους που μοιράστηκε σε όλους τους παρευρισκόμενους. 

Η ιστορία της Ρωσικής Εκκλησίας της Φιλελλήνων

Σύμφωνα με την Αρχιεπισκοπή Αθηνών, η εκκλησία παλιά λεγόταν «Σώτειρα του Λυκοδήμου», καθώς ήταν αφιερωμένη στην Παναγία τη Σωτείρα, ενώ σύμφωνα με τον Κ. Πιττάκη ήταν εκκλησία του Άγιου Νικόδημου και πήρε την προσωνυμία «του Λυκοδήμου», γιατί είχε θεμελιωθεί επάνω σε ναό του Λυκείου Απόλλωνα.

Ακόμα, (κατά την παράδοση) χτίστηκε στη θέση παλαιότερης εκκλησίας, που είχε ανεγείρει η βυζαντινή αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία (780-802). Πάντως ήταν Καθολικό γυναικείου μοναστηρίου, το όποιο στη Φραγκοκρατία (1204) κατέλαβαν ρωμαιοκαθολικοί Βενεδικτίνοι μοναχοί, που το κράτησαν ως το 1669, οπότε έγινε πάλι Ορθόδοξο, ανδρικό τώρα, μοναστήρι. Το 1701 τα κελιά κατέπεσαν από σεισμό αλλά ξαναχτίστηκαν.

Το 1778 ο Χατζή Χασεκής κατεδάφισε πολλά διαμερίσματα του και χρησιμοποίησε τα υλικά για την ύψωση του τείχους της πόλης. Έκτοτε το μοναστήρι έγινε Μετόχι της Μονής Καισαριανής. Από τα πολεμικά γεγονότα της Επανάστασης, και ιδίως από τους βομβαρδισμούς των πολιορκημένων το 1821 στην «Ακρόπολη Τούρκων, η εκκλησία υπέστη τεράστιες φθορές, ο τρούλος και η βορειοανατολική πλευρά είχαν σχεδόν μισογκρεμιστεί, και όπως σημειώνει ο Κώστας Μπίρης, «διετηρούντο εν τούτοις εις καλήν κατάστασιν το υπόλοιπον κτίριον και, εις το εσωτερικόν του, το μεσαιωνικόν τέμπλον, τοιχογραφίαι και επιγραφαί».

Η ρωσική εκκλησία που παραχωρήθηκε το 1847

Τον Μάρτιο του 1847, μετά από αίτημα της ρωσικής πρεσβείας, η εκκλησία παραχωρήθηκε στη ρωσική παροικία των Αθηνών, η οποία, χάρη στον ζήλο και στις ενέργειες του ρώσου αρχιμανδρίτη και καθηγητή της Ακαδημίας του Κιέβου Αντωνίνου, δεν κατεδαφίστηκε, όπως πρότειναν μερικοί, αλλά αναστηλώθηκε.

Το έργο του σχεδιασμού της αναστήλωσης είχαν ο απεσταλμένος του Τσάρου Νικολάου Α’ ρώσος αρχιτέκτονας Ιβάν Στρομ, ο έλληνας Τηλέμαχος Βλασσόπουλος και ο γάλλος Φρανσουά Μπουλανζέ.

Οι εργασίες άρχισαν τον Δεκέμβριο του 1850 και συνεχίστηκαν ως τον Απρίλιο του 1851, για να συνεχιστούν, μετά από μία διακοπή έντεκα μηνών για τεχνικούς λόγους, τον Μάρτιο του 1852 και να ολοκληρωθούν στα τέλη του 1855. Το μνημείο αποκαταστάθηκε στην παλιά του μορφή, υπέστη όμως κάποιες μικρές αλλοιώσεις. «Επίσης αντικαταστάθηκε το παλαιό λίθινο τέμπλο με νέο πολύ υψηλό και υψώθηκε το βυζαντινής μορφής καμπαναριό, που και αυτό περιτρέχει, νεώτερη φυσικά, κουφική ζωφόρος, απομίμηση εκείνης της εκκλησίας. Η όλη δαπάνη, που την κάλυψε η Ρωσία, υπολογίζεται ότι ανήλθε στο ποσόν των 14.995 δραχμών της εποχής εκείνης.

Στη διάρκεια των εργασιών επισκευής, όπως γράφει αναλυτικά ο αρχιμανδρίτης Αντωνίνος, ανακαλύφθηκε κάτω από το δάπεδο της εκκλησίας και σε βάθος πέντε μέτρων καλυμμένη δεξαμενή, ενταγμένη στο περίφημο αρχαίο Πεισιστράτειο υδραγωγείο, από την οποία έπαιρνε νερό το Λουτρό της οδού Ναυάρχου Νικόδημου.

Επειδή από τον παλαιό τοιχογραφικό διάκοσμο, που σωζόταν πλήρης ως την «Επανάσταση του 1821, δεν απέμειναν σημαντικά πράγματα, τη νέα αγιογράφηση έκανε ο γιος του γερμανού φιλέλληνα Θείρσιου, Λούντβιχ Τιρς (1825-1909). Από τις τοιχογραφίες σημειώνουμε εκείνη του Αποστόλου Παύλου, στον όποιο ο άπειρος ορθόδοξης τέχνης ζωγράφος έδωσε τα χαρακτηριστικά του βασιλιά Όθωνα! Τα εγκαίνια έγιναν το 1855 και η εκκλησία καθιερώθηκε στο όνομα της Αγίας Τριάδας.

Οι Ιερές Ακολουθίες τελούνται στα ελληνικά και ρωσικά.

Από τα κειμήλια της εκκλησίας επισημαίνουμε τη φορητή εικόνα του Αγίου Νικολάου, αφιέρωμα της βασίλισσας Όλγας, και άλλες που έφεραν Ρώσοι μετά την Επανάσταση του 1917, ιερά άμφια κ.λπ.

Όταν πριν από μερικά χρόνια γινόταν εκσκαφή των θεμελίων του μεγάρου Μποδοσάκη (Αμαλίας 20), βρέθηκε το νεκροταφείο του μοναστηρίου. Το 1960 απαλλοτριώθηκε το οικόπεδο του κατεδαφισθέντος μεγάρου Κ. Σταθάτου (Αμαλίας 22) και διαμορφώθηκε σε μικρή πλατεία, και έτσι η εκκλησία ανέπνευσε κάπως από τις γύρω οικοδομές και αναδείχθηκε.

Google News

Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

BEST OF LIQUID MEDIA