Στις 12 Αυγούστου του 2000 τα πληρώματα από τα πλοία που βρίσκονταν στην περιοχή της Θάλασσας Μπάρεντς, στα ανοιχτά των βόρειων ακτών της Νορβηγίας και της Ρωσίας ένιωσαν δύο εκρήξεις. Η πρώτη μεσαίου μεγέθους, η δεύτερη πολύ ισχυρότερη (προκάλεσε και σεισμικό γεγονός 2,2 Ρίχτερ). Κανείς όμως δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία.
Όλοι γνώριζαν πως στην ευρύτερη περιοχή γινόταν η πρώτη μεγάλη άσκηση του Ρωσικού Ναυτικού μετά από 10 τουλάχιστον χρόνια. Θεώρησαν, λοιπόν, ότι η εν λόγω έκρηξη ήταν μέρος της άσκησης αυτής, ότι ήταν εντός προγράμματος. Αργότερα θα αποκαλυπτόταν μία τραγωδία.
Το χρονικό της βύθισης του Kursk
Το πυρηνικό υποβρύχιο K-141 Kursk έπαιρνε και αυτό μέρος στη μεγάλη άσκηση του Ρωσικού Ναυτικού. Όλα φαίνεται ότι έβαιναν καλώς, μέχρι που κάποιο λάθος στη φόρτωση μίας ελαττωματικής τορπίλης προκάλεσε τη διαρροή υπεροξειδίου του υδρογόνου η οποία με τη σειρά της προκάλεσε τις δύο εκρήξεις. Σχεδόν ακαριαία το υποβρύχιο βυθίζεται στα 108 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Ένα μεγάλο μέρος από το πλήρωμα των 118 ανδρών σκοτώθηκε ακαριαία λόγω των εκρήξεων αυτών. Όπως θα αποδεικνυόταν αργότερα, υπήρξαν και κάποιοι που κατάφεραν να σωθούν από την έκρηξη για να χάσουν τελικά και εκείνοι τη ζωή τους ώρες ή και μέρες αργότερα.
H αδιανόητη ολιγωρία των ρωσικών αρχών
Το Ρωσικό Ναυτικό δεν έχει καταλάβει ότι είχε συντελεστεί μία τόσο μεγάλη καταστροφή. Διόλου τυχαία, οι έρευνες εντοπισμού και διάσωσης ξεκινούν 6 ολόκληρες ώρες μετά την έκρηξη. To πλοίο τελικά θα εντοπιστεί 16 ώρες μετά τη βύθισή του. Στο ενδιάμεσο, η ρωσική κοινή γνώμη και οι οικογένειες των μελών του πληρώματος είχαν πλήρη άγνοια για το τι είχε συμβεί.
Το πρωινό της επόμενης μέρας αρχίζει να διακινείται μία φημολογία ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με το Kursk. Οι φήμες έφτασαν μάλιστα μέχρι τις οικογένειες του πληρώματος τις οποίες αρχικά οι ρωσικές αρχές διαβεβαίωσαν ότι δεν είχαν κανέναν λόγο να ανησυχούν. Η πρώτη επίσημη ανακοίνωση θα έρθει τελικά στις 14 Αυγούστου.
Την ίδια στιγμή, η Ρωσία αρνούνταν τη βοήθεια από το εξωτερικό και αποτύγχανε να φτάσει στο βυθισμένο υποβρύχιο με τον καιρό και την πολύ κακή ορατότητα να δυσχεραίνουν τις επιχειρήσεις διάσωσης. Στις 17 Αυγούστου ο Πούτιν δέχεται τελικά τη βοήθεια της Νορβηγίας και της Μεγάλης Βρετανίας έχοντας υποστεί πολύ έντονη κριτική από τα media της χώρας. Οι ελπίδες για την εύρεση ζωντανών ήταν πια απειροελάχιστες.
Ρώσοι και Νορβηγοί δύτες κατάφεραν να εισέλθουν στο υποβρύχιο στις 21 Αυγούστου από την πίσω καταπακτή. Μία μέρα μετά και δέκα μετά την έκρηξη, μπαίνουν και στα ενδότερα του υποβρυχίου. Δεν υπήρχε κανένα σημείο ζωής εντός του κουφαριού του Kursk. Οι δύτες συνάντησαν στάχτες και τα σώματα του πληρώματος γεμάτα με εγκαύματα. Τότε ξεκίνησε μία μεγάλη παραφιλολογία. Όλα τα μέλη του πληρώματος σκοτώθηκαν ακαριαία ή μήπως κάποια από αυτά είχαν επιβιώσει των δύο εκρήξεων;
Όσοι επιβίωσαν μετά την καταστροφή
Μία ομάδα Ολλανδών διασωστών ανέφερε ότι άνδρες που βρίσκονταν στο κομμάτι του υποβρυχίου που επλήγη λιγότερο από όλα τα υπόλοιπα ενδεχομένως να είχαν επιβιώσει για 2-3 ώρες μετά την έκρηξη. Τελικά, έχουμε στοιχεία ότι ήταν για ακόμα περισσότερες.
Φαίνεται ότι ο καπετάνιος του υποβρυχίου, υποπλοίαρχος Kolesnikov, έγραψε το τελευταίο σημείωμά του μέσα στο απόλυτο σκοτάδι στις 15:15, πράγμα που υποδήλωνε ότι ήταν ζωντανός τουλάχιστον 4 ώρες μετά. «Είναι πολύ σκοτεινά για να γράψω, αλλά το κάνω με την αφή. Δεν νομίζω να υπάρχουν ελπίδες, ίσως μόνο 10-20%. Ελπίζω τουλάχιστον κάποιος να το διαβάσει αυτό. [...] Δεν υπάρχει λόγος να απελπιζόμαστε».
Αργότερα βρέθηκαν και άλλα σημειώματα που έδειχναν ότι μέλη του πληρώματος ζούσαν ως και 6 ώρες αφότου το υποβρύχιο βυθίστηκε. Κάποιοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι μπορεί να υπήρχαν άνθρωποι που επιβίωσαν ως και τρεις ημέρες στο βυθό, κάτι το οποίο όμως αμφισβητείται.
«Είμαστε 23 άτομα στο 9ο διαμέρισμα. Νιώθουμε πολύ άσχημα και γινόμαστε όλο και πιο αδύναμοι από το μονοξείδιο του άνθρακα…η πίεση ολοένα και αυξάνεται…αν καταφέρουμε να ανέβουμε στην επιφάνεια, δεν θα επιβιώσουμε. Δεν μπορούμε να αντέξουμε παραπάνω από μία μέρα» έλεγε ένα άλλο ανώνυμο σημείωμα που βρέθηκε.
Ακόμα και η ανάσυρση των σωμάτων του πληρώματος αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα. Μέχρι τον Μάιο του 2001 είχαν ανασυρθεί μόνο 12 από τα συνολικά 118. Τελικά τα υπόλοιπα σώματα ανασύρθηκαν πολύ αργότερα, ενώ 13 από αυτά είχαν εξαεριστεί από την έκρηξη και τη φωτιά με αποτέλεσμα να μη βρεθούν ποτέ απομεινάρια.
Το αποτύπωμα της τραγωδίας
Η αρχική άρνηση για διεθνή βοήθεια, η παραπληρόφορηση των πρώτων ωρών και φυσικά οι ιδιαιτέρως καθυστερημένες ενέργειες εντοπισμού και διάσωσης έφεραν μία σημαντική κρίση στην κυβέρνηση Πούτιν. Θεωρείται ότι αυτό ήταν το σημείο εκκίνησης της προσπάθειας ελέγχου των media από την κυβέρνηση του τότε Πρωθυπουργού.
Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι με διαφορετικούς χειρισμούς ενδέχεται να είχαν διασωθεί έστω οι 23 άνδρες που βρίσκονταν στο 9ο διαμέρισμα. Όπως είναι λογικό υπάρχουν πάρα πολλές υποθέσεις σχετικά με το τι οδήγησε στην τραγωδία με κάποιες από αυτές να εμπλέκουν και το ΝΑΤΟ και άλλες να χάνονται σε ακραίες συνωμοσιολογίες.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
