Σε αριθμούς-ρεκόρ, μια εθνότητα που δεν θα περίμενε κανείς έρχεται στις ΗΠΑ. Εκατοντάδες χιλιάδες Νικαραγουανών έχουν αφήσει πίσω την πατρίδα τους, για να αποφύγουν τη φτώχεια και την καταστολή μιας ολοένα και πιο αυταρχικής κυβέρνησης. Ανθρωποι φορτωμένοι με σακίδια, με σακούλες γεμάτες ρούχα και είδη υγιεινής, μαζεύονται δύο φορές την εβδομάδα σε βενζινάδικο της πρωτεύουσας Μανάγκουα για να προετοιμαστούν για το δύσκολο ταξίδι. Νοσοκόμες, γιατροί, φοιτητές, παιδιά, αγρότες και πολλοί άλλοι Νικαραγουανοί αποχαιρετούν τους αγαπημένους τους με δάκρυα στα μάτια, καθώς περιμένουν τα ιδιωτικά ναυλωμένα λεωφορεία για το πρώτο κομμάτι ενός ταξιδιού σχεδόν τριών χιλιάδων χιλιομέτρων. Τελικός προορισμός οι ΗΠΑ.
Για γενιές, η Νικαράγουα, η δεύτερη φτωχότερη χώρα στο δυτικό ημισφαίριο μετά την Αϊτή, δεν έδινε πολλούς μετανάστες προς τα βόρεια. Αλλά ο αυξανόμενος πληθωρισμός, η πτωτική πορεία των μισθών και η διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών κάτω από μια ολοένα και πιο αυταρχική κυβέρνηση, έχουν γείρει σημαντικά τη πλάστιγγα, σύμφωνα με τους New York Times. Τώρα, για πρώτη φορά στην ιστορία της Νικαράγουας, το μικρό κράτος των 6,5 εκατ. ανθρώπων συνεισφέρει σημαντικά στο κύμα ανθρώπων που οδεύουν προς τα νότια σύνορα των ΗΠΑ, που έφυγαν για να γλιτώσουν από τη βία, την καταστολή και τη φτώχεια.
Σανίδα σωτηρίας για την κυβέρνηση τα χρήματα των ανθρώπων που αναζητούν μία καλύτερη ζωή
Τα φώτα της δημοσιότητας είναι στραμμένα αυτήν τη χρονιά στους αριθμούς-ρεκόρ Βενεζουελάνων και Κουβανών που μπαίνουν στις ΗΠΑ, αλλά αυτό το λιγότερο υπογραμμισμένο αλλά σημαντικό κύμα Νικαραγουανών συνεισφέρει σημαντικά στη μεταναστευτικη κρίση, με λεφτά να στέλνονται στις οικογένειές τους, και, άθελά τους, δίνοντας μια οικονομική σανίδα σωτηρίας σε μια κυβέρνηση που της έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πάνω από 180.000 Νικαραγουανοί πέρασαν τα σύνορα των ΗΠΑ αυτόν το χρόνο μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, περίπου 60 φορές περισσότεροι από όσους είχαν μπει το ίδιο διάστημα πριν δυο χρόνια, σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας Συνόρων.
Οι μετανάστες από τη Νικαράγουα δεν απελαύνονται όπως οι Μεξικανοί
Και ενώ δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων παραμένουν καθηλωμένοι στο Μεξικό καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε να κρατήσει σε ισχύ τον Τίτλο 42, το μέτρο δημόσιας υγείας που επιτρέπει στο αμερικανικό κράτος να απελαύνει επί τόπου τους μετανάστες που φτάνουν στα σύνορα, οι Νικαραγουανοί μπορούν να συνεχίσουν να μπαίνουν στη χώρα καθώς εξαιρούνται σε μεγάλο βαθμό από το μέτρο αυτό.
Η 23χρονηTatiana Gonzalez Chacon, φουρνάρισσα στο επάγγελμα, άφησε το σπίτι της στο ανατολικό μέρος της Νικαράγουας για το Φοίνιξ τον περασμένο μήνα, επειδή ο πατέρας της, ο ηγέτης ενός αντιπολιτευόμενου κόμματος που τα γραφεία στην περιοχή έκλεισαν, κατηγορήθηκε για τρομοκρατία και έπρεπε να φύγει στην Κόστα Ρίκα.
Η Νικαράγουα ήταν «μια αξιοζήλευτη χώρα, ένα μέρος που οι άνθρωποι ήθελαν να πάνε», είπε. «Τώρα είναι ένα μέρος που οι ίδιοι οι κάτοικοί του θέλουν να φύγουν. Όταν περνάς αυτό το ποτάμι και μπαίνεις στις ΗΠΑ, είναι σαν να αναπνέεις έναν διαφορετικό αέρα», ανέφερε.
Νωρίτερα μέσα στο Δεκέμβριο, σε μια στάση λεωφορείου στην πρωτεύουσα Μανάγκουα, μια μητέρα τριών παιδιών που ζήτησε να κρατήσει την ανωνυμία της έκανε το ταξίδι. Το ταξίδι της κόστισε 2.000 δολάρια, ενώ ήταν ήδη χρεωμένη σε έναν λαθροδιακινητή για μια προηγούμενη αποτυχημένη προσπάθεια να φτάσει στις ΗΠΑ. Τέσσερα αδέρφια που πρόσφατα κληρονόμισαν μια φάρμα της οποίας τα κόστη για σπόρους και λίπασμα είχαν τετραπλασιαστεί, μπήκαν επίσης σε ένα λεωφορείο με προορισμό το Βορρά.
Νικαράγουα: Από τους 1.000 στους 34.000 μετανάστες
Αυτόν το χρόνο, για πρώτη φορά, ο αριθμός των συλλήψεων μεταναστών στα νότια σύνορα των ΗΠΑ ξεπέρασε τα δυο εκατομμύρια σε ένα χρόνο. Μόνο τον τελευταίο μήνα, 34.000 από αυτούς τους μετανάστες ήταν Νικαραγουανοί που παραδόθηκαν στις αμερικανικές αρχές. Πέντε χρόνια πριν, αυτός ο αριθμός ήταν μόλις 1.000 για έναν χρόνο. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη χώρα τη δεκαετία του ’80, περίπου 200.000 άνθρωποι άφησαν τη Νικαράγουα καθ΄ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας. Οι μετανάστες από τη Νικαράγουα εξαιρούνται από τον Τίτλο 42 γιατί η χώρα δεν επιτρέπει πτήσεις απέλασης και το Μεξικό έχει αρνηθεί να δεχτεί μετανάστες από εκεί.
Μια ακόμα σημαντική εισροή έχει περάσει στην Κόστα Ρίκα, και μαζί με αυτούς που πηγαίνουν βόρεια, περίπου το ένα δέκατο του πληθυσμού της χώρας έχει φύγει τα τελευταία τέσσερα χρόνια, τονίζοντας τη μεγάλη δυσπιστία στην κυβέρνηση του Ντανιέλ Ορτέγκα.
Η Νικαράγουα έπαψε να είναι ασφαλής εξαιτίας του Ορτέγκα
Για δεκαετίες, μετανάστες από το Μεξικό, το Ελ Σαλβαδόρ, τη Γουατεμάλα και την Ονδούρα ήταν οι κύριες εθνοτικές ομάδες που έφταναν στα σύνορα των ΗΠΑ. Οι αρχηγοί των κυβερνήσεων της Νικαράγουας συχνά καυχιόνταν πως χωρίς τις πανίσχυρες συμμορίες που τρομοκρατούσαν τις γειτονικές χώρες, οι Νικαραγουανοί αισθάνονταν σχετικά ασφαλείς και δεν είχαν την ανάγκη να φύγουν.
Η δυναμική αυτή άρχισε να αλλάζει το 2018. Ο Ντανιέλ Ορτέγκα, ένας παλιός αριστερός αντάρτης που οδήγησε τη χώρα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου της στη δεκαετία του ’80, κέρδισε την προεδρία το 2006 ύστερα από αλλαγές που έγιναν στο σύνταγμα της χώρας, που επέτρεπαν σε υποψηφίους να κερδίσουν χωρίς την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων.
Από τότε, έχει επανεκλεγεί τρεις φορές, συμπεριλαμβανομένης και της τελευταίας αναμέτρησης, σε μια ψηφοφορία που μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας και ομάδων ανθρωπίνων δικαιωμάτων θεώρησαν απάτη, λόγω των αντιδημοκρατικών κινήσεων του Ορτέγκα και της γυναίκας του, Rosario Murillo, που είναι επίσης και η αντιπρόεδρός του.
Το κυβερνόν ζεύγος προέβη σε δομικές αλλαγές και έκανε συμφωνίες με αντιπάλους που τους επέτρεψε να ελέγχουν το Ανώτατο Δικαστήριο, την εκλογική επιτροπή και την Εθνοσυνέλευση. Έχουν αγοράσει τηλεοπτικούς σταθμούς και τους έκαναν πιο φιλικούς προς την κυβέρνηση, την ίδια στιγμή που αντιπολιτευόμενες φωνές έχουν σιγαστεί.
Το 2018, ξέσπασαν διαμαρτυρίες για τις μεταρρυθμίσεις στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, που θα ανέβαζαν τις εισφορές στους εργαζόμενους και θα μείωναν τις συντάξεις. Όμως οι διαμαρτυρίες εξελίχθηκαν σε μαζικό αντικυβερνητικό ξεσηκωμό σε όλη τη χώρα, που κράτησε για μήνες και έχοντας ως αποτέλεσμα μερικές εκατοντάδες θανάτους.
Η απάντηση της κυβέρνησης ήταν σκληρή. Εξαγριωμένη από τα οδοφράγματα που έστησαν οι διαδηλωτές σε ολόκληρη τη Νικαράγουα, η κυβέρνηση φυλάκισε ηγέτες της αντιπολίτευσης και απαγόρευσε πολιτικά κόμματα και ομάδες πολιτών. Πολλοί ακτιβιστές και δημοσιογράφοι έφυγαν.
Το κύμα φυγής επιβραδύνθηκε στη πανδημία, αλλά ξεκίνησε πάλι τον τελευταίο χρόνο όταν ο Ορτέγκα ενέτεινε την καταστολή, κλείνοντας ερευνητικά κέντρα, απαγορεύοντας οργανισμούς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συλλαμβάνοντας όχι μόνο τους πολιτικούς του αντιπάλους, αλλά και τις οικογένειές τους με εξωφρενικές κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένης και της συνομωσίας για πραξικόπημα.
Λίγο πριν τις εκλογές του τελευταίου χρόνου, ο Ορτέγκα φυλάκισε εφτά υποψηφίους και απαγόρευσε τη συμμετοχή σε μερικά κόμματα της αντιπολίτευσης. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν χαρακτήρισε την εκλογική διαδικασία «ούτε ελεύθερη ούτε δίκαια, και σίγουρα όχι δημοκρατική».
154.000 έφυγαν - «Πρόκειται για ξεριζωμό»
«Κλείνεις τα ΜΜΕ, απαγορεύεις τα πολιτικά κόμματα, κλείνεις τα πανεπιστήμια. Γιατί νομίζεις ότι οι άνθρωποι φεύγουν;» είπε ο Manuel Orozco, ένας Νικαραγουανός αναλυτής στο Inter-American Dialogue, ένα ερευνητικό ινστιτούτο στην Ουάσιγκτον. Η Elvira Cuadra, μια Νικαραγουανή κοινωνιολόγος, έφυγε στην Κόστα Ρίκα πριν από τέσσερα χρόνια όταν η κυβέρνηση εισέβαλε στο ινστιτούτο της πολιτικών επιστημών και ανακάλεσε τη νόμιμη λειτουργία του. «Δεν είναι οι συνηθισμένοι οικονομικοί μετανάστες», είπε. «Πρόκειται για ξεριζωμό».
Από το 2018, 154.000 Νικαραγουανοί έχουν ζητήσει άσυλο στην Κόστα Ρίκα, όπου η κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόσφατα αλλαγές στην πολιτική απονομής ασύλου ώστε να μειωθούν οι αφίξεις. Οι πρόσφυγες πρέπει πλέον να κάνουν αίτηση ασύλου σε διάστημα ενός μήνα από την άφιξή τους στη χώρα, δεν θα λαμβάνουν άδεια εργασίας και δεν θα μπορούν να φύγουν από την Κόστα Ρίκα ενώ οι αιτήσεις τους εκκρεμούν.
Με τους τρέχοντες ρυθμούς, θα πάρει δέκα χρόνια ώστε η Κόστα Ρίκα να εξετάσει όλες τις αιτήσεις ασύλου, είπε η Marlen Luna, η γενική διευθύντρια των αρχών μετανάστευσης της Κόστα Ρίκα. «Αυτό το κύμα μετανάστευσης Νικαραγουανών είναι ιστορικό,» είπε. «Το πρόβλημα δεν έχει βραχυπρόθεσμη λύση. Δεν είναι κύμα. Είναι μια μόνιμη κατάσταση» σημείωσε. Πολλοί Νικαραγουανοί φεύγουν, επίσης, λόγω αυξημένων οικονομικών δυσκολιών κάτω από τη διακυβέρνηση Ορτέγκα.
Τα 2/3 της χώρας ζουν με 120 δολάρια το μήνα
Αν και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δηλώνει πως περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, οι αναλυτές λένε πως το πραγματικό ποσοστό είναι πολύ μεγαλύτερο, καθώς περίπου τα δυο τρίτα της χώρας ζουν με περίπου 120 δολάρια το μήνα.
«Ο μόνος τρόπος για να βρεις δουλειά, που δεν θα είναι και πολύ υψηλός ο μισθός αλλά τουλάχιστον θα είναι κάπως πιο άνετος, είναι αν συμφωνείς με την κυβέρνηση» είπε ο Victor Hernandez, 29 ετών, που άφησε την πόλη της Leon τον Οκτώβριο και ζει τώρα στο Νάσβιλ κάνοντας διάφορες δουλειές. «Αγόρασα ένα μικρό κομμάτι γης πριν πέντε χρόνια για να χτίσω ένα σπίτι, και δεν έχω μπορέσει να αγοράσω ούτε ένα τούβλο».
Ο Hernandez δούλευε στη Νικαράγουα σαν διευθυντής εστιατορίου πριν μείνει άνεργος για ένα χρόνο. Βρήκε τελικά μια καινούρια δουλειά σε εστιατόριο, βγάζοντας 250 δολάρια το μήνα, όμως δεν ήταν αρκετά για να θρέψει τα δυο του παιδιά, παρ’όλο που δούλευε και η γυναίκα του. Αποφάσισε να αφήσει πίσω την οικογένειά του, με την ελπίδα να επιστρέψει σε λίγα χρόνια. «Η κατάσταση στη Νικαράγουα είναι πολύ άσχημη,» είπε ο Hernandez.
3 δισεκατομμύρια δολάρια από τους «ξεριζωμένους»
Τα λεφτά που στέλνουν οι άνθρωποι σαν τον Victor βοηθούν να παραμείνει στην εξουσία ο Ορτέγκα, που έχουν επιβληθεί κυρώσεις στην κυβέρνησή του από τις ΗΠΑ, στοχεύοντας ανθρώπους και επιχειρήσεις που συσχετίζονται με την κυβέρνηση. Οι Νικαραγουανοί μετανάστες έστειλαν στη πατρίδα τους 3 δισ. δολάρια το 2022, είπε ο Orozco, ένα ποσό που ισοδυναμεί με το 17% των φορολογικών εσόδων της χώρας.
«Είναι παράδοξο,» είπε ο Alberto Cortes, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κόστα Ρίκα. «Έχουν διαφορές με το καθεστώς, και όμως φεύγοντας βοηθούν στη διατήρησή του. Η κυβέρνηση δεν έχει πρόβλημα με τη φυγή όλων αυτών των ανθρώπων».
Ο Ορτέγκα… κατηγορεί τις ΗΠΑ για τις κυρώσεις
Σε μια ομιλία του τον Οκτώβριο, ο Ορτέγκα κατηγόρησε τις ΗΠΑ για την αύξηση των ρυθμών μετανάστευσης. «Είναι η χώρα που έχει επιβάλλει τις περισσότερες κυρώσεις, και επομένως έχει κάνει τη μεγαλύτερη ζημιά και έχει εντείνει περίσσοτερο την κρίση, και είναι αυτοί που παραπονιούνται για τους μετανάστες,» είπε ο Ορτέγα. Στο εσωτερικό της χώρας ωστόσο, οι επικρίσεις του Ορτέγκα προς τις ΗΠΑ δε σημαίνουν πολλά καθώς οι πολίτες χάνουν ολοένα και περισσότερο την ελπίδα ότι η δύσκολη οικονομική και πολιτική κατάσταση θα βελτιωθεί σύντομα.
Η 21 ετών Hazel Martinez Hernandez και ο 19χρονος αδερφός της Julmer είδαν τον πατέρα τους να αρχίζει να μοιάζει πολύ μεγαλύτερος από τα 51 χρόνια που είναι πραγματικά, όταν νοίκιασε ένα χωράφι για να καλλιεργεί και εργαζόταν παράλληλα σαν φύλακας ασφαλείας. Ήθελαν κάτι καλύτερο για τους ίδιους. Η οικογένεια έκανε μήνες να δανειστεί 8.000 δολάρια για να πληρώσει έναν λαθροδιακινητή για το ταξίδι των δυο αδερφών από τη Santa Rosa, μια πόλη κοντά στα σύνορα με την Ονδούρα. Η οικογένεια έπρεπε να βρει άλλα 10.000 δολάρια για λύτρα όταν τα αδέρφια έπεσαν θύματα απαγωγής στο Μεξικό.
Η Hazel, απόφοιτος πανεπιστημίου, και ο αδερφός της που εργαζόταν σαν αγρότης κάποτε, νοικιάζουν τώρα ένα διαμέρισμα στην Καλιφόρνια και δεν εργάζονται. «Βλέπουμε όλους αυτούς τους ανθρώπους που έχουν φύγει να στέλνουν λεφτά για να χτίσουν σπίτια, και κάποιοι έχουν γυρίσει και άνοιξαν επιχειρήσεις, αγόρασαν γη και βελτίωσαν τις ζωές τους,» είπε η αδερφή τους Jahoska, της οποίας ο σύντροφος έφυγε πέρσι και της στέλνει λεφτά.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
