«Χειρότερο από το να ξεκινήσεις από το μηδέν»: Πόσο δύσκολη είναι η ανοικοδόμηση της Γάζας

Καθώς χιλιάδες κάτοικοι της Γάζας επιστρέφουν στις γειτονιές τους μετά την κατάπαυση του πυρός, πολλοί από αυτούς γνωρίζουν ήδη ότι τα σπίτια τους είναι ερείπια.

Η προοπτική ανοικοδόμησης σπιτιών, επιχειρήσεων και όλων των ιδρυμάτων και υπηρεσιών που απαιτούνται για την επιστροφή στην κανονική ζωή στη Γάζα είναι τρομακτική από κάθε άποψη: ο ΟΗΕ εκτιμά ότι η ζημιά ανέρχεται σε 70 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως αναφέρει το BBC.

Κατεστραμένη κατά 84% η Λωρίδα της Γάζας

Σύμφωνα με τον καθηγητή Andreas Krieg, ειδικό σε θέματα ασφάλειας στη Μέση Ανατολή από το King's College London: «Είναι χειρότερο από το να ξεκινάς από το μηδέν, εδώ δεν ξεκινάς από την άμμο, ξεκινάς με ερείπια».

Το επίπεδο καταστροφής στη Λωρίδα της Γάζας είναι «τώρα στο 84%. Σε ορισμένα μέρη της Γάζας, όπως στην Πόλη της Γάζας, φτάνει ακόμη και το 92%», λέει ο Jaco Cilliers, ειδικός εκπρόσωπος του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους.

Αυτές οι ζημιές έχουν δημιουργήσει τεράστιες ποσότητες ερειπίων και σύμφωνα με εκτιμήσεις του BBC Verify, βασισμένες σε πρόσφατα δορυφορικά δεδομένα, θα μπορούσαν να υπάρχουν πάνω από 60 εκατομμύρια τόνοι συντριμμιών που περιμένουν να καθαριστούν στη Γάζα.

Οποιαδήποτε διαδικασία ανοικοδόμησης μετά τη σύγκρουση πρέπει να ξεκινήσει με την απομάκρυνση των υπολειμμάτων του πολέμου.

Τα πολλά εκατομμύρια τόνοι ερειπίων που τώρα σκορπίζονται στη Λωρίδα της Γάζας δεν είναι απλώς σωροί από σκυρόδεμα και στριμμένο μέταλλο. Περιέχουν επίσης ανθρώπινα λείψανα και βόμβες που δεν εξεράγησαν.

Όταν ξεκινήσουν οι οικοδομικές προσπάθειες θα απαιτηθεί μαζική εισαγωγή υλικών. «Αυτό δεν πρόκειται να γίνει με φορτηγά που θα περνούν τα σύνορα. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να κατασκευάσουμε ένα λιμάνι βαθέων υδάτων, γιατί τότε μπορείτε να φέρετε χιλιάδες φορτία εμπορευματοκιβωτίων», λέει το στέλεχος της JCB, Φίλιπ Μπουβερά.

Όταν οι τοποθεσίες καθαριστούν, τότε βασικές υπηρεσίες όπως η ύδρευση, η αποχέτευση και η ηλεκτρική ενέργεια μπορούν να αποκατασταθούν, λέει.

Κατεστραμμένες ύδρευση και αποχέτευση: «Χρειαζόμαστε 50 εκ. δολάρια»

Το καθαρό νερό αποτελεί άμεση ανάγκη για τους κατοίκους της Γάζας καθώς σύμφωνα με εκτιμήσεις της UNICEF, περισσότερο από το 70% των 600 εγκαταστάσεων ύδρευσης και αποχέτευσης της περιοχής έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί από τις 7 Οκτωβρίου 2023.

Η επεξεργασία λυμάτων είναι κρίσιμη για την πρόληψη της συσσώρευσης λυμάτων και της εξάπλωσης ασθενειών. Οι γιατροί έχουν δηλώσει ότι η Γάζα έχει υψηλά ποσοστά διαρροϊκών ασθενειών, οι οποίες μπορούν να σκοτώσουν παιδιά ενώ υπάρχει κίνδυνος χολέρας σε ορισμένες περιοχές.

Στη Γάζα υπάρχουν έξι μονάδες επεξεργασίας λυμάτων, που όπως αναφέρει ο Maher Najjar, αναπληρωτής διευθυντής της Υπηρεσίας Ύδρευσης Παράκτιων Δήμων (CMWU) «Όλες έχουν υποστεί ζημιές».

Από την αρχή του πολέμου, οι επισκευές έχουν παρεμποδιστεί σημαντικά από τον άμεσο κίνδυνο από τις ισραηλινές αεροπορικές επιθέσεις και τις επιθέσεις πυροβολικού και την έλλειψη εργαλείων, όπως είπε ο ίδιος.

Παράλληλα με τις εγκαταστάσεις που επεξεργάζονται λύματα, η Γάζα διαθέτει ξεχωριστές μονάδες που παρέχουν καθαρό πόσιμο νερό και οι οποίες έχουν επίσης υποστεί σημαντικές ζημιές.

«Μιλάμε για κατεστραμμένα πηγάδια νερού, κατεστραμμένα δίκτυα, δεξαμενές, γραμμές μεταφοράς. Είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε από πού να ξεκινήσουμε.

Αρχικά, χρειαζόμαστε τουλάχιστον 50 εκατομμύρια δολάρια για να επιστρέψουμε περίπου το 20% των υπηρεσιών στον πληθυσμό», δήλωσε ο κ. Najjar. 

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το δορυφορικό κέντρο του ΟΗΕ, Unosat, εκτιμά ότι συνολικά 282.904 σπίτια και διαμερίσματα σε όλη τη Γάζα υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν. Ωστόσο, αυτά τα στοιχεία είναι πιθανό να είναι υποεκτιμημένα, επειδή δεν περιλαμβάνουν ακόμη τις πρόσφατες στρατιωτικές επιχειρήσεις στην πόλη της Γάζας, όπως η καταστροφή στο Sheikh Radwan.

Ο δήμος της πόλης της Γάζας, που διοικείται από τη Χαμάς, δήλωσε ότι το 90% των δρόμων της έχουν επίσης υποστεί ζημιές. Σύμφωνα με τη Shelly Culbertson, ανώτερη ερευνήτρια πολιτικής στο think tank RAND Corporation με έδρα την Ουάσινγκτον, η ανοικοδόμηση των κατοικιών στη Γάζα «θα μπορούσε να διαρκέσει δεκαετίες». 

«Αν γίνει ανοικοδόμηση τώρα όπως έγινε το 2014 και το 2021, θα χρειαστούν 80 χρόνια. Αν υπάρχει καλός σχεδιασμός, θα μπορούσε να χρειαστεί λιγότερος χρόνος», είπε. 

Ηλεκτρικό σύστημα

Το ηλεκτρικό σύστημα της Γάζας βρισκόταν ήδη σε κακή κατάσταση πριν από τον τρέχοντα πόλεμο. Οι διακοπές ρεύματος ήταν συχνό φαινόμενο και οι περισσότεροι κάτοικοι της Γάζας ζούσαν με περιορισμένες ώρες ηλεκτρικής ενέργειας κάθε μέρα.

Από τις 11 Οκτωβρίου 2023, η Γάζα έχει βιώσει σχεδόν πλήρη διακοπή ρεύματος, αφού το Ισραήλ διέκοψε την εξωτερική ηλεκτρική ενέργεια.

Το Ισραήλ επανασύνδεσε την τροφοδοσία του σε αυτόν τον σταθμό στις 14 Νοεμβρίου 2024 και στη συνέχεια την διέκοψε ξανά στις 9 Μαρτίου 2025, πριν τον επανασυνδέσει για άλλη μια φορά.

Ο Σταθμός Ηλεκτροπαραγωγής της Γάζας έχει τεθεί εκτός λειτουργίας λόγω έλλειψης καυσίμων και οι ηλιακές εγκαταστάσεις έχουν υποστεί εκτεταμένες ζημιές. 

Μια κοινή αξιολόγηση που διεξήχθη στις αρχές του έτους από την Παγκόσμια Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον ΟΗΕ εκτίμησε ότι περισσότερο από το 80% των περιουσιακών στοιχείων παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας έχουν είτε καταστραφεί είτε είναι εκτός λειτουργίας από την έναρξη του πολέμου, με εκτιμώμενο κόστος ζημιών άνω των 494 εκατομμυρίων δολαρίων.

Η Gaza Electricity Distribution Cooperation (Gedco), η εταιρεία που είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας, αναφέρει ότι το 70% των κτιρίων και των εγκαταστάσεών της έχουν καταστραφεί από τον Οκτώβριο του 2023.

Γεωργία

Ανάλυση του καθηγητή He Yin του Κρατικού Πανεπιστημίου του Κεντ διαπίστωσε ότι σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας, το 82,4% των ετήσιων καλλιεργειών και περισσότερο από το 97% των δενδρωδών καλλιεργειών ήταν πιθανό να έχουν υποστεί ζημιές κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Η παρακμή της γεωργίας, σε συνδυασμό με τους παρατεταμένους περιορισμούς στην παροχή βοήθειας, οδήγησε σε σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια καθ' όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης, με αποκορύφωμα την κήρυξη λιμού στην πόλη της Γάζας τον Σεπτέμβριο.

 Ο κ. Bouverat λέει ότι για να ανακάμψει η γεωργία, η γη πρέπει να καθαριστεί από τις βόμβες, οβίδες και νάρκες «αρκετά επειγόντως». «Αν μπορούν να καλλιεργήσουν τις δικές τους καλλιέργειες, μπορούν να τραφούν μόνοι τους, και όσο πιο γρήγορα το κάνουμε αυτό, τόσο το καλύτερο», λέει.

Εκπαίδευση

Περίπου το ήμισυ του πληθυσμού της Γάζας πριν από τον πόλεμο ήταν κάτω των 18 ετών, επομένως η ανοικοδόμηση των σχολείων είναι απαραίτητη για την επιστροφή στην κανονική ζωή.

Τα σχολικά κτίρια έγιναν καταφύγια για τους εκτοπισμένους Παλαιστίνιους καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου και συχνά στοχοποιούνταν από τις δυνάμεις του Ισραηλινού στρατού με την δικαιολογία ότι στέγαζαν κέντρα «διοίκησης και ελέγχου» για τη Χαμάς και τις συνδεδεμένες ομάδες.

Η υπηρεσία αρωγής του ΟΗΕ για την Παλαιστίνη, UNRWA, η οποία κάποτε λειτουργούσε 288 σχολεία στη Γάζα, αναφέρει ότι το 91,8% όλων των σχολικών κτιρίων θα απαιτήσει «πλήρη ανακατασκευή ή σημαντικές εργασίες αποκατάστασης για να λειτουργήσουν ξανά».

Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης επίσης δεν έχουν γλιτώσει. Για παράδειγμα, τον Δεκέμβριο του 2023, το Πανεπιστήμιο al-Azhar στα νότια της πόλης της Γάζας ανατινάχθηκε από ισραηλινά στρατεύματα. 

Την ίδια μοίρα είχε και το Πανεπιστήμιο Israa, σε απόσταση μικρότερη των 2 χιλιομέτρων, το οποίο κατεδαφίστηκε επίσης από ισραηλινά στρατεύματα αφού χρησίμευσε ως προσωρινή βάση για αρκετές εβδομάδες.

Ακολουθήστε το Reader στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις και τα νέα από την Ελλάδα και τον κόσμο.