Κανένας έρωτας δεν είναι υποδεέστερος, αλλά μερικοί γίνονται πιο γνωστοί και «αγγίζουν» χιλιάδες χιλιάδων. Ιδιαίτερη μνεία χρειάζεται η σχέση της Marina Abramovic με τον Ulay, δύο καλλιτεχνών performance art που έκαναν τη σχέση τους δημόσιο έκθεμα, και χώρισαν δραματικά, λίγο αφού διέσχισαν μία ολόκληρη χώρα για να τιμήσουν την αγάπη τους.
Όπως καταγράφει και ο Guardian, με το που οι δύο καλλιτέχνες ήρθαν σε επαφή για πρώτη φορά το 1976, έγιναν αχώριστοι. Ο Γερμανός Ulay έβρισκε την Abramovic μαγική και απόκοσμη, ενώ η Τσέχα έβλεπε μέσα του μία συναρπαστική αγριότητα. Ακόμη και η αρχική τους συνάντηση ήταν ποιητική, αφού βρίσκονταν στο Άμστερνταμ για κοινά τους γενέθλια στις 30 Νοεμβρίου.
Άρχισαν να εμφανίζονται μαζί σε παραστάσεις και «ζωντανές» εκθέσεις, περιγράφοντας τον εαυτό τους όπως ο Σωκράτης περιέγραφε τη γενεαλογία του έρωτα στο Συμπόσιον, ως ένα «σώμα με δύο κεφάλια».
Μία σχέση - τρικυμία
Για χρόνια ζούσαν έναν νομαδικό τρόπο ζωής, ταξιδεύοντας σε όλη την Ευρώπη με ένα βανάκι και ανεβάζοντας παραστάσεις σε χωριά και πόλεις. Οι καλλιτεχνικές τους συνεργασίες ταίριαζαν με τις προσωπικότητές τους: επικεντρώνονταν σε «νούμερα» που τους έβαζαν σε επισφαλείς και σωματικά απαιτητικές καταστάσεις, για να δουν πώς θα αντιδρούσαν οι ίδιοι και το κοινό τους.
Σε μία από τις πιο γνωστές, το Relation in Time, παρέμειναν δεμένοι μαζί από τα μαλλιά τους για 17 ώρες. Εξερεύνησαν τα λιβιδινικά τους όρια και συγκρούσεις, φτάνοντας τις ιδέες τους στα άκρα. Έτρεχαν ο ένας πάνω στον άλλο, γυμνοί και χτυπώντας ο ένας το πρόσωπο του άλλου μέχρι να μην αντέχουν άλλο.
Σε μία ακόμα ριψοκίνδυνη περφόρμανς, ισορρόπησαν επί ωρών κρατώντας αμφίπλευρα ένα τραβηγμένο τόξο. Ο Ulay κρεμόταν από το τεταμένο βέλος, το οποίο στόχευε στην καρδιά της Abramovic, υποδηλώνοντας ότι τόσο η αγάπη της όσο και η ζωή της «κρεμόταν» από αυτόν.
Το τείχος ανάμεσά τους
Το 1983, ανακοίνωσαν την απόλυτη συνεργασία τους, το The Lovers. Ήθελαν να είναι οι πρώτοι άνθρωποι που θα περπατήσουν στο Σινικό Τείχος της Κίνας, ξεκινώντας μόνοι τους από τα αντίθετα άκρα, για να συναντηθούν στη μέση, όπου θα παντρευόντουσαν.
Ο χρόνος και τα εμπόδια όμως αποδείχθηκαν δοκιμασία που τους ξεπερνούσε. Το πρώτο από αυτά ήταν η κινεζική γραφειοκρατία. Οι αρχές του Πεκίνου προσπάθησαν να κατανοήσουν τα κίνητρα του ζευγαριού για το ταξίδι. Ποιος θα ήθελε να ξενυχτά και να διασχίζει βασανιστικά στο Σινικό Τείχος ως «έργο τέχνης» άλλωστε;
Μετά από την έκδοση βίζας, οι αρμόδιοι απαίτησαν να ανατεθούν ειδικοί συνοδοί για τον καθένα τους, έτσι ώστε να μην κινδυνεύσουν. Οι διαπραγματεύσεις και ο σχεδιασμός του έργου καθυστέρησε επί χρόνια το πόνημά τους, «αραιώνοντάς» το.
Τελικά, αφού συμφώνησαν να μεταδώσουν τηλεοπτικά την «οδύσσειά» τους ως μέρος ενός ντοκιμαντέρ για την κρατική κινεζική τηλεόραση, κατάφεραν να ξεκινήσουν το 1988. Η δοκιμασία είχε μόλις αρχίσει. Ο Ulay βάδισε στο πιο άγονο μέρος της χώρας, κοντά στην έρημο Γκόμπι, αντιμετωπίζοντας την πείνα και τη δίψα. H Abramovic περνούσε από απόκρημνα, διαβρωμένα και κατεδαφισμένα μέρη του τείχους, ενώ μία φορά κόντεψε να πέσει στον γκρεμό.
Και οι δύο τους συναντήθηκαν λιποβαρείς, καταρρακωμένοι, αλλά αλλαγμένοι. Και αμέσως μετά...χώρισαν, και δεν ειδώθηκαν ξανά για πάνω από 20 χρόνια. Δεν ήταν όμως η περιπέτειά τους που έσπασε τον έρωτά τους, αλλά η σκληρή ρουτίνα και τα χρόνια.
Στην περίοδο που πάσχιζαν να πάρουν την πολυπόθητη άδεια, οι διαφορές τους ως ιδιοσυγκρασίες άρχισαν να βαθαίνουν και να υπερτονίζονται. Η Marina είχε βαρεθεί τη ζωή του «απόκληρου» καλλιτέχνη, ενστερνιζόμενη τη δημοσιότητα, αλλά και το χρήμα, που της αντιστοιχούσαν, ενώ ο Ulay απέρριπτε τον υλισμό και τα πλούτη.
Ώσπου να συναντηθούν στη μέση της «Ράχης του Δράκου» που διέσχιζε την Κίνα, είχαν αποφασίσει πως η πορεία τους δεν θα κατέληγε σε γάμο, αλλά σε διαζύγιο, που ήθελαν ανεξαρτήτως να γιορτάσουν. Μπορεί το magnum opus τους να μη συμβόλιζε πια τον αθάνατο έρωτα, αλλά τη θέση του πήρε ένα τρυφερό υστερόγραφο μεταξύ πρώην εραστών, όπου επιβεβαιώνουν την αμοιβαία αγάπη και τον σεβασμό που έμεινε μετά το σβήσιμο του πάθους.
Η επανένωση
Μετά τον χωρισμό, η Abramovic μονοπώλησε τα φώτα της δημοσιότητας, εμπνέοντας πλήθος καλλιτεχνών και κερδίζοντας τον τίτλο της «γιαγιάς της performance art». Σε μία από τις πλέον διάσημες παραστάσεις της, το The Artist Is Present, γράφτηκε ίσως το πιο συγκινητικό κεφάλαιο της σχέσης της με τον αγαπημένο της.
Για το νούμερο η η Abramović καθόταν οκτώ ώρες την ημέρα -750 ώρες συνολικά- απολύτως σιωπηλή, σε ένα τραπέζι. Μέλη του κοινού καλούνταν να καθίσουν απέναντί της, και να διατηρήσουν βλεματική επαφή για όσο μπορούν. Πολλοί έκαναν ουρές για ώρες για την ευκαιρία να καθίσουν απέναντί της.
Σε μία επίσκεψη έκπληξη όμως, ο Ulay σηκώθηκε μέσα από το κοινό, και κάθισε στην καρέκλα όσο η Marina είχε κλειστά τα μάτια. Με το που τα άνοιξε, και οι δύο δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν το χαμόγελό τους, αλλά και τα δάκρυα που ακολούθησαν. Για αυτή την κίνηση, η Abramovic «έκλεψε» και έσπασε τον κανόνα της παράστασης που απαγόρευε την επαφή, σκύβοντας πάνω από το τραπέζι και παίρνοντας τα χέρια του Ulay στα δικά της.
Το χειροκρότημα του κοινού απολύτως αυθόρμητο. Κανείς δεν έμεινε ασυγκίνητος από εκείνη τη στιγμή αγνής πραγματικότητας.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
