Υπάρχει η μια άποψη που λέει πως ιστορίες σαν και αυτή, καλό θα ήταν να της «θάβουμε» στο συλλογικό υποσυνείδητο και να μην της κουβεντιάζουμε ποτέ ξανά. Υπάρχει και η άλλη άποψη που λέει πως ιστορίες σαν και αυτή, όχι απλά πρέπει να συζητιούνται σε κάθε ευκαιρία αλλά θα πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία γιατί η γνώση είναι ένας τρόπος για να αποφύγεις στο μέλλον τα λάθη που έκανες στο παρελθόν. Μια τέτοια υπόθεση είναι περιβόητη «Δίκη των Έξι», των ανθρώπων δηλαδή που θεωρήθηκαν ως οι πρωταίτιοι της Μικρασιατικής Καταστροφής, δικάστηκαν από έκτακτο στρατοδικείο, καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν στου Γουδή.
«Μοιραία και αναγκαία θύματα εις τον βωμόν της Πατρίδος»
Στο εδώλιο του κατηγορουμένου κάθισαν επτά πολιτικοί και ένας στρατιωτικός:
- Δημήτριος Γούναρης (59 ετών, πρώην Πρωθυπουργός)
- Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης (68 ετών, πρώην Πρωθυπουργός)
- Νικόλαος Στράτος (50 ετών, πρώην Πρωθυπουργός )
- Νικόλαος Θεοτόκης (44 ετών, Υπουργός Στρατιωτικών στην κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη)
- Γεώργιος Μπαλτατζής (56 ετών, Υπουργός Εξωτερικών στις κυβερνήσεις Γούναρη και Πρωτοπαπαδάκη)
- Ξενοφών Στρατηγός, υποστράτηγος ε.α. (53 ετών, Υπουργός Συγκοινωνιών στην κυβέρνηση Γούναρη)
- Μιχαήλ Γούδας, υποναύαρχος ε.α. (54 ετών, Υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Γούναρη)
- Γεώργιος Χατζανέστης, αντιστράτηγος (59 ετών, Αρχιστράτηγος Μικράς Ασίας και Θράκης)
Η δίκη διεξήχθη από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 15 Νοεμβρίου 1922 στην ειδικά διαρρυθμισμένη αίθουσα συνεδριάσεων της Βουλής (Παλαιά Βουλή). Οι κατηγορούμενοι αιτήθηκαν να δικαστούν από Ειδικό Δικαστήριο αφού ήταν πολιτικοί και όχι από Στρατοδικείο, ωστόσο, το αίτημά τους αυτό απορρίφθηκε από τον υποστράτηγο Θεόδωρο Πάγκαλο.
Η δίκη διεξήχθη σε 14 συνεδριάσεις. Μετά την απόρριψη των ενστάσεων των κατηγορουμένων εξετάστηκαν 12 μάρτυρες κατηγορίας και 12 υπεράσπισης. Κοινή ήταν η πεποίθηση σε Ελλάδα και εξωτερικό ότι το δικαστήριο θα επιβάλει θανατικές ποινές. Η πίεση απο τον λάο, ώστε, να πληρώσει κάποιος για την Μικρασιατική Καταστροφή ήταν τεράστια. Ενδεκτικά, λίγες ημέρες πριν ξεκινήσει η δίκη, 100.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Σύνταγμα ζητώντας την εκτέλεση των υπευθύνων.
Η απόφαση του στρατοδικείου και η εκτέλεση
Μμεσάνυχτα της 15ης Νοεμβρίου, το δικαστήριο αποσύρεται σε διάσκεψη για να εκδώσει την απόφασή του. Στις 6:40 π.μ. ο Πρόεδρος του Εκτάκτου Στρατοδικείου Αλέξανδρος Οθωναίος διαβάζει την ετυμηγορία του δικαστηρίου:
«Εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου Β' το Έκτακτον Στρατοδικείον συσκεφθέν κατά νόμον, κηρύσσει παμψηφεί τους μεν Γεώργιον Χατζηανέστην, Δημήτριον Γούναρην, Νικόλαον Στράτον, Πέτρον Πρωτοπαπαδάκην, Γεώργιον Μπαλτατζήν και Νικόλαον Θεοτόκην εις την ποινήν του Θανάτου. Τους δε Μιχαήλ Γούδαν και Ξενοφώντα Στρατηγόν εις την ποινήν των ισοβίων δεσμών. Διατάσσει την στρατιωτικήν καθαίρεσιν των Γεωργίου Χατζανέστη αρχιστρατήγου, Ξενοφώντος Στρατηγού υποστρατήγου και Μιχαήλ Γούδα υποναυάρχου και επιβάλλει αυτούς τα έξοδα και τέλη. Επιδικάζει παμψηφεί χρηματικήν αποζημίωσιν υπέρ του Δημοσίου κατά του Δημητρίου Γούναρη δραχμών 200 χιλιάδων, Νικολάου Στράτου δραχμών 335 χιλιάδων, Γεωργίου Μπαλτατζή και Νικολάου Θεοτόκη δραχμών 1 εκατομμυρίου και Μιχαήλ Γούδα δραχμών 200 χιλιάδων».
Η καταδικαστική απόφαση ανακοινώνεται στους μελλοθανάτους στις 9 το πρωί και τους ενημερώνουν πως θα εκτελεστούν σε δυο ώρες. Στις 10:30 δύο φορτηγά τους μεταφέρουν στον χώρο εκτελέσεων στου Γουδή. Μία ώρα αργότερα οι 6 πέφτουν νεκροί. Στις 2:30 μ.μ. κηδεύονται στο Α' Νεκροταφείο, κάτω από αυστηρά μέτρα ασφαλείας.
Η δικαίωση που άργησε περίπου 90 χρόνια
Το 2008 ο Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκης, εγγονός του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη, προσέφυγε στον Άρειο Πάγο ξεκινώντας στο ανώτατο επίπεδο έναν αγώνα προκειμένου οι έξι να δικαιωθούν. Τελικά, αυτό θα συμβεί τον Οκτώβριο του 2010 όταν το δικαστήριο εξέδωσε την απόφασή του και έκανε δεκτή την αίτηση του Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκη, κρίνοντας αθώους τους έξι καταδικασθέντες σε θάνατο από το Έκτακτο Επαναστατικό Δικαστήριο Αθηνών. Με την απόφαση 1675/2010 το Ζ' Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου ακυρώνει την απόφαση του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου Αθηνών ως προς όλους τους καταδικασμένους για εσχάτη προδοσία και παύει οριστικά την ποινική δίωξη λόγω παραγραφής.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
