Σε μία ιστορική πολιτική εξέλιξη, κατατέθηκε πρόσφατα στο βρετανικό Κοινοβούλιο το πρώτο στην ιστορία του νομοσχέδιο για την ευθανασία, από την βουλευτή των εργατικών Κιμ Λέντμπιτερ.
Πολλά μέσα χαιρετίζουν την εξελισσόμενη ψηφοφορία ως ιστορικής σημασίας, και χωρίς να εφαρμόζουμε κάποιο ηθικό πρόσημο, αυτό είναι αλήθεια. Η νομιμοποίηση και διεύρυνση της ευθανασίας είναι, στην πορεία των δημοκρατικών κεφαλαιοκρατιών, μία ιστορική, αν και προδιαγεγραμμένη καμπή.
Η μηδενική υπόθεση, είναι πως τέτοια μέτρα εκπορεύονται της ελεύθερης βούλησης, πως υπάρχουν για να δίνουν την επιλογή, ή διέξοδο, σε άτομα για τα οποία η ζωή δεν είναι παρά αγχόνη.
Η ζήτηση για ευθανασία
Ήδη στην Ευρώπη η ευθανασία έχει λάβει την ταμπέλα του αγαθού, με την μαρξιστική έννοια, και εκτίθεται στη βιτρίνα της καινοτόμου επιχειρηματικότητας, με εταιρείες που υπόσχονται σε πελάτες έναν ανώδυνο και γρήγορο, κρατικά αναγνωρισμένο, θάνατο.
Είναι αναντίρρητο, πως σε λιγοστές μεριές του κόσμου βλέπουμε ένδεια ανθρώπων που ζουν ως ζωντανοί νεκροί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο αυτοκτονικός ιδεασμός έχει εκτοξευθεί στον γενικό πληθυσμό μετά κόβιντ, και αποτελεί μάστιγα σε ανεπτυγμένα κράτη όπως η Βρετανία και ο Καναδάς.
Ο τελευταίος μάλιστα, έχει σε σχέση με άλλα ανεπτυγμένα κράτη, διευρύνει εξαιρετικά το νομικό πλαίσιο της ευθανασίας, με αφετηρία νομοσχέδιο του 2016, το επονομαζόμενο C-7.
Η ευθανασία στον Καναδά συνίσταται πλέον από τη λεγόμενη Ιατρική Υποβοήθηση στον Θάνατο (MAiD) και την υποβοηθούμενη ευθανασία. Η διαφορά τους είναι πως η πρώτη, μπορεί να προσφερθεί κατά περίπτωση και πάντα με συναίνεση, σε άτομα των οποίων ο θάνατος είναι «άμεσα επόμενος», ό,τι και αν σημαίνει αυτό.
Πρέπει να παραδεχτούμε εδώ, πως δεν είναι άμεσα προφανής η πλαισίωση ενός θετικού -από την άποψη πως προστίθεται στα εργαλεία της περίθαλψης, αν το λάβουμε ως τέτοιο- μέτρου, ως τελικώς αρνητικό.
Όσο όμως η ευθανασία προσφέρει στους τρόπους για να τερματίσουμε τα «βάσανά» κάποιου, τόσο προωθεί τον οικονομοκεντρικό εξορθολογισμό, που με τη σειρά του τόσο αφαιρεί, εσκεμμένα, από τη σημασία της κοινωνικής μέριμνας, ενσυναίσθησης, ενώ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κατάργηση της υγείας ως δικαίωμα και δημόσιο αγαθό.
Επιλογή και υποκατάσταση του δικαιώματος
Γιατί αυτό; Πολύ απλά, προκειμένου να λάβει ευθανασία, ή «υποβοήθηση στον θάνατο» κανείς, πρέπει να έχει φτάσει πρώτα στη ζοφερή παραδοχή πως η ζωή του δεν έχει αξία.
Πρέπει κανείς, να έχει αποφασίσει, σώας τας φρένας, πως δεν υπάρχει τίποτα στο περιβάλλον του αλλά και στα ενδόμυχά του, που να θρέφει τη βούλησή του για ζωή.
Όμως, η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων με αυτοκτονικό ιδεασμό, ή ευάλωτων και υπό κίνδυνο αυτοκτονίας, δεν έχει παγιδευτεί σε μία αναπόδραστη κατάσταση, αλλά σε μία κοινωνικά επιβεβλημένη συνθήκη.
Επιστρέφοντας στον Καναδά, δεν είναι ασυνήθιστο μεταξύ των επαγγελματιών υγείας, να αμφισβητούν πια το νόημα του λειτουργήματός τους, αφού διαπράττουν την κρατική δολοφονία ευάλωτων ομάδων, όπως άστεγοι, παχύσαρκα άτομα, άνεργοι που δεν «τη βγάζουν» με κρατικά επιδόματα, και χήρες σε πένθος.
Ορισμένοι γιατροί φοβούνται να προχωρήσουν ακόμη και σε περιπτώσεις που πληρούν τις νομικές απαιτήσεις του Καναδά, οι οποίες επιτρέπουν την ευθανασία σε άτομα με «ανεπανόρθωτες ταλαιπωρίες» από σοβαρές αλλά μη θανατηφόρες ιατρικές καταστάσεις και αναπηρίες.
Σε ιδιωτικά φόρουμ, γιατροί και νοσηλευτές εκφράζουν βαθιά δυσφορία για τον τερματισμό της ζωής ευάλωτων ατόμων των οποίων ο θάνατος μπορούσε να αποφευχθεί.
Το ένα δίπολο ασυμβίβαστων εννοιών που έχουμε λοιπόν, είναι η επιλογή στον θάνατο, και το δικαίωμα στη ζωή.
Ευθανασία και εξορθολογισμός
Η παγκόσμια αύξηση του αυτοκτονικού ιδεασμού είναι δυσανάλογα αυξημένη σε μέλη ευάλωτων ομάδων, αλλά πιο σημαντικό, είναι να καταλάβουμε πόσο διάχυτες και συνηθισμένες είναι οι συνθήκες ζωής που οδηγούν σε τέτοιες ψυχικές καταστάσεις.
Ευάλωτοι στην αυτοκτονία και σε αυτοκτονικό ιδεασμό είναι εκατομμύρια άνθρωποι, από τους άστεγους, μέχρι τους διαζευγμένους, τους οικονομικά ασθενείς, άτομα που έχουν ποινικά προηγούμενα, τους φυλακισμένους, τους ψυχικά ασθενείς, όσους πάσχουν από ανίατες ή καταβλητικές ασθένειες.
Αυτό που πρέπει πρωτίστως να παρατηρηθεί εδώ, δεν είναι η εξάπλωση του προβλήματος, αλλά οι δυσθεώρητοι αριθμοί των προσβεβλημένων από το πρόβλημα.
Αν εξαιρέσουμε για λίγο κάθε εμπάθεια και συμπάθεια, ας σκεφτούμε πως κάθε ένα από αυτά τα άτομα, αν θα ήθελε να έχει μία βελτιωμένη ποιότητα ζωής, θα προσέβλεπε σε μία κάποια κρατική παρέμβαση, μέριμνα, επιχορήγηση, και τα λοιπά.
Εδώ θα αναφερθούμε και σε άρθρο του καναδικού Spectator, το πιο δημοφιλές τους για το 2022, το οποίο ανέφερε ότι η καναδική κυβέρνηση βλέπει το MAID ως μια πιο βιώσιμη εναλλακτική για επενδύσεις σε κοινωνικά προγράμματα και πρόνοια.
Και πώς όχι; Οικονομική ανάλυση γύρω από τον αντίκτυπο του νομοσχεδίου C-7 στον Καναδά, καταδεικνύει πως η προβεβλημένη ετήσια εξοικονόμηση από την εφαρμογή ευθανασίας, σε αντικατάσταση της υγειονομικής περίθαλψης, ανερχόταν σε 62 εκατομμύρια δολάρια, ενώ η γενικότερη πρόσβαση των θιγόμενων ομάδων σε αυτή, μεταφράζεται σε 149 εκατομμύρια δολάρια.
Είναι σημαντικό, να σημειώσουμε πως η νομιμοποίηση της ευθανασίας στον Καναδά δεν στοχεύει μόνο στο «ξεσκαρτάρισμα» τερματικών ασθενών, αλλά και στην αναδρομική συγκάλυψη της απώλειας του κοινωνικού κράτους, της ελλιπούς στελέχωσης και χρηματοδότησης των υγειονομικών δομών, σε ένα trend που χαρακτηρίζεται ως κατάρρευση του τοπικού ΕΣΥ.
Αυτό διαφαίνεται στο ότι η ευθανασία στον Καναδά εφαρμόζεται πια όχι απλά για να απαλλάξει μερικούς ανθρώπους από τις τελευταίες, αγωνιώδεις εβδομάδες της ζωής τους, αλλά για να απαλλάξει το κράτος από τον φόρτο των ανθρώπων.
Στη Βρετανία, που μπορεί να υπερηφανεύεται για ένα πολύ πιο εύρωστο σύστημα ψυχικής υγείας, και παρέμβασης, είναι ωστόσο ακόμα μάστιγα η έλλειψη στέγασης.
Η κρίση κόστους ζωής και η στεγαστική κρίση στο Ηνωμένο Βασίλειο σημαίνει ότι περισσότεροι άνθρωποι κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους.
Τα τελευταία επίσημα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι 358.370 νοικοκυριά επικοινώνησαν με τις τοπικές αρχές τους για υποστήριξη αφού απειλήθηκαν με απώλεια στέγασης ή έχασαν το σπίτι τους το 2023-24, σημειώνοντας αύξηση άνω του 10% σε ένα χρόνο.
Αριθμός ρεκόρ ζουν σε προσωρινά καταλύματα στην Αγγλία. Συνολικά 117.450 νοικοκυριά ζούσαν σε προσωρινά καταλύματα στις 31 Μαρτίου 2024, περισσότερα από κάθε άλλο διάστημα από τότε που κρατούνται αρχεία, το 1998, μe μέση ετήσια αύξηση 12,3%.
Αισίως, το πρόβλημα των αυτοκτονιών και του αυτοκτονικού ιδεασμού στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει γίνει στόχος κρατικών και μη προγραμμάτων για έγκυρη και αποτελεσματική πρόληψη, παρέμβαση και στήριξη, με μετριοπαθή αλλά σταθερά αποτελέσματα.
Η ψήφιση της ευθανασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο ναρκοθετεί το τοπίο της κοινωνικής μέριμνας με τα ίδια προβλήματα που έχουν παρατηρηθεί στον Καναδά με γνώμονα τη αποποίηση της κοινωνικής ευθύνης φορέων και πολιτικών, για εύκολο κουμπαρά.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.