Τα ιμπεριαλιστικά σχέδια του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γροιλανδία, τον Καναδά και τον Παναμά ακούγονται συχνά σαν τις φλυαρίες ενός «καρχαρία του real estate» που εξισώνει την εξωτερική και εμπορική πολιτική με το κυνήγι νέων συμφωνιών.
Ανάλυση του cnn.com, αναφέρει ότι ο Τραμπ, με τον μοναδικό του τρόπο, καταπιάνεται με τα ζητήματα εθνικής ασφάλειας που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι ΗΠΑ σε έναν νέο κόσμο που διαμορφώνεται από την άνοδο της Κίνας, τις ανισότητες της παγκοσμιοποίησης, το λιώσιμο των πολικών πάγων και την αστάθεια των μεγάλων δυνάμεων.
Η στάση του ενσαρκώνει επίσης την αρχή «Πρώτα η Αμερική», σύμφωνα με την οποία η ισχύς των ΗΠΑ χρησιμοποιείται για την αδυσώπητη επιδίωξη στενών εθνικών συμφερόντων, ακόμη και με τον εξαναγκασμό μικρότερων, συμμαχικών δυνάμεων.
Οι συλλογισμοί του Τραμπ σχετικά με τον τερματισμό της Συνθήκης για τη Διώρυγα του Παναμά δείχνουν ιδιαίτερα την ενασχόληση της νέας κυβέρνησης με την εισβολή ξένων δυνάμεων στο δυτικό ημισφαίριο.
Αυτή δεν είναι μια νέα ανησυχία - ήταν κάτι που υπήρχε στην αμερικανική ιστορία, που χρονολογείται από το Δόγμα Μονρόε τη δεκαετία του 1820, όταν οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες αποτελούσαν απειλή.
Το ζήτημα υπήρχε και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Οι σημερινοί σφετεριστές είναι η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν.
Η πεποίθηση του Τραμπ, εν τω μεταξύ, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να κυβερνούν υπέρτατα στη δική τους σφαίρα επιρροής είναι επίσης ένας σημαντικός υπαινιγμός για το πώς θα μπορούσε να διαχειριστεί βασικές παγκόσμιες εστίες, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στην Ουκρανία και ενδεχομένως ακόμη και της Ταϊβάν.
Αλλά ο νεοαποικιοκρατισμός του 21ου αιώνα είναι ένα τεράστιο ρίσκο και φαίνεται βέβαιο ότι θα προσκρούσει μετωπικά στο διεθνές δίκαιο.
Και ο Τραμπ θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ισχύ της Αμερικής, καταστρέφοντας τις συμμαχίες που οικοδομήθηκαν επί γενεές και αποξενώνοντας τους φίλους της.
Ο Τραμπ θέτει τη στρατιωτική δύναμη επί τάπητος
Ο Τραμπ «έριξε λάδι στη φωτιά» ενώ ετοιμάζεται για τη δεύτερη θητεία του την Τρίτη, όταν ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε αν θα μπορούσε να αποκλείσει τη χρήση βίας για την ανάκτηση της διώρυγας του Παναμά ή την κατάληψη της Γροιλανδίας.
«Δεν πρόκειται να δεσμευτώ για κάτι τέτοιο, όχι», δήλωσε ο Τραμπ.
Οι Καναδοί ανακουφίστηκαν όταν έμαθαν ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος δεν θα στείλει την 82η αερομεταφερόμενη μονάδα πέρα από τον 49ο παράλληλο. Είπε ότι θα χρησιμοποιήσει μόνο οικονομική δύναμη για να προσαρτήσει την κυρίαρχη δημοκρατία στα βόρεια και να την κάνει το 51ο κράτος.
Όπως συμβαίνει συχνά με τον Τραμπ, οι απειλές του προέρχονταν από ένα μείγμα κακίας και κακοήθειας.
Ο γιος του εκλεγμένου προέδρου, ο Ντόναλντ Τζούνιορ, πέταξε με το Boeing της οικογένειας στη Γροιλανδία, με τον πατέρα του καθισμένο στο πιλοτήριο. «Κάντε τη Γροιλανδία Μεγάλη Ξανά!» έγραψε ο εκλεγμένος πρόεδρος στο κοινωνικό δίκτυο Truth.
Είναι απίθανο ο Τραμπ να πετύχει αυτό που θέλει με τον Καναδά, τον Παναμά ή τη Γροιλανδία.
Έτσι, η στρατηγική του μπορεί να στοχεύει στο να πετύχει καλύτερες συμφωνίες για τις ΗΠΑ - ίσως μια έκπτωση για τα αμερικανικά πλοία που διέρχονται από τη βασική πλωτή οδό μεταξύ του Ατλαντικού και του Ειρηνικού Ωκεανού, μεγαλύτερη πρόσβαση σε ορυκτά γαιών στη Γροιλανδία και σε θαλάσσιες διαδρομές που αποκαλύπτονται από το λιώσιμο των πολικών πάγων, καθώς και μια νέα εμπορική συμφωνία με τον Καναδά που θα μπορούσε να ευνοήσει τους Αμερικανούς κατασκευαστές.
Ο Τραμπ θα ήταν βέβαιο ότι θα παρουσίαζε οποιοδήποτε από αυτά ως μια τεράστια νίκη που μόνο ο ίδιος θα μπορούσε να έχει επιτύχει, ακόμη και αν καταλήξουν να είναι μάλλον καλλωπιστικές όπως το σύμφωνο ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά της πρώτης θητείας του.
Αλλά οι απειλές του Τραμπ δίνουν σάρκα και οστά σε μία από τις λογικές της εξωτερικής του πολιτικής: ότι κάθε χώρα θα πρέπει να επιδιώκει επιθετικά τους στόχους της μονομερώς με τρόπο που αναπόφευκτα θα ωφελήσει ισχυρά, πλούσια έθνη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.
«Ως πρόεδρος, έχω απορρίψει τις αποτυχημένες προσεγγίσεις του παρελθόντος και με υπερηφάνεια βάζω την Αμερική πρώτη, όπως ακριβώς θα πρέπει να βάζετε και εσείς τις χώρες σας πρώτες. Αυτό είναι εντάξει - αυτό πρέπει να κάνετε κι εσείς», δήλωσε ο Τραμπ στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2020.
Αυτό είναι ένα δόγμα που προέρχεται από μια ζωή στην οποία ο Τραμπ προσπαθούσε να είναι πάντα το πιο επιθετικό άτομο σε κάθε δωμάτιο, επιδιώκοντας «νίκες» επί ασθενέστερων αντιπάλων.
Έτσι εξηγείται η παρατήρησή του ότι η Δανία θα πρέπει να παραδώσει τη Γροιλανδία, μια αυτοδιοικούμενη οντότητα στο εσωτερικό του βασιλείου της, επειδή είναι σημαντική για την ασφάλεια των ΗΠΑ.
Σε αντίθετη περίπτωση, είπε ο Τραμπ, «θα τιμολογούσα τη Δανία σε πολύ υψηλό επίπεδο».
«Ανοησία η παράδοση της διώρυγας του Παναμά»
Ο εκλεγμένος πρόεδρος χαρακτήρισε επίσης την απόφαση των ΗΠΑ να παραδώσουν τη διώρυγα του Παναμά το 1999 βάσει μιας συνθήκης που υπέγραψε ο Τζίμι Κάρτερ ως ανοησία που σπατάλησε τα πλεονεκτήματα της αμερικανικής ισχύος.
Ισχυρίστηκε ψευδώς ότι τα αμερικανικά πλοία υφίσταντο διακρίσεις στα τέλη διέλευσης και ότι η Κίνα, και όχι ο Παναμάς, εκμεταλλευόταν την πλωτή οδό. (Εταιρείες που ανήκουν στο Πεκίνο διαχειρίζονται ορισμένα λιμάνια στον Παναμά).
«Δώσαμε τη διώρυγα του Παναμά στον Παναμά. Δεν την δώσαμε στην Κίνα και την καταχράστηκαν», δήλωσε ο Τραμπ λίγο πριν φτάσει η σορός του Κάρτερ στην Ουάσινγκτον.
Η σκληροπυρηνική προσέγγιση του Τραμπ εξηγεί επίσης γιατί δεν βλέπει μεγάλη διάκριση μεταξύ συμμάχων και αντιπάλων των ΗΠΑ.
Παραπονέθηκε, για παράδειγμα, ότι ο Καναδάς, ο στενότερος γεωγραφικός φίλος της Αμερικής, απομυζούσε την αμυντική ομπρέλα των ΗΠΑ και επομένως θα έπρεπε να είναι κράτος και όχι έθνος.
Μια τέτοια άποψη απορρίπτει τη φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, η οποία βλέπει τις συμμαχίες ως επενδύσεις που πολλαπλασιάζουν την αμερικανική ισχύ και προστατεύουν τη δημοκρατία και την ελευθερία.
Οι ΗΠΑ μπορεί να υποχωρούν από τον κόσμο, αλλά εστιάζουν στην «αυλή» τους
Η αποστολή στρατευμάτων για την κατάληψη της διώρυγας του Παναμά ή της Γροιλανδίας μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με όσα έλεγε προεκλογικά ο Τραμπ ότι οι ΗΠΑ πρέπει να αποφεύγουν νέες εξωτερικές εμπλοκές.
Αλλά αποτελεί παράδειγμα της ιδεολογίας «Πρώτα η Αμερική». Μια υποχώρηση από τον παλιό κόσμο σε μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα μπορούσε να αντικατασταθεί από «ηπειρωτισμό» που θα μπορούσε να «εκτοπίσει την παγκοσμιοποίηση», υποστήριξε ο Hal Brands, καθηγητής παγκόσμιων υποθέσεων στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Johns Hopkins, στο Foreign Affairs τον περασμένο Μάιο.
Αυτό θα επικαιροποιούσε το δόγμα που παρουσίασε ο πρόεδρος Τζέιμς Μονρόε το 1823, στο οποίο ο πρόεδρος Θίοντορ Ρούσβελτ πρόσθεσε αργότερα ένα επακόλουθο - ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να προστατεύουν τη ζωή και την περιουσία στις χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Ενώ ο Τραμπ προκάλεσε παγκόσμια αναστάτωση με τη νέα ρητορική του για τη Διώρυγα του Παναμά, στην πρώτη του θητεία έθεσε για πρώτη φορά μια πιο σκληρή γραμμή στην πίσω «αυλή» της Αμερικής.
«Εδώ στο Δυτικό Ημισφαίριο, είμαστε δεσμευμένοι να διατηρήσουμε την ανεξαρτησία μας από την επέλαση των επεκτατικών ξένων δυνάμεων», δήλωσε ο Τραμπ στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2018.
«Είναι η επίσημη πολιτική της χώρας μας από την εποχή του προέδρου Μονρόε ότι απορρίπτουμε την ανάμειξη ξένων εθνών σε αυτό το ημισφαίριο και στις δικές μας υποθέσεις».
Η πολιτική του αυτή αντιπροσώπευε μια διάσταση με την κυβέρνηση Ομπάμα που συνάδει με την πολιτική αντιδράσεων του Τραμπ. Το 2013, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι δήλωσε στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών: «Η εποχή του δόγματος Μονρόε έχει τελειώσει».
Ο Μάρκο Ρούμπιο - μια εκπληκτική επιλογή για υπουργό Εξωτερικών του Τραμπ δεδομένης της παραδοσιακότητας της εξωτερικής του πολιτικής - βρίσκεται στην ίδια σελίδα με το νέο του αφεντικό όσον αφορά τις ημισφαιρικές υποθέσεις.
Ο γερουσιαστής της Φλόριντα δήλωσε σε ακρόαση της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων το 2022 ότι η Κίνα ασκεί οικονομική επιρροή με τρόπο που πλήττει τις περιφερειακές οικονομίες και ενισχύει τα καρτέλ που ασκούν βία μέσω των συνόρων των ΗΠΑ.
«Το κάνουν αυτό επειδή γνωρίζουν ότι το χάος στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική θα μας έβλαπτε σοβαρά, θα μας αποσταθεροποιούσε, το οποίο θεωρούν ως το κύριο και κεντρικό τους αντίπαλο», δήλωσε ο Ρούμπιο.
«Απλώς δεν έχουμε την πολυτέλεια να αφήσουμε το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα να επεκτείνει την επιρροή του και να απορροφήσει τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική στο ιδιωτικό πολιτικοοικονομικό του μπλοκ».
Πώς η σκληρή ρητορική του Τραμπ μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ
Το επεκτατικό όραμα του Τραμπ αντικατοπτρίζει υπέρτατη αυτοπεποίθηση ενόψει της δεύτερης θητείας του, την οποία είναι αποφασισμένος να χρησιμοποιήσει για να αφήσει ένα σημάδι που θα καθορίσει την εποχή του στον παγκόσμιο ρόλο της Αμερικής.
Και η προσωποποίηση της αρχής του ισχυρού που θριαμβεύει επί του αδύναμου μπορεί επίσης να επηρεάσει την προσέγγισή του σε άλλα παγκόσμια ζητήματα - κυρίως στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Σε μια εντυπωσιακή στιγμή την Τρίτη, ο Τραμπ δήλωσε ότι κατανοεί τον φόβο του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν ότι το έθνος στο οποίο εισέβαλε θα μπορούσε να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
«Η Ρωσία έχει κάποιον ακριβώς στο κατώφλι της, και θα μπορούσα να καταλάβω πως αισθάνονται», είπε ο εκλεγμένος πρόεδρος.
Η πιθανότητα να αποδεχθεί ο Τραμπ τους όρους της Ρωσίας αποτελούσε ήδη μια ανησυχία.
Ο πρώην σύμβουλός του σε θέματα εθνικής ασφάλειας, H.R. McMaster, κατέγραψε μια στιγμή όπου ο Πούτιν έκανε μια αναλογία μεταξύ των παράνομων διεκδικήσεών του στην Ουκρανία και των ιστορικών ανησυχιών των ΗΠΑ για το ημισφαίριό του.
«Ο Πούτιν χρησιμοποίησε τον χρόνο του με τον Τραμπ για να ξεκινήσει μια εξελιγμένη και συνεχή εκστρατεία χειραγώγησής του», έγραψε ο Μακμάστερ στο βιβλίο του “At War with Ourselves”.
Και πρόσθεσε: «για να υποδηλώσει ηθική ισοδυναμία μεταξύ των αμερικανικών επεμβάσεων στη Λατινική Αμερική και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο Πούτιν επικαλέστηκε το “συνεπακόλουθο του Ρούσβελτ” στο Δόγμα Μονρόε».
Θα πάνε τα έθνη πιο κοντά στην Κίνα;
Η πομφόλυγα του Τραμπ μπορεί να ενθουσιάσει τους υποστηρικτές του. Αλλά πολλοί ξένοι το θεωρούν αλαζονικό. Μια απόπειρα κατάληψης της Διώρυγας του Παναμά θα θεωρούνταν γεωπολιτική πειρατεία. Η εισβολή στη Γροιλανδία θα γελοιοποιούσε το διεθνές δίκαιο.
Και ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό - του οποίου η ήδη καταδικασμένη καριέρα υπέστη ένα τελικό πλήγμα εξαιτίας των απειλών του Τραμπ για τους δασμούς - διακωμώδησε τα σχέδια του Τραμπ για τον Μεγάλο Λευκό Βορρά την Τρίτη. «Δεν υπάρχει ούτε η παραμικρή πιθανότητα να γίνει ο Καναδάς μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών», έγραψε στο Χ.
Αυτή η αντίδραση δείχνει το μειονέκτημα της προσέγγισης του Τραμπ. Ο εκφοβισμός του απέναντι στους φίλους της Αμερικής μπορεί να αποξενώσει ολόκληρους πληθυσμούς.
Ορισμένοι ειδικοί σε θέματα εξωτερικής πολιτικής φοβούνται ότι οι αμερικανικές απειλές και οι πιέσεις στη Λατινική Αμερική μπορεί στην πραγματικότητα να ωθήσουν τα έθνη πιο κοντά στην Κίνα.
Και οι προσβολές για τον Καναδά που είναι καλύτερα ως 51ο κράτος είναι πιθανό να σκληρύνουν την κοινή γνώμη εκεί εναντίον του επερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ και να δυσκολέψουν τον επόμενο πρωθυπουργό να κλείσει συμφωνίες μαζί του.
Η περιφρόνηση του Τραμπ για τον πατριωτισμό των άλλων λαών θα μπορούσε επίσης να δηλητηριάσει τις μακροβιότερες φιλίες της Αμερικής. Για να μην αναφέρουμε ότι θα τρομάξει ολόκληρους πληθυσμούς.
«Η πλειοψηφία στη Γροιλανδία το βρίσκει αρκετά τρομακτικό και αρκετά άβολο ... ότι οι ΗΠΑ, με έναν ασεβή τρόπο, δείχνουν ότι θα ήθελαν να αγοράσουν τη Γροιλανδία ή να ελέγχουν τη Γροιλανδία», δήλωσε η Aaja Chemnitz, μέλος του δανικού κοινοβουλίου και κάτοικος της Γροιλανδίας, στην Erin Burnett του CNN.
«Η Γροιλανδία δεν είναι MAGA (Make America Great Again). Η Γροιλανδία δεν πρόκειται να γίνει MAGA».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
