Παγκόσμια συγκίνηση έχει προκαλέσει η είδηση του χαμού του εμβληματικού μουσικοσυνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου, με το συγκεκριμένο νέο να βρίσκεται στην κορυφή των μεγαλύτερων ειδησεογραφικών Μέσων του πλανήτη. Ο βραβευμένος με Οσκαρ Ελληνας συνθέτης πέθανε στο Παρίσι, όπου νοσηλευόταν με κορονοϊό. Την είδηση ανακοίνωσε το δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί τον Βαγγέλη Παπαθανασίου. «Με μεγάλη μας θλίψη ανακοινώνουμε ότι ο μεγάλος Έλληνας Βαγγέλης Παπαθανασίου έφυγε από τη ζωή αργά το βράδυ της Τρίτης 17 Μαΐου», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση.
Το Reuters αναμετέδωσε την είδηση από το ΑΠΕ-ΜΠΕ, αναφέροντας το βιογραφικό του μουσικοσυνθέτη. «Κάποτε ο Vangelis είπε ότι το μουσικό κομμάτι, που του χάρισε ένα Όσκαρ και ήταν στην κορυφή των charts για εβδομάδες, ήταν εν μέρει ένας φόρος τιμής στον πατέρα του, ο οποίος ήταν δεινός ερασιτέχνης δρομέας», αναφέρει στο τηλεγράφημά του το Reuters. «Είναι απλώς ένα άλλο μουσικό κομμάτι», είπε σε μια συνέντευξή του, συνεχίζει το πρακτορείο.
Το Γαλλικό Πρακτορείο με έκτακτο τηλεγράφημά του μετέδωσε την είδηση του θανάτου του Vangelis, μεταδίδοντας τη δήλωση του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο Guardian μετέδωσε επίσης την είδηση για τον χαμό του συνθέτη, μιλώντας για τον «μουσικό του οποίου το συνθετικό έργο έφερε τεράστια δραματική τέχνη στα soundtrack ταινιών».
Ποιος ήταν ο «Vangelis»
Ο Ευάγγελος Οδυσσέας Παπαθανασίου, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1943 στην Αγριά Βόλου και ξεκίνησε να γράφει μουσική από τεσσάρων ετών. Στα έξι του έδωσε την πρώτη του δημόσια παράσταση. Και αν αυτά σας ακούγονται εκπληκτικά, τότε θα πρέπει να μάθετε πως όταν ο μικρός Βαγγέλης έγραψε και έπαιζε δημόσια δεν είχε κάνει ούτε ένα μάθημα μουσικής! Ήταν απόλυτα αυτοδίδακτος. Φυσικό ταλέντο. Δώρο της φύσης.
«Όταν άρχισα να συνθέτω ήμουν σχεδόν τεσσάρων ετών», θυμάται ο ίδιος σε μια από τις ελάχιστες συνεντεύξεις του, το 1992, στο τεχνικό έντυπο «Keyboard». «Η μουσική ήταν κάτι ενστικτώδες για μένα από πολύ μικρή ηλικία. Στα τέσσερα δεν είχα καμία μνήμη μουσικής, ήταν πολύ νωρίς. Και όμως, καθόμουν στο πιάνο και χρησιμοποιούσα ό,τι μπορούσα να βρω γύρω μου, στο σπίτι, που να μπορεί να λειτουργήσει ως κρουστό. Περνούσα ώρες ολόκληρες παράγοντας ήχους, ή παίζοντας στο πιάνο ό,τι μου περνούσε από το νου. Δεν θυμάμαι ποτέ τον εαυτό μου να μη συνθέτει».
Το να κάτσει να γράψει κανείς το βιογραφικό του «Vangelis», όπως έγινε γνωστός διεθνώς, δεν έχει την παραμικρή αξία. Ίσα ίσα μπορεί να αφαιρέσει αξία από τη λίστα με τα «διαμάντια» του Παπαθανασίου. Τα πολυδιάστατα έργα του αγαπήθηκαν σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ας αναφερθούμε, όμως, σε μερικούς σταθμούς της καριέρας του. Το 1968 μαζί με τον Λουκά Σιδερά και τον Ντέμη Ρούσσο σχημάτισε τους «Aphrodite's Child», που έμελλε να γίνει το πιο επιτυχημένο ελληνικό συγκρότημα στο εξωτερικό.
Το 1979, θα γνωρίσει μεγάλη επιτυχία και στην χώρα μας με τις «Ωδές», μια σειρά ηλεκτρονικών διασκευών πάνω σε παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια που ερμηνεύει η Ειρήνη Παππά. Το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο Μυθωδία στους στύλους του Ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της NASA 2001: Οδύσσεια στον Άρη.
Υπέγραψε τα σάουντρακ των ταινιών του Ρίντλεϊ Σκοτ «Blade Runner»(1982) και «1492: Χριστόφορος Κολόμβος» («1492: The Conquest Of Paradise», 1992), «Αλέξανδρος» (2004) του Όλιβερ Στόουν και «Ελ Γκρέκο» (2007) του Γιάννη Σμαραγδή.
And the Oscar goes to...
Ανήμερα των γενεθλίων του 1982 ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, δίπλα στα δεκάδες βραβεία και τις εκατοντάδες διακρίσεις του θα τοποθετήσει και το χρυσό αγαλματάκι των Όσκαρ το οποίο κέρδισε για τη μουσική που έγραψε για την ταινία του Χιου Χάτσον «Οι δρόμοι της Φωτιάς» η οποία ακόμα και σήμερα θεωρείται μια από τις κορυφαίες με αθλητικό περιεχόμενο.
Η ταινία είναι βασισμένη στην αληθινή ιστορία δύο Βρετανών ερασιτεχνών δρομέων, που έχουν βάλει στόχο να κερδίσουν το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924. Πρόκειται για τον εβραϊκής καταγωγής άγγλο Χάρολντ Έιμπραμς (1899-1978), που βιώνει τον κρυφό ρατσισμό των συμπατριωτών του και επιθυμεί τη συμμετοχή του στους Αγώνες, προκειμένου να πάρει το αίμα του πίσω, και τον Σκωτσέζο θεολόγο Έρικ Λίντελ (1902-1945), που είναι από τη φύση του γρήγορος και θέλει να τιμήσει το Θεό για το χάρισμα που του δώρισε. Τελικά και οι δύο αθλητές θα πετύχουν τον στόχο τους: ο μεν Έιμπραμς θα κερδίσει τα 100 μ., ο δε Λίντελ τα 400 μ.
Στην τελετή της απονομής των βραβείων Όσκαρ που έγινε στις 29 Μαρτίου 1982 η ταινία κέρδισε τέσσερα τρόπαια: καλύτερης ταινίας (Ντέιβιντ Πάτναμ), πρωτότυπης μουσικής (Βαγγέλης Παπαθανασίου), πρωτότυπου σεναρίου (Κόλιν Γουέλαντ) και κοστουμιών (Μιλένα Κανονέρο).
Η «Μυθωδία», η NASA και ο αστεροειδής «6354 Vangelis»
Η εξερεύνηση του Διαστήματος ενθουσίαζε τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, από τα πρώτα του παιδικά χρόνια όπως είχε δηλώσει ο ίδιος. Ένα μεγάλο μέρος από τα έργα του είναι αφιερωμένο σε αυτό, ενώ διαχρονικά οι κορυφαίοι διαστημικοί οργανισμοί τον εμπιστεύτηκαν για να μελοποιήσει τις επιτυχίες τους. Ο Vangelis, όπως ήταν γνωστός παγκοσμίως, δημιούργησε τη μουσική για την αμερικανική τηλεοπτική σειρά «Cosmos: A Personal Voyage» του Καρλ Σαγκάν που ξεκίνησε να προβάλλεται το 1980 και είχε ως κύριο θέμα τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Η σειρά απέσπασε βραβείο Έμμυ και προβλήθηκε σε 69 χώρες και σε 500 εκατομμύρια τηλεθεατές.
Το αξεπέραστο έργο του Βαγγέλη Παπαθανασίου είναι μία χορωδιακή συμφωνία του 1993. Η παγκόσμια πρεμιέρα της «Μυθολογίας» (αρχικός τίτλος) πραγματοποιήθηκε στις 13 Ιουλίου 1993 ως δημόσια παράσταση στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στην Αθήνα, για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Η Μυθωδία είχε γραφτεί αρχικά σε επτά ωδές. Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου όχι μόνο συνέθεσε τη μουσική, αλλά έγραψε και τους στίχους στα αρχαία ελληνικά. Σε μια συνέντευξή του 2001 στο περιοδικό KLEMblad, ο συνθέτης δήλωσε:«Αυτό το κομμάτι συντέθηκε σε μια ώρα... Ναι, μου πήρε μια ώρα [...] Δεν χρησιμοποιώ την τεχνολογία με τον συμβατικό τρόπο, δεν χρησιμοποιώ υπολογιστές».
Το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο Μυθωδία στους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της NASA 2001: Οδύσσεια στον Άρη. Ήταν μία φαντασμαγορική μουσική παράσταση, κατά τη διάρκεια της οποίας προβάλλονταν με ειδικά οπτικά εφέ απεικονίσεις κυρίως από θεούς της αρχαίας Ελλάδας και διαστημικές εικόνες της NASA. Τα σολιστικά μέρη του έργου ερμήνευσαν οι σοπράνο Τζέσι Νόρμαν και Κάθλιν Μπατλ. Επίσης συμμετείχε η Μητροπολιτική Ορχήστρα του Λονδίνου, 120μελής χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ενώ ο ίδιος ο συνθέτης χειριζόταν τα πλήκτρα. Το θέαμα συνολικά περιελάμβανε 224 μουσικούς στη σκηνή.
Το έργο προβλήθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον πλανήτη ενώ υπήρχαν γιγαντοοθόνες και στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Η συναυλία διήρκεσε πάνω από μία ώρα, μετά από την οποία παίχτηκαν τρία encores: το Chariots of Fire, Conquest of Paradise και ένας συνδυασμός των ωδών 9 και 10. Ο ίδιος ο Άρης πραγματοποίησε ιδιαίτερη «εμφάνιση» στη συναυλία, καθώς ένας εκφωνητής είπε στους θεατές να αναζητήσουν ένα πορτοκαλί σημείο που λάμπει στον καθαρό ουρανό πάνω από την ορχήστρα. Μετά το τέλος της μουσικής παράστασης η γαλλική κυβέρνηση, την οποία εκπροσώπησε ο υπουργός παιδείας Ζακ Λανγκ, απένειμε στον Παπαθανασίου τον τίτλο του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής σε μία τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου.
Δύο χρόνια αργότερα η NASA του απένειμε το μετάλλιο δημόσιας συνεισφοράς σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της. Το βραβείο αποτελεί την υψηλότερη τιμή από τον Αμερικανικό οργανισμό για μη κυβερνητικά πρόσωπα. «Εμπνεύστηκα το όνομα Μυθωδία από τις λέξεις Μύθος και Ωδή. Και ένιωσα σε αυτό ένα κοινό μονοπάτι με την τρέχουσα εξερεύνηση του πλανήτη [Άρη] από τη NASA. Ό,τι χρησιμοποιούμε ως κλειδί - μουσική, μυθολογία, επιστήμη, μαθηματικά, αστρονομία - όλοι εργαζόμαστε για να αποκωδικοποιήσουμε το μυστήριο της δημιουργίας, αναζητώντας τις βαθύτερες ρίζες μας», είχε δηλώσει ο σπουδαίος συνθέτης.
Το άλμπουμ ηχογραφήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, που επιλέχθηκε για την εξαιρετική ακουστική του. Για την ηχογράφηση, ο Βαγγέλης επέκτεινε την αρχική σύνθεση του 1993 προσθέτοντας δύο ωδές, επεκτείνοντας δύο ακόμα και εισήγαγε κάποια νέα θέματα σε όλα τα σημεία. Τα μέρη του χορού επίσης εμπλουτίστηκαν με στίχους και μελωδικές αλλαγές. Αν και το άλμπουμ ολοκληρώθηκε από την ημερομηνία της συναυλίας τον Ιούνιο του 2001, η κυκλοφορία του «πάγωσε» μέχρι τις 23 Οκτωβρίου 2001, για να συμπέσει με την είσοδο του διαστημοπλοίου Mars Odyssey 2001 στην τροχιά του Άρη. Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου σημείωσε ότι «είναι πραγματικά η μουσική που καταφέρνει να μιλήσει σε όλους. Στη Μυθωδία, ο καθένας μπορεί να βρει κάτι για να ταυτιστεί, διότι είναι σε αυτή την κοινή γλώσσα»
Juno To Jupiter
Το 2013, η NASA υιοθέτησε για δεύτερη φορά τη μουσική του Παπαθανασίου με ένα πρωτότυπο μουσικό έργο που δημιουργήθηκε για να πλαισιώσει το βίντεο από την αποστολή Ήρα (Τζούνο), που απεικονίζει συγχρόνως την κίνηση της Γης και της Σελήνης μαζί για πρώτη φορά. Το βίντεο απαθανατίστηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής καθ' οδόν για το σύστημα του πλανήτη Δία.
Τον Νοέμβριο του 2014 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) πρότεινε στον Παπαθανασίου να συνθέσει τη μουσική για την πρώτη ιστορική προσεδάφιση σε κομήτη. Έτσι, συνέθεσε μια μουσική τριλογία (Άφιξη, Το ταξίδι του Philae και Το βαλς του Ροζέτα) η οποία παρουσιάστηκε από τον ESA μετά την επιτυχημένη προσεδάφιση του σκάφους Ροζέτα στον κομήτη 67P. Το 1995, ως φόρο τιμής στη μουσική του προσφορά αλλά και στην αγάπη του για το διάστημα, το Minor Planet Center της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης έδωσε το όνομα του συνθέτη στον Αστεροειδή της Κύριας Ζώνης 6354, που πλέον ονομάζεται 6354 Vangelis.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
