Το 2023 ήταν αναμφισβήτητα η χρονιά του Ραπ. Είδαμε hip-hop καλλιτέχνες να γεμίζουν ασφυκτικά στάδια και να κάνουν ρεκόρ εισιτηρίων, να καινοτομούν δημιουργώντας δίσκους ραπ με κλασική μουσική και να κάνουν αναπάντεχα feat με διαχρονικούς καλλιτέχνες. Ο Θωμάς Χατζίογλου, δημιουργός του Rap n' roll, ενός από τα πιο γνωστά site για την εγχώρια ραπ σκηνή, σταχυολογεί τα πιο ιδιαίτερα, παράξενα και σημαντικά μουσικά γεγονότα του 2023.
- Πως θα χαρακτήριζες το 2023 από μουσική σκοπιά; Ποια ήταν τα γεγονότα που το σημάδεψαν μουσικά;
«Το 2023 ήταν η χρονιά της συναυλίας, έγινε το "έλα να δεις" σε όλα τα genres, όχι μόνο στο rap. Φέτος ήταν ο πρώτος χρόνος που δεν είχε τον παραμικρό περιορισμό λόγω covid. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γίνουν όλα μαζί και ο κόσμος να μην ξέρει που να πρωτοπάει. Ήταν μια γεμάτη χρονιά με σημαντικά, περίεργα και μη αναμενόμενα γεγονότα. Το σημαντικότερο έχει επετειακό χαρακτήρα, καθώς φέτος συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την γέννηση του hip hop παγκοσμίως!
Στο συναυλιακό κομμάτι, είδαμε αρκετούς καλλιτέχνες πέραν του ΛΕΞ, όπως ο Bloody Hawk, Dani Gambino & Λόγος Τιμής να σημειώνουν ρεκόρ εισιτηρίων στις συναυλίες τους, με πολλές να πραγματοποιούνται σε στάδια. Το hype της μουσικής, έχει γιγαντωθεί.
Ένα live που σίγουρα έχει σημαδέψει το 2023, είναι το φαντασμαγορικό live στο Θέατρο του Λυκαβηττού για το “Arte Povera” - αν δεν κάνω λάθος πρώτη φορά έγινε ραπ σε αυτή την τοποθεσία.
Πέρα από τα εγχώρια live acts, φέτος είχαμε την τιμή να παρακολουθήσουμε αρκετά legendary ονόματα όπως ο Kool G Rap & Psycho Realm στο Off The Hook , Wu-Tang Clan στο Release και τα μεγαλύτερα ονόματα από το roster της Griselda Records. Το αξιοσημείωτο είναι πως όλα έγιναν σε ένα χρόνο.
Ένα ακόμα σημαντικό γεγονός, είναι οι πολλές εμφανίσεις ραπ καλλιτεχνών στο εξωτερικό. Φέτος είδαμε ονόματα οπως Λεξ, Novel 729 & Εθισμός, Αnser & Buzz να κάνουν live εμφανίσεις στο Λονδίνο με τεράστια επιτυχία.
Από κυκλοφορίες, η συνεργασία των Onyx με τους RNS με single release και video clip “ACROPOLIS” είναι αξιοσημείωτη, καθώς δεν βλέπουμε συχνά international συνεργασίες - και πόσο μάλλον με βίντεο κλιπ μέσα στην Αθήνα. Είναι δύο σχήματα που μουσικά ταιριάζουν κουτί και το αποτέλεσμα ήταν φωτιά.
Μια ακόμα κυκλοφορία που έδωσε το στίγμα της στη χρονιά ήταν η συνεργασία του Bloody Hawk στο album του Toquel “1111” στο κομμάτι “G63”, που με ξάφνιασε ευχάριστα. Σε αυτό το κομμάτι βλέπουμε δυο καλλιτέχνες από δύο διαφορετικούς κόσμους, να ενώνουν τις δυνάμεις τους και να εξωτερικεύουν παρέα τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους, γκρεμίζοντας τα στερεότυπα.
Η επιστροφή του rapper Sin Boy, ήταν κάτι μη αναμενόμενο! Σε αυτό το σημείο είναι σα να βλέπω τους σκληροπυρηνικούς χιπ-χοπ-αδες μπροστά μου να με κράζουν. Αυτό μπορεί να μην είναι αρεστό σε όλους και πολλοί να μην τον θεωρούν κομμάτι της μουσικής αυτής, αλλά κάνουν λάθος, γιατί ο Sin Boy είναι από τους καλλιτέχνες που ανέβασαν την εμπορική αξία της μουσικής τα προηγούμενα χρόνια, με αποτέλεσμα να ακουστεί σε περισσότερα αυτιά. Στην συνέχεια αυτοί οι ακροατές, από τον Sin Boy ανακάλυψαν και άλλους ράπερς που τους έκαναν κλικ. Όλα είναι μια αλυσίδα.
Αξιοσημείωτη κυκλοφορία είναι το album του Νέγρου Του Μοριά με τίτλο “ΘΡΑCOC”, οπου σε συνεργασία με τον νεαρό και πολύ ταλαντούχο παραγωγό Odydoze, δημιούργησαν ένα νέο genre που θεωρώ πολύ ενδιαφέρον και μιλάω για το trapbetiko! Τραπ σε συνδυασμό με ρεμπέτικο και τον Νέγρο Του Μοριά να το απογειώνει με το μοναδικό του style.
Αυτή η χρονιά ήταν πολύ δυνατή για τους εγχώριους καλλιτέχνες. Το “Επικίνδυνοι πολίτες” από Dani Gambino & Dj The Boy, το “Blessed” απο Ricta και “5D” από Hawk, ειναι albums που κυκλοφόρησαν μεσα στο 2023 και κέρδισαν μια θέση στα παγκόσμια charts του Spotify, που είναι τεράστιο επίτευγμα και για τους ίδιους τους artists αλλά και για ολόκληρη την σκηνή. Πλέον βλέπουμε να το πετυχαίνουν κάθε χρόνο ολοένα και περισσότεροι καλλιτέχνες της ραπ απο την Ελλάδα.
Δύο απρόσμενες κυκλοφορίες μέσα στην χρονιά: Διονύσης Σαββόπουλος, Σωτηρία Μπέλλου, Μαρίνα Σάττι και Μικρός Κλέφτης, ήταν μια αναπάντεχη συνεργασία που ηρθε για να ενώσει τέσσερις μουσικές γενιές.
Η συνεργασία της Χάρις Αλεξίου με τον ΛΕΞ: Ήταν κάτι που σίγουρα δεν περιμέναμε να συμβεί. Συνεργασίες σαν και αυτή, πάνε ένα βήμα μπροστά την ραπ μουσική και υπενθυμίζουν στο ευρύ κοινό ότι το rap είναι ικανό να διεισδύσει σε πολλά διαφορετικά είδη. Δεν είναι μια νεανική τάση - μόδα που ακούνε οι πιτσιρικάδες και θα τους περάσει όσο μεγαλώνουν, είναι μια μουσική με νόημα, συναίσθημα, και ρεαλισμό.
Αξιοσημείωτο γεγονός επίσης είναι πως το 2023 για πρώτη φορά στην Ελλάδα προβλήθηκε στις αίθουσες των κινηματογράφων Village Cinemas ελληνικό Hip Hop ντοκιμαντέρ!
Μιλάω για το Arte Povera - The Documentary. Όπου εκεί είδαμε με τα μάτια μας τις δυσκολίες που πέρασε ο Φώτης Γεωργιάδης (Beats Pliz) για να δημιουργήσει ένα πολύ δύσκολο project όπου η κλασική μουσική παντρεύεται με τον βρώμικο ήχο του rap. Έπειτα, ακολούθησε η φαντασμαγορική συναυλία στο θέατρο του Λυκαβηττού που θα την θυμόμαστε σίγουρα για πολλά χρόνια.
Μεγάλη άνθηση έχει γνωρίσει και η παρουσία του rap στην ελληνική τηλεόραση με highlight, την βραβευμένη σειρά “Milky Way”. Πιο συγκεκριμένα, στο επεισόδιο 5, παίζει το κομμάτι Ζήτα Νήτα των ZN.
Συνεχίζοντας με την ολοένα και αυξανόμενη παρουσία του rap στην τηλεόραση, θα αναφερθώ στον Bloody Hawk, που φέτος έκανε ένα τεράστιο take over σε τηλεόραση και ραδιόφωνο. Η συνεργασία που έκανε με μεγάλη εταιρία κινητής τηλεφωνίας “Τον Κόσμο Γυρίζω” παίζει παντού. Ένα κομμάτι που δεν είναι club hit, ένα track που έχει σκοπό να αφυπνίσει την νεολαία και να της δώσει το έναυσμα να είναι active, να κοιτάει μπροστά για ένα καλύτερο μέλλον. Ένα πολύ καλά δουλεμένο project με βίντεο κλιπ και τεράστια διαφημιστική καμπάνια που πέρα από υπηρεσίες, περνάει και βαθύτερα μηνύματα.
Επίσης πρέπει να πούμε πως οι DJ Mode & DJ Marvel είναι οι Πρωταθλητές στο Sample Music Festival 2023 στο Βερολίνο της Γερμανίας, που είναι το ετήσιο σημείο συνάντησης στο Βερολίνο για ένα διεθνές ακροατήριο δημιουργών που εξερευνεί τα όρια της σύγχρονης ψηφιακής απόδοσης της τέχνης. Οι ίδιοι, πήραν πρώτη θέση και τρίτη θέση στο διαγωνισμό DMC Scratch Battle Germany για το 2023, αναδεικνύοντας έτσι και το hip hop στη χώρα μας.
Κλείνω με ενα πρόσφατο γεγονός που συγκλόνισε την σκηνή… Ο θάνατος του Μο Skillz, ένας πολύ αγαπητός από τον κόσμο καλλιτέχνης με πολύ ιδιαίτερο στυλ, απίστευτη ενέργεια και χιουμορ. Ένας άνθρωπος ντόμπρος, παιδί του λαού και αυθόρμητος. Κουράγιο στην οικογένεια και τους φίλους του».
- Ποιος newcomer πιστεύεις ότι ξεχώρισε φέτος;
«Θα πώ την Ladele. Το vibe της είναι απίστευτο και το flow της πολύ ιδιαίτερο και πρωτότυπο. Έχει δουλέψει πολύ και αυτό φαίνεται στα releases της, ενώ η σκηνική της παρουσία είναι τόσο καλή, σα να το κάνει χρόνια. Το αγαπημένο μου release της είναι το “VALES” που είναι σε συνεργασία με Tsaki και Quicksilver Beats. Επίσης ο Retro φέτος έκανε πολύ δυνατό μπαμ και πιστεύω πως και αυτός ακόμα έχει να δώσει πολλά στην σκηνή».
- Ποιο είναι για σένα ένα top album της χρονιάς;
«Ένα πράγμα που μου αρέσει στο ραπ είναι η αυθεντικότητα και ο ρεαλισμός, τα συναισθήματα που σου προκαλεί ένα κομμάτι και το κίνητρο για μια καλύτερη κοινωνία που προκύπτει από το νόημα των στίχων. Οπότε ναι για το 2023 το top album για μένα σαν σύνολο είναι το Ψυχή από Λόγος Τιμής».
- Αγαπημένο σου track;
«Αγαπημένο μου single για το 2023 είναι το G63 απο Toquel και Bloody Hawk. Νομίζω ότι μπορώ να ταυτιστώ στο 100%».
- Ένα κομμάτι που κυκλοφόρησε φέτος και ακούς στο repeat;
«Ένα κομμάτι που έχω στο repeat γιατί μου φτιάχνει απίστευτα την διάθεση είναι το “FOMO” απο Incognito M, Saiva Jr και Ήρωα».
- Ήταν το 2023 ένας χρόνος που άνοιξε ο δρόμος για το συνδυασμό ραπ με άλλα μουσικά είδη -με αφορμή το Arte Povera; Πιστεύεις θα έχει συνέχεια;
«Το Arte Povera, είναι ένα project που συνέδεσε την μουσική κουλτούρα της “υψηλής κοινωνίας” με την ατόφια, αντιδραστική και ωμή κουλτούρα του δρόμου. Αυτό ηχητικά δημιουργεί μια μεγάλη αντίθεση που εμένα προσωπικά μου αρέσει. Σίγουρα θα έχει συνέχεια. Πέρα από το “Arte Povera” έχουν συνδυαστεί και άλλα μουσικά είδη με το ραπ, όπως το ρεμπέτικο, η trance και η λαϊκή μουσική. Η σκηνή έχει πειραματιστεί αρκετά και αυτό δείχνει ότι υπάρχει όρεξη και περιθώριο περαιτέρω εξέλιξης».
- Οι πιο άβολες στιγμές της χρονιάς αυτής;
«Μια από τις πιο παράξενες / άβολες στιγμές του ‘23 ήταν η αποχώρηση της Sadahzinia απο τους Active Member κατά την διάρκεια συναυλίας στο Πέραμα, ενώ μια ακόμα πιο άβολη στιγμή, ήταν το beef του Light με τον Ανδρέα Μικρούτσικο, μια κακή στιγμή θεωρώ για τον Light».
- Ποιο ήταν το πιο epic rap live που πήγες αυτή τη χρονιά;
«Φέτος τα Live ήταν το ένα λίγο καλύτερο από τ' άλλο, οπότε θα γίνω λίγο εγωιστής όπως οι rappers και θα πω το Hip Hop Is Alive vol.. Πέρα απο την πλάκα, το vibe που είχε, ήταν απίστευτο. Είχε μεγαλύτερες ηλικίες λόγω του line up και πολύ ωραία break dance shows απο τους Waveomatics ενδιάμεσα στα acts, τα οποία σε συνδυασμό με τα scratches του Crashoverride δημιουργούσαν πραγματικά ένα hip hop κλίμα που είχα να ζήσω απο εποχές THHF».
- Ποιος artist -είτε ράπερ, είτε παραγωγός, είτε dj- πιστεύεις ότι ήταν ο πιο πολυσυζητημένος του 2023 και γιατί;
«Ο πιο πολυσυζητημένος rapper για το 2023 είναι ο Light καθώς πλέον έχει φτάσει σε ένα επίπεδο super star οπότε αυτά τα δυο πάνε πακέτο».
- Υπάρχει κάποιο κομμάτι που βγήκε το 2023 που θεωρείς ότι μπορεί να παραμείνει διαχρονικό;
«Ένα μουσικό κομμάτι γίνεται διαχρονικό όταν έχει τη δυνατότητα να επιβιώσει και να ενθουσιάζει ακροατές σε διάφορες εποχές και γενιές. Αυτό μπορεί κάποιος artist να το πετύχει με διάφορα μέσα, κατα την γνώμη μου ο στίχος είναι αυτό που μπορεί να κάνει ένα κομμάτι διαχρονικό. Ένας artist που βγάζει διαχρονικά κομμάτια και σίγουρα εγώ θα τα έβαζα στα παιδιά μου είναι ο Anser. Το κομμάτι που χαρακτηρίζω ως το διαχρονικό, κομμάτι που κυκλοφορησε το 2023, είναι το “Παιδί” του Anser με τον Buzz.
Κλείνοντας θα πω πως είμαι πολύ χαρούμενος για την άνθηση που έχει γνωρίσει αυτή η μουσική. Θέλει όμως προσοχή, γιατί με την απότομη επιτυχία μπορεί να χάσεις τον εαυτό σου. Κάθε χρόνο μετράμε πολύ μεγάλες απώλειες στην σκηνή και πρέπει να θυμόμαστε πως “Ό,τι Έχουμε Είμαστε Εμείς”. Επίσης καλό είναι να μην ξεχνάμε τις ρίζες και μιλάω για το hip hop, που δεν είναι μόνο rap. Αυτό που θα με χαροποιούσε να δω τα επόμενα χρόνια, είναι και τα υπόλοιπα στοιχεία του hip hop να γιγαντώνονται και αυτό είναι στο χέρι μας».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
