Αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο φέρνει το νομοσχέδιο για τη συνεπιμέλεια με αρκετούς να το υποδέχονται με... ανοιχτές αγκάλες θεωρώντας πως θα διαμοιραστεί η ευθύνη της ανατροφής ενός παιδιού και στους δύο γονείς και άλλους να αντιδρούν, θεωρώντας πως χρειάζεται αλλαγές σε βασικές διατάξεις. Ειδικοί μιλούν στο Reader.gr για το νομοσχέδιο του υπουργού Δικαιοσύνης, Κώστα Τσιάρα, που αναμένεται να τεθεί σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια της Βουλής την Τετάρτη 19 Μαΐου.
Διαβάστε ακόμη: Τσιάρας για συνεπιμέλεια: Αποδόμηση του νομοσχεδίου θα διαιώνιζε το πρόβλημα
Μιλώντας στο Reader.gr, ο Δημήτρης Καλαποθαράκος, γραμματέας του ΓΟΝ.ΙΣ. (φορέας για τη Γονεϊκή Ισότητα στην Ελλάδα), υποστηρίζει ότι η συνεπιμέλεια είναι μια κομβική μεταρρύθμιση σε νομικό επίπεδο που στόχο έχει την ευζωία των παιδιών χωρισμένων γονιών. Ο κ. Καλαποθαράκος τονίζει πως οι αλλαγές είναι αναγκαίες, καθώς ο νόμος που ισχύει σήμερα (1983) εξασφαλίζει την αποκλειστική επιμέλεια «είτε σε άνδρα είτε σε γυναίκα». Από την πλευρά του, ο Σταύρος Σίπκας, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΑΜΚΕ «Ενεργοί Μπαμπάδες για τα Δικαιώματα του Παιδιού», υποστηρίζει πως «εμείς θέλουμε το δικαίωμα του παιδιού, δηλαδή να έχει ισόχρονη παρουσία και με τους δύο γονείς». Με τη σειρά της, η δικηγόρος, Ελένη Μητσοπούλου, ξεκαθαρίζει πως με το νέο νομοσχέδιο «δίνεται στους γονείς η δυνατότητα να ασκήσουν από κοινού την επιμέλεια, κάτι το οποίο δεν θα εφαρμόζεται σαν κανόνας, αλλά σαν νόμος».
Βασικά σημεία του νομοσχεδίου για τη συνεπιμέλεια:
- Μαχητικό τεκμήριο του 1/3 της επικοινωνίας: To παιδί θα έχει τουλάχιστον επικοινωνία σε ποσοστό 35% με έναν γονέα. Σκοπός του μαχητού τεκμηρίου της επικοινωνίας είναι η αυξημένη επικοινωνία των δύο γονιών με το παιδί.
- Από κοινού άσκηση γονικής μέριμνας: Ο νόμος αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι οι ανήλικοι δεν διαθέτουν την απαιτούμενη ωριμότητα για να χειριστούν τις υποθέσεις τους, αναθέτει την φροντίδα τόσο των ίδιων όσο και των δικαιοπραξιών τους στους γονείς τους μέσω του θεσμού της γονικής μέριμνας. Με το νέο νομοσχέδιο και οι δύο γονείς θα ασκούν από κοινού τη γονική μέριμνα καθώς μέχρι σήμερα την ασκούσε ο γονέας που είχε την επιμέλεια.
- Κακή γονική μέριμνα: Στο νομοσχέδιο θεσμοθετούνται «κανόνες» άσκησης κακής γονικής μέριμνας. Για παράδειγμα, άσκηση κακής γονικής μέριμνας θα θεωρείται, μεταξύ άλλων, «η διατάραξη της συναισθηματικής σχέσης του τέκνου με τον άλλο γονέα και την οικογένειά του».
- Διαμεσολάβηση: Με το νέο νομοσχέδιο οι σύζυγοι θα έχουν τη δυνατότητα εξωδικαστικά, μέσω της διαμεσολάβησης να διευθετήσουν τις οικογενειακές διαφορές τους.
Τι είναι η κοινή επιμέλεια και γιατί την στηρίζουν
«Η κοινή επιμέλεια είναι η από κοινού ανατροφή των τέκνων, όπως είναι η καθημερινότητά τους με τους δυο γονείς, οι οποίοι αναλαμβάνουν υποθέσεις και λαμβάνουν αποφάσεις σε ό,τι αφορά στην εκπαίδευση, την υγεία και λοιπά», αναφέρει η δικηγόρος, Ελένη Μητσοπούλου, μιλώντας στο Reader.gr. Με τον ισχύοντα νόμο «ο γονέας που είχε την αποκλειστική επιμέλεια είχε και την αποκλειστική ευθύνη και το δικαίωμα να ανατρέφει το παιδί, καθώς επίσης και να αποφασίζει για τα πάντα», συμπληρώνει. Με το νομοσχέδιο του υπουργού Δικαιοσύνης, Κώστα Τσιάρα «δίνεται στους γονείς η δυνατότητα να ασκήσουν από κοινού την επιμέλεια, κάτι το οποίο δεν θα εφαρμόζεται σαν κανόνας, αλλά σαν νόμος», σημειώνει η κυρία Μητσοπούλου.
Ο κ. Καλαποθαράκος υποστηρίζει πως ο νόμος του 1983 εξασφαλίζει την αποκλειστική επιμέλεια «είτε σε άνδρα είτε σε γυναίκα» και τονίζει πως τα ποσοστά είναι συντριπτικά, καθώς η επιμέλεια των παιδιών δίνεται σήμερα σε άνδρες σε ποσοστό 7% και σε γυναίκες σε ποσοστό 93%. «Εγώ δεν μένω στο φύλο, αλλά στη νοοτροπία: 100% αποκλειστική επιμέλεια. Πού είναι η κοινή;», διερωτάται και επισημαίνει πως πρόκειται για μια... απαρχαιωμένη πρακτική των δικαστηρίων.
«Παρά την αλλαγή του '83 που έφερε την ισότητα στο γάμο, συνεχίστηκε η πρακτική της αποκλειστικής επιμέλειας που έχει τις ρίζες της στο 1946, στην αρχή του Αστικού Κώδικα. Απλώς, άλλαξαν τα κριτήρια. Πριν το '83 έδινε ο δικαστής την επιμέλεια σε όποιον δεν μοίχευε. Μετά το '83 το παιδί δινόταν στον καταλληλότερο, λες και είχαμε καλλιστεία. Τι θα πει καταλληλότερος;», διερωτάται ο κ. Καλαποθαράκος.
Το «αγκάθι» της κατοικίας του παιδιού και του 1/3 της επικοινωνίας
Αντιδράσεις στο νομοσχέδιο για τη συνεπιμέλεια έχει προκαλέσει το πού θα διαμένει ένα παιδί μετά το διαζύγιο των γονιών του, από τη στιγμή που η γονική μέριμνα θα είναι κοινή. Οργανώσεις υποστηρίζουν πως δεν προβλέπεται η εναλλασσόμενη κατοικία, γεγονός αρνητικό.
Η δικηγόρος, Ελένη Μητσοπούλου, υποστηρίζει πως στον νέο νόμο η εναλλασσόμενη κατοικία για το παιδί «παρόλο που δεν αναγράφεται ρητά, δεν αποκλείεται κιόλας» καθώς οι «γονείς μπορούν να συμφωνήσουν για κάτι τέτοιο».
«Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν προκρίνει την εναλλασσόμενη κατοικία», ξεκαθαρίζει και τονίζει πως «το κύριο “μοντέλο” του νομοσχεδίου προβλέπει τον έναν γονέα να διαμένει με το παιδί και παράλληλα οι αποφάσεις να λαμβάνονται από κοινού με τον άλλον γονέα. Βασικό κριτήριο της εναλλασσόμενης κατοικίας είναι οι δυο γονείς να μην μένουν πολύ μακριά, ώστε να αποφεύγεται η ταλαιπωρία του παιδιού. Θα υπάρχει ένα πρόγραμμα που θα ακολουθεί».
Από την πλευρά του, ο Σταύρος Σίπκας, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΑΜΚΕ «Ενεργοί Μπαμπάδες για τα Δικαιώματα του Παιδιού», υποστηρίζει πως «εμείς θέλουμε το δικαίωμα του παιδιού, δηλαδή να έχει ισόχρονη παρουσία και με τους δύο γονείς όπως επιτάσσουν οι διεθνείς συμβάσεις που έχει υπογράψει η Ελλάδα. Να μπορεί από κοινού και εξίσου να μένει το παιδί με την εναλλασσόμενη κατοικία, δηλαδή ο χρόνος να είναι 50-50. Αυτό δεν προβλέπεται ρητά στο νομοσχέδιο που αφήνει έναν χρόνο επικοινωνίας στο 1/3, δηλαδή το 35% του χρόνου στον ένα γονέα. Πας στο δικαστήριο και εκεί χτίζεις με αποδείξεις. Δεν είναι ρητό ότι μπορείς να πάρεις το 1/3 και αυτό πρέπει να το παλέψεις ενώ η επιστήμη λέει από 35% και πάνω», σημειώνει από την πλευρά του ο κ. Σίπκας μιλώντας στο Reader.gr.
Ο Διονύσης Λογοθέτης, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής των «Ενεργών Μπαμπάδων», θεωρεί πως το νομοσχέδιο χρειάζεται βελτιώσεις, «για παράδειγμα αναφέρει “ο γονέας που διαμένει το παιδί” και “ο γονέας που έρχεται σε επικοινωνία”. Εμείς θεωρούμε ότι αυτό πρέπει να αλλάξει, ότι το παιδί πρέπει να διαμένει και με τους δυο γονείς σε εναλλασσόμενη κατοικία και να ανατρέφεται από κοινού. Στο νομοσχέδιο υπονοείται ότι υπάρχει ο κύριος γονέας, με τον οποίο διαμένει το παιδί, και ο δευτερεύων γονέας, ο οποίος έρχεται σε επικοινωνία, και αυτό πρέπει να αλλάξει».
«Η κακή γονική μέριμνα»
Με το νέο νομοσχέδιο για το Οικογενειακό Δίκαιο εισάγονται τα κριτήρια άσκησης κακής γονικής μέριμνας, τα οποία συγκεκριμενοποιούνται και λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη από το δικαστήριο.
Όπως αναφέρεται, κακή άσκηση της γονικής μέριμνας συνιστούν, μεταξύ άλλων, «η διατάραξη της συναισθηματικής σχέσης του τέκνου με τον άλλο γονέα και την οικογένειά του και η με κάθε τρόπο πρόκληση διάρρηξης των σχέσεων του τέκνου με αυτούς, η υπαίτια παράβαση των όρων της συμφωνίας των γονέων ή της δικαστικής απόφασης για την επικοινωνία του τέκνου με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει και η με κάθε άλλο τρόπο παρεμπόδιση της επικοινωνίας, η κακή άσκηση και η υπαίτια παράλειψη της άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας από τον δικαιούχο γονέα, η αδικαιολόγητη άρνηση του γονέα να καταβάλλει τη διατροφή που επιδικάστηκε στο τέκνο από το δικαστήριο ή συμφωνήθηκε μεταξύ των γονέων, η αμετάκλητη καταδίκη του γονέα για ενδοοικογενειακή βία ή για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή για εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής».
«Η απαρίθμηση των κριτηρίων κακής γονικής μέριμνας δίνει τη δυνατότητα στον δικαστή να κρίνει με μεγαλύτερη ευκολία μια τυχόν κακή άσκηση της γονικής μέριμνας και παράλληλα λειτουργεί και σαν γνώμονας για τους γονείς ως προς τη συμπεριφορά τους», σημειώνει με τη σειρά της η κυρία Μητσοπούλου στο Reader.gr.
Από την πλευρά του ο κ. Λογοθέτης θεωρεί πως στην άσκηση κακής γονικής μέριμνας πρέπει να «συμπεριληφθούν και οι ψευδείς κατηγορίες, γιατί σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, πολλοί γονείς κατηγορούνται ψευδώς, και μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεση και να αθωωθεί κάποιος ο οποίος έχει κατηγορηθεί ψευδώς, περνούν πολλά χρόνια, με αποτέλεσμα να αποξενώνεται ο γονέας από το παιδί του».
«Αυτό δεν είναι ανατροφή»
«Εμείς ως ΓΟΝ.ΙΣ., έχουμε ως στόχο να δώσουμε δύο γονείς σε κάθε παιδί και να μην εξαιρούνται τα παιδιά του διαζυγίου, τα οποία αυτή τη στιγμή έχουν ένα γονέα στο σπίτι και έναν γονέα “μακρινό επισκέπτη” ή μετατρεπόμενο σε “συγγενή” ή που δεν τον βλέπουν ποτέ. Στόχος είναι τα παιδιά να ανατρέφονται και από τους δύο γονείς που είναι κατάλληλοι εννοείται, με εξαιρέσεις. Όταν ένας γονιός, είτε άνδρας, είτε γυναίκα, ανατρέφει μόνος του ένα παιδί, επωμίζεται όλο το βάρος. Αυτός είναι ο κανόνας αυτή τη στιγμή. Απλά ο ένας να πληρώνει ότι είναι να του βάζουν και τίποτε άλλο. Αυτό δεν είναι ανατροφή, αυτό είναι κάτι άλλο. Αυτό συμβαίνει στο διαζύγιο σήμερα», λέει ο κ. Καλαποθαράκος στο Reader.gr.
«Εμείς αγωνιζόμαστε για το δικαίωμα του παιδιού να μεγαλώνει ισότιμα μετά από ένα διαζύγιο», αναφέρει από την πλευρά του ο κ. Σίπκας, ενώ ο κ. Λογοθέτης υποστηρίζει πως «το νομοσχέδιο το οποίο κατεβάζει η κυβέρνηση και ο κύριος Τσιάρας είναι ένα βήμα θετικό, υπό την έννοια ότι θεωρούμε ότι θα αλλάξει κάτι προς το καλύτερο για τα παιδιά για να αλλάξει την υπάρχουσα κατάσταση, η οποία είναι η αποκλειστική επιμέλεια στον έναν γονέα, και σε ποσοστό πάνω από 90% αυτός ο ένας γονέας είναι η μητέρα».
Η σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Κατερίνα Χατζηπέτρου, έχει κοινή επιμέλεια των παιδιών της συναινετικά μετά το διαζύγιο και υποστηρίζει πως «η συνεπιμέλεια, όταν είναι παιδοκεντρική και γίνεται με σωστούς όρους, είναι το καλύτερο που μπορεί να συμβεί για την ψυχολογία των παιδιών και των γονιών».
O ιδιωτικός υπάλληλος, Πάρης Κομποτής έχει την επιμέλεια των δύο κορών του, ηλικίας 11 και 13 ετών, από τότε που ήταν 6 και 8 ετών. «Πιστεύω πως για την καλή ψυχική υγεία των παιδιών πρέπει να είναι παρόντες και οι δύο γονείς στην ανατροφή», υποστηρίζει μιλώντας στο Reader.gr. «Έτσι όπως είναι η νομοθεσία σήμερα συμβαίνει το εξής παράδοξο: χωρίζει ένα ζευγάρι και ο νέος σύντροφος της μητέρας έχει δικαίωμα να βλέπει τα παιδιά κάθε μέρα, ενώ ο βιολογικός πατέρας κάθε δεύτερο σαββατοκύριακο. Με το ζόρι ο πατέρας να γίνει ξένος και αν αργήσει μια μέρα στη διατροφή υπάρχει αυτόφωρο», αναφέρει ο κ. Κομποτής.
«Εγώ αγωνίζομαι για τη συνεπιμέλεια για να είμαι κοντά στο παιδί μου. Γιατί πιστεύω ότι ένα παιδί πρέπει να έχει και τους δύο γονείς στο πλάι του. Νομίζω το πρόβλημα είναι η αποκλειστική επιμέλεια», λέει από την πλευρά του ο έμπορος, Νίκος Γιαλαντζής. Ο κ. Γιαλαντζής δεν έχει την επιμέλεια της 5χρονης κόρης του και υποστηρίζει πως περνάει «πάρα πολύ δύσκολα». «Έχω μια πολύ δύσκολη πρώην σύζυγο που δεν θέλει με τίποτα να συνεργαστούμε ως γονείς. Το παιδί μου περνάει δύσκολα επειδή εισπράττει όλο το αρνητικό της μαμάς για τον μπαμπά. Με πολύ αγώνα κρατάω την δικαστική απόφαση που λέει πρώτο και δεύτερο σαββατοκύριακο. Έχω πάθει δυο αυτοάνοσα και οι γιατροί είπαν πως πιέζομαι πολύ. Θέλω να είμαι καλός πατέρας», υποστηρίζει.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
