Η περίοδος της Κατοχής στην Ελλάδα από τους Γερμανούς ναζί αποτελεί μία περίοδος γραμμένη με «μαύρα γράμματα» στα ιστορικά χρονικά της Ελλάδας. Παράλληλα όμως, αποτέλεσε και μία περίοδος που αρκετοί Ελληνες όρθωσαν το ανάστημά τους και έδειξαν τι σημαίνει αυταπάρνηση, ηρωισμός και πατριωτισμός. Και στο βιβλίο της Αντίστασης, υπάρχει ένα ξεχωριστό κεφάλαιο με το όνομα «Ηλέκτρα Αποστόλου» στον τίτλο του... Μία γυναίκα που σαν σήμερα, 26 Ιουλίου πέθανε από τα βασανιστήρια της οδού Ελπίδος... Μία γυναίκα που πάλεψε κόντρα σε όλες τις προκαταλήψεις και κακουχίες της εποχής και έγινε παράδειγμα και πρότυπο για όλους όσοι επιλέγουν να βάλουν τη ζωή τους στην υπηρεσία των πολλών...
Η Ηλέκτρα Αποστόλου γεννήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου του 1912 και μόλις στα 14 της εντάχθηκε στην Κομμουνιστική Νεολαία της Αθήνας. Αν και προερχόταν από εύπορη οικογένεια εκείνη επέλεξε μία ζωή με στερήσεις και αγώνα, καταφέρνοντας όχι μόνο να αντεπεξέλθει αλλά να καθιερωθεί ως ηγετική φιγούρα. Κυρίως αν σκεφτούμε πως μιλάμε για μία εποχή που ήταν σπάνιο φαινόμενο μία γυναίκα να ασχολείται με τα κοινά πόσο μάλλον όταν μιλάμε για το Κομμουνιστικό Κόμμα, καθώς στην τότε κοινωνία οι προκαταλήψεις ήταν πολλές και η... ρετσινιά δεδομένη!
Αυτά όμως δεν στάθηκαν ικανά να σταματήσουν την Ηλέκτρα που με κύριο εφόδιο τα ιδανικά της ενέπνευσε πολύ κόσμο, κυρίως γυναίκες να ασχοληθούν ενεργά με τα κοινά και να εκφράζουν δυναμικά την άποψή τους. Για πολλά χρόνια, υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας «Νεολαία», οργάνου της ΟΚΝΕ, ενώ το 1933 πρωτοστάτησε στην ειδική δουλειά του ΚΚΕ στις γυναίκες, με αποτέλεσμα να συλληφθεί από τη δικτατορία του Μεταξά και να μεταφερθεί στις φυλακές Αβέρωφ. Αποφυλακίσθηκε το 1938 και συνελήφθη ξανά το 1939 με το παιδί στην κοιλιά... Την ίδια περίοδο συλλαμβάνεται και ο άντρας της. Εκείνος υπογράφει δήλωση μετανοίας. Η Ηλέκτρα, αφού του θυμίζει τους όρκους που είχαν δώσει πριν παντρευτούν ότι θα αγωνιστούν για τα ιδανικά τους, τον χωρίζει... Γέννησε κρατούμενη σε ένα νοσοκομείο και 7 ημερών λεχώνα εξορίζεται με το νεογέννητο κοριτσάκι της, την Αγνούλα, στην Ανάφη, από όπου και απέδρασε τον Αύγουστο του 1942.
Επιστρέφοντας στην Αθήνα βρίσκει μία άλλη Ελλάδα, που υπέφερε υπό τον γερμανικό ζυγό. Εκείνη όχι μόνο δεν πτοήθηκε αλλά έγινε βασικό μέλος της Αντίστασης. Με την ίδρυση της ΕΠΟΝ έγινε μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου και ανέλαβε την καθοδήγηση της οργάνωσης «Ελεύθερη Νέα». Τον επόμενο χρόνο περνάει στην Επιτροπή της ΚΟΑ και χρεώνεται την καθοδήγηση της διαφώτισης, ενώ από τα χέρια της περνά όλος ο τομέας της ενημέρωσης για τον υπόδουλο λαό. Αναλαμβάνει έτσι με την ομάδα της το γράψιμο συνθημάτων στον τοίχο, την αφισοκόλληση, τα τρικάκια, το χωνί, τα σκιτσάκια και τις εφημερίδες.
Η σύλληψη, ο βασανισμός και ο τραγικός θάνατος
Με την αντιστασιακή της δράση, η Ηλέκτρα Αποστόλου είχε μπει στο «μάτι» του Γερμανού κατακτητή. Ετσι, στις 25 Ιουλίου του 1944 στις 7:30 το πρωί συλλαμβάνεται στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου & Ιθάκης από την ομάδα Παρθενίου της Ειδικής Ασφάλειας. Από εκεί μεταφέρθηκε στο ξενοδοχείο Κρυστάλ στην οδό Ελπίδος 3, που ήταν το βασικό ανακριτήριο της Ειδικής Ασφάλειας Αθηνών, δίπλα από την έδρα της Ειδικής Ασφάλειας, Ελπίδος 5. Ακολούθησαν φρικτά βασανιστήρια, που οδήγησαν τελικά στη δολοφονία της από τους ναζί ανακριτές. Είναι χαρακτηριστική η στιχομυθία που διέρρευσε από την ανάκριση της στην Ασφάλεια:
- Από πού είσαι;
- Από την Ελλάδα!
- Πού κατοικείς;
- Στην Ελλάδα!
- Πώς σε λένε;
- Είμαι Ελληνίδα!
- Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου;
- Όλοι οι Έλληνες!
- Τι δουλειά κάνεις;
- Υπηρετώ τον Ελληνικό Λαό!
- Από ποιόν παίρνεις εντολές;
- Μόνο από την Πατρίδα μου!
Ο ιατροδικαστής, Πέτρος Τζαφέρης, που εξέτασε το πτώμα της σημείωσε χαρακτηριστικά στην έκθεσή του: «Η ταυτότης της θανούσης εξηκριβώθη υπό της Σημάνσεως, ένθα ήτο σεσημασμένη ως κομμουνίστρια υπ’ αριθ. 59953. Το πτώμα ανήκε εις την Αποστόλου Ηλέκτραν του Νικολάου». Μάλιστα τα όσα βεβαιώνει στην έκθεσή του είναι συγκλονιστικά: «Επί του πτώματος βεβαιούνται κακώσεις προκληθείσαι εκ μαστιγώσεως, ήτις εγένετο διά διαφόρων οργάνων (μαστιγίου, βουνεύρου, αλύσεως, πλεκτού σύρματος) άτινα έδρασαν αλλεπαλλήλως και βιαιότατα, ως και κακώσεις εξ απαιωρήσεως από των μασχαλών, επίσης εγκαύματα εν ζωή και μετά θάνατον γενόμενα. Ο θάνατος οφείλεται κυρίως εις τας κακώσεις καθ’ όσον τα εγκαύματα είναι μικράς εκτάσεως»...
Το μισοκαμένο και παραμορφωμένο από τα βασανιστήρια πτώμα της πετάχτηκε στις 26 Ιουλίου 1944 έξω από το ξενοδοχείο Κρυστάλ και μεταφέρθηκε στο νεκροτομείο Αθηνών, όπου ο ιατροδικαστής έκανε τη νεκροψία. Την επόμενη 27 Ιουλίου το πτώμα της πετάχτηκε στους δρόμους της Αθήνας. Το ΕΑΜ από τις εφημερίδες του υποσχέθηκε εκδίκηση, ονομάζοντας ως βασανιστές και δολοφόνους της Ηλέκτρας Αποστόλου τον διοικητή της Ειδικής Ασφάλειας υποστράτηγο Αλέξανδρο Λάμπου, τον ανθυπασπιστή Ευσέβιο Παρθενίου και τον Μηνά Καθρέπτη. Είναι μάλιστα άξιο αναφοράς, πως μετά την απελευθέρωση στη δίκη των δοσιλόγων, το φθινόπωρο του 1945, οι τρεις εκτελεστές της Ηλέκτρας Αποστόλου και δεκάδων άλλων αντιστασιακών καταδικάστηκαν σε ισόβια, αλλά μετά από μερικούς μήνες αφέθηκαν ελεύθεροι στα πλαίσια του εμφυλιακού κλίματος. Μάλιστα ο Λάμπου συνταξιοδοτήθηκε με τον βαθμό του αντιστράτηγου, ενώ ο Παρθενίου σταδιοδρόμησε στη Βασιλική Χωροφυλακή.
Μάλιστα άλλη μία ιστορία, ενδεικτική του αντίκτυπου που είχε για την Αντίσταση η φρικτή δολοφονία της Ηλέκτρας Αποστόλου, είναι και αυτή που λέει πως αμέσως μετά την εύρεση της σορού της, έγιναν από τους αντιστασιακούς πολλές εκτελέσεις ατόμων που συνεργάζονταν με τις δυνάμεις Κατοχής ενώ στα πτώματα τους αφηνόταν σημείωμα με το όνομα της και έναν αριθμό που αυξανόταν... «Ηλέκτρα 1,2,3». Ο ΕΑΜ και το ΚΚΕ έκαναν πολλές εκδηλώσεις στη μνήμη της, εκδηλώσεις που συνεχίζονται ως και σήμερα από αριστερά κόμματα και παρατάξεις, ενώ ο ΔΣΕ είχε θεσπίσει το μετάλλιο ηρωισμού «Ηλέκτρα Αποστόλου».
Και ως κατακλείδα ας θυμηθούμε μία φράση της Ηλέκτρας Αποστόλου που καταδεικνύει το θάρρος και τον ηρωισμό της ακόμα και υπό την απειλή των βασανιστηρίων: «Εγώ όταν πιάνομαι δεν νιώθω καμιά ανησυχία για την απολογία μου, γιατί μόλις περάσω εκείνα τα κατώφλια, βάζω στο νου μου πως δεν έχω πια μνήμη, δεν έχω αυτιά, δεν έχω γλώσσα. Δεν έχω ούτε μιας μέρας παρελθόν». Και έτσι ακριβώς έπραξε καθώς όπως συμφωνούν όλοι, από όποια πλευρά και αν βρίσκονταν, λέξη προδοσίας δεν βγήκε από το στόμα της ποτέ...
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
