Μπορεί σήμερα, πλέον, να μην προκαλεί καμία εντύπωση σε κανέναν όταν ένα ζευγάρι επιλέγει τον πολιτικό γάμο για να επισημοποιήσει τον δεσμό του, ωστόσο, κάποτε, όχι πολλά χρόνια πίσω, η αναφορά και μόνο στη συγκεκριμένη τελετή ήταν... αιτία πολέμου!
Στην Ελλάδα χρειάστηκαν τρεις προσπάθειες για να φτάσουμε σε μια ημέρα σαν σήμερα το 1982 προκειμένου ο πολιτικός γάμος να καθιερωθεί ως ισόκυρος του θρησκευτικού.
Οι αποτυχημένες προσπάθειες
Ο πολιτικός γάμος στην Ευρώπη είχε καθιερωθεί από τη Γαλλική Επανάσταση περισσότερο από 200 χρόνια νωρίτερα. Στην Ελλάδα τα πράγματα ήταν πιο περίπλοκα αφού οι αντιδράσεις της Εκκλησίας και ο φόβος του πολιτικού κόστους δεν επέτρεπαν να γίνει καμία συζήτηση επι του θέματος. Νόμιμο θεωρούταν μόνο ο θρησκευτικός γάμος, με βάση την βυζαντινή νομοθεσία του Λέοντος ΣΤ’ του Σοφού από το 893 μ.Χ! Η αλήθεια, πάντως, είναι πως μέχρι τελικά να καθιερωθεί ο πολιτικός γάμος ως ισόκυρος του θρησκευτικού είχαν γίνει δυο προσπάθειες οι οποίες, ωστόσο, έπεσαν πάνω σε τοίχο.
Η πρώτη έγινε στις 10 Μαρτίου του 1926 από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Ιωσήφ Κούνδουρο, ωστόσο η συγκεκριμένη πρόταση απορρίφθηκε από τον τότε δικτάτορα Θεόδωρο Πάγκαλο. Ο Κούνδουρος δηλώνει ότι η συζήτηση περί πολιτικού γάμου είναι... ατομική και όχι κυβερνητική θέση και περιορίζεται στα όρια επιστημονικής συζήτησης, ενώ διαψεύδει τα δημοσιεύματα που τον θέλουν εγκαταλείπει την υπουργική θέση για να αναχωρήσει για το εξωτερικό λόγω θεμάτων υγείας…
Η δεύτερη έγινε λίγα χρόνια αργότερα, το 1932 επί Ελευθερίου Βενιζέλου, στα πλαίσια της Αναθεωρητικής Επιτροπής υπό τον Κωνσταντίνο Δεμερτζή. Η νέα αυτή απόπειρα καθιέρωσης του πολιτικού γάμου έγινε στα πλαίσια της θέσπισης νέου οικογενειακού δικαίου στην χώρα. Η πρόταση είχε μειοψηφήσει, αφού μόνο δύο νομικοί της εποχής την είχαν ψηφίσει. Ο Αλέξανδρος Σβώλος και ο Κυριάκος Βαρβαρέσος. Παρά την απόρριψη, πάντως, ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε δηλώσει πως: «δι’ εμέ, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πρέπει του λοιπού ο πολιτικός γάμος να είναι συστατικόν στοιχείον του κύρους του γάμου δι’ όλους τους Έλληνας».
Για την ιστορία και μόνο να αναφερθεί πως υπάρχει και μια τρίτη προσπάθεια, το 1972, επί δικτατορίας αλλά δεν υπολογίζεται διότι ποτέ δεν έλαβε επίσημη μορφή και παρέμεινε σε επίπεδο δημόσιου «ντιμπέιτ».
Η Ανδρέας Παπανδρέου και οι σφοδρές αντιδράσεις της Εκκλησίας
Το 1981 η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου είχε εκλεγεί με σκοπό την «Αλλαγή» και αυτό ακριβώς έκανε. Μια από αυτές τις αλλαγές ήταν και η καθιέρωση του πολιτικού γάμου ως ισόκυρου του θρησκευτικού. Αξίζει να σημειωθεί πως στην ψηφοφορία που έγινε στη βουλή η Νέα Δημοκρατία, ως αξιωματική αντιπολίτευση τότε, είχε ψηφίσει κατά.
Η αντίδραση από την Εκκλησία ήταν μεγάλη, αλλά κάμφθηκε από τη διάθεση συνδιαλλαγής από τον τότε αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ ο οποίος υποχώρησε όταν ο Παπανδρέου τον διαβεβαίωσε πως ο πολιτικός γάμος θα είναι ισόκυρος του θρησκευτικού και όχι υποχρεωτικός (και άρα θα ινόταν προαιρετικός ο θρησκευτικός). Σε μεγάλος μέρος της Ιεράς Συνόδου, ωστόσο, τα πράγματα ήταν διαφορετικά! Πολλοί ιεράρχες βρέθηκαν στα κάγκελα με πρώτο και καλύτερο τον τότε μητροπολίτη Δημητριάδος Χριστόδουλο! «Ο πολιτικός γάμος είναι άθεσμος μείξις, είναι καταπάτησις της εκκλησιαστικής διδασκαλίας, είναι αίρεσις. Ο τοιούτος γάμος είναι, άνευ περιστροφών, μείξις ανίερος και κατάκριτος, ελευθέρα συμβίωσις άθεσμος και αμαρτωλός», έλεγε
Τελικά, ο πρώτος πολιτικός γάμος στην χώρα έγινε στο χωριό Φραντάτο της Ικαρίας, ανάμεσα στον Δημήτρη Μαύρο από τη Νάξο και την Σταματούλα Πλακίδα από την Ικαριά.
Οι αντιδράσεις της Εκκλησίας κάμφθηκαν με την πάροδο του χρόνου και κυρίως όταν οι Ιεράρχες είδαν πως οι πολιτικοί γάμοι, ειδικά τα πρώτα χρόνια, ήταν ελάχιστοι (1 στους 10). Τα πάντα άλλαξαν, ωστόσο, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης όταν λεφτά... δεν υπήρχαν και οι Έλληνες προτιμούσαν τον φθηνό πολιτικό από τον ακριβό θρησκευτικό γάμο. Το 2012 ήταν η πρώτη χρονιά που έγιναν περισσότεροι πολιτικοί από θρησκευτικοί γάμοι στη χώρα.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
