Ο θάνατος του Γιάννη Ρίτσου είναι από εκείνους που κάνουν «κομματάκια» τη θεωρία πως «ουδείς αναντικατάστατος». Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης είναι αναντικατάστατος. Τα ελληνικά γράμματα αλλά και η χώρα η ίδια, φτώχυναν στις 11 Νοεμβρίου του 1990.
Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στη Μονεμβασιά την πρωτομαγιά του 1909. Ήταν το μικρότερο από τα τέσσερα παιδιά του μεγαλοκτηματία Ελευθέριου Ρίτσου και της Ελευθερίας Βουζουναρά. Σε ηλικία μόλις 15 χρονών, το 1924 δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα στο περιοδικό «Διάπλαση των Παίδων» με το ψευδώνυμο «Ιδανικόν Όραμα».
Για τα επόμενα 12 χρόνια ο Ρίτσος θα ζήσει δύσκολες καταστάσεις. Ο πατέρας του χρεοκοπεί. Χάνει τη μητέρα και τον αδερφό του, ενώ ο ίδιος προσβάλλεται από φυματίωση και νοσηλεύεται σε διάφορα σανατόρια. Σε ένα από αυτά γνωρίζεται με τη Μαρία Πολυδούρη και μπαίνει στους κύκλους των διανοούμενων. Αρθρογραφεί στον Ριζοσπάστη και γίνεται μέλος του ΚΚΕ, μια πολιτική «σχέση» που θα καθορίσει τη ζωή και το έργο του.
Ο «Επιτάφιος»
Ένα σημείο καμπής στη ζωή του μεγάλου ποιητή είναι ο Μάης του 1936. Στις αιματηρές ταραχές στη μεγάλη καπνεργατική απεργία στη Θεσσαλονίκη. Ο Ρίτσος την επόμενη ημέρα βλέπει στο Ριζοσπάστη τη φωτογραφία με τη μητέρα να κλαίει πάνω από το νεκρό παιδί της και αυτό γίνεται η έμπνευση για να γράψει τον «Επιτάφιο», ένα απο τα σημαντικότερα ποιήματά του το οποίο εκδίδεται σε 10.000 αντίτυπα.
Τα τελευταία 250 θα καούν στους στύλους του Ολυμπίου Διός από τη δικτατορία του Μεταξά. Το 1937 νοσηλεύτηκε στο σανατόριο της Πάρνηθας και το 1938 κυκλοφορεί η «Εαρινή Συμφωνία» και προσλαμβάνεται στο Εθνικό Θέατρο.
Κατοχή, εμφύλιος και χούντα
Στη διάρκεια της Κατοχής, ο Ρίτσος έζησε κατάκοιτος, παρόλα αυτά συμμετείχε στη δραστηριότητα του μορφωτικού τμήματος του ΕΑΜ και αρνήθηκε να δεχτεί χρήματα από έρανο όταν κινδύνεψε η ζωή του από τις κακουχίες το 1942. Μετά την ήττα του ΕΛΑΣ στα «Δεκεμβριανά» έφυγε από την Αθήνα και έφτασε μέχρι την Κοζάνη κάνοντας μια στάση στη Λαμία για να συναντήσει τον Άρη Βελουχιώτη. Το 1945 γράφει τη «Ρωμιοσύνη», ένα ακόμη δημοφιλές ποίημά του, που το μελοποίησε το 1966 ο Μίκης Θεοδωράκης.
Στη διάρκεια του εμφυλίου εξορίστηκε στη Λήμνου (1948), στη Μακρόνησο (1949) και στον ΄Αη Στράτη (1950-1951). Το 1952 επέστρεψε στην Αθήνα και πολιτεύτηκε στην ΕΔΑ. Το 1954 παντρεύτηκε την παιδίατρο Φηλίτσα Γεωργιάδου από τη Σάμο, με την οποία απέκτησε μία κόρη, την Έρη (1955). Το 1960 ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε τον «Επιτάφιο» και σηματοδότησε την περίοδο της διάδοσης της μεγάλης ποίησης στο πλατύ κοινό. Το 1962 ο Ρίτσος επισκέφθηκε τη Ρουμανία και συναντήθηκε με το Ναζίμ Χικμέτ, του οποίου μετέφρασε ποιήματα στα ελληνικά. Το 1964 συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές με την ΕΔΑ.
Στη δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967, συνελήφθη και κρατήθηκε στον Ιππόδρομο του Φαλήρου. Στα τέλη Απριλίου μεταφέρθηκε στη Γυάρο και αργότερα στη Λέρο. Το 1968 νοσηλεύθηκε στον «Άγιο Σάββα» και στη συνέχεια τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό στο σπίτι της γυναίκας του στο Καρλόβασι της Σάμου. Το 1970 επέστρεψε στην Αθήνα, μετά όμως από άρνησή του να συμβιβαστεί με το καθεστώς του Παπαδόπουλου εξορίστηκε εκ νέου στη Σάμο ως το τέλος του χρόνου που μπήκε για εγχείρηση στη Γενική Κλινική Αθηνών. Το 1973 συμμετείχε στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Στη Μεταπολίτευση έζησε κυρίως στην Αθήνα και συνέχισε να γράφει ασταμάτητα. Το κύριο σώμα του έργου του συγκροτούν πάνω από 100 ποιητικές συλλογές, 9 πεζογραφήματα και 4 θεατρικά έργα.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
