Τα Ιμια, δύο μικρές βραχονησίδες στο νοτιοανατολικό Αιγαίο παρ' ολίγον να σταθούν η αφορμή για να ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στις αρχές του 1996, ο οποίος και αποσοβήθηκε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή όταν οι ΗΠΑ το «ξέκοψαν» και στους δύο: Το μότο «No ships, no troops, no table-flags» από τα χείλη του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, δεν άφησε ιδιαίτερα περιθώρια για... διαφωνίες, με την πολεμική σύγκρουση να σταματά εν τη γενέσει της αλλά και τις τουρκικές αξιώσεις να παραμένουν, καθώς «κέρδισε» στη διαμάχη πως υπήρχε «ζήτημα γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο.
Το χρονικό της έντασης
Η ένταση στην περιοχή είχε ξεκινήσει κοντά ένα μήνα πριν καθώς στις 25 Δεκεμβρίου 1995, το τουρκικό φορτηγό πλοίο Φιγκέν Ακάτ είχε προσαράξει σε αβαθή ύδατα κοντά στη Μικρή Ιμια (ανατολική) και είχε εκπέμψει σήμα κινδύνου. Το λιμεναρχείο Καλύμνου -το πλησιέστερο στην περιοχή- διέθεσε ρυμουλκό για να αποκολλήσει το τουρκικό πλοίο, αλλά ο πλοίαρχος αρνήθηκε, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και άρα οι τουρκικές Αρχές είχαν την αρμοδιότητα για να του προσφέρουν βοήθεια.
Στις 26 Δεκεμβρίου το λιμεναρχείο ενημέρωσε την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο μέσω του γραμματέα της ελληνικής πρεσβείας στην Αγκυρα, Γιάννη Παπαμελετίου, ειδοποίησε τον γραμματέα της Διεύθυνσης Ελληνικών Υποθέσεων του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Τσινάρ Εγκίν ότι, αν δεν παρέμβαινε ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδύνευε.
Στις 27 Δεκεμβρίου το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ενημερώνει την ελληνική πρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε γενικότερα θέμα με τα Ίμια.
Τελικά, στις 28 Δεκεμβρίου δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκόλλησαν το τουρκικό φορτηγό και το οδήγησαν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας.
Στις 29 Δεκεμβρίου το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών επέδωσε διακοίνωση στο αντίστοιχο ελληνικό, στην οποία αναφέρεται ότι οι βραχονησίδες Ιμια είναι καταχωρημένες στο κτηματολόγιο Μούγλα του νομού Μπόντρουμ (Αλικαρνασσού) και ανήκουν στην Τουρκία. Το γεγονός στάθηκε αφορμή να τεθεί από την Τουρκία θέμα ιδιοκτησίας των νησιών.
Οι εν λόγω αιτιάσεις προκάλεσαν την αντίδραση του τότε δημάρχου Καλύμνου, Δημήτρη Διακομιχάλη, ο οποίος ύψωσε την ελληνική σημαία στη Μικρή Ιμια στις 25 Ιανουαρίου 1996 συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου και δύο κατοίκους του νησιού, ενώ την επόμενη μέρα υψώθηκε η σημαία και στην άλλη βραχονησίδα. Η εν λόγω κίνηση προκάλεσε σάλο στην Τουρκία και δύο «δημοσιογράφοι» της Χουριέτ, έφτασαν στα νησάκια με μισθωμένο ελικόπτερο, υπέστειλαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική σημαία. Η όλη επιχείρηση των δημοσιογράφων βιντεοσκοπήθηκε και προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι που ανήκει στη Χουριέτ, με την κίνηση αυτή να παίρνει σημαντικές διαστάσεις.
Ο «πόλεμος της σημαίας» συνεχίστηκε τις επόμενες ημέρες με το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού Αντωνίου να κατεβάζει την τουρκική σημαία και να υψώνει την ελληνική, ενώ βατραχάνθρωποι επιστρατεύθηκαν για να φυλούν τη γαλανόλευκη. Και τότε φτάσαμε στην 31η Ιανουαρίου, σαν σήμερα, που κορυφώθηκε και η κρίση...
Η κρίση των όπλων και το μοιραίο ελικόπτερο
Κατά τη διάρκεια της νύχτας της 30ης προς την 31η Ιανουαρίου του 1996, η Τουρκία αποβίβασε κομάντος στη μία από τις δύο βραχονησίδες. Εκεί η κατάσταση φάνηκε να «ξεφεύγει» με το Πολεμικό Ναυτικό να στέλνει ελικόπτερο στα Ιμια για να κατοπτεύσει τα νησιά και να επιβεβαιώσει πως Τούρκοι είχαν αποβιβαστεί. Δυστυχώς όμως το ελικόπτερο δεν θα ολοκλήρωνε ποτέ την αποστολή του, καθώς σε μία νύχτα με άσχημες καιρικές συνθήκες, ξαφνικά χάνεται από τα ραντάρ και συντρίβεται στη θάλασσα.
Η γενικευμένη σύρραξη φαινόταν να είναι προ των πυλών με συναγερμό να έχει σημάνει στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, αλλά τότε υπήρξε η κοφτή παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών, που «ξέκοψαν» κάθε πολεμική κίνηση από Ελλάδα και Τουρκία. Η φράση «No ships, no troops, no table-flags» έδινε το ηχηρό μήνυμα πως τα πράγματα θα έμεναν όπως ήταν...
Ακολουθεί το αναλυτικό χρονοδιάγραμμα από όλα όσα συνέβησαν τη μεγάλη αυτή νύχτα:
- 00:00 Συγκαλείται έκτακτη σύσκεψη στο γραφείο του πρωθυπουργού, Κώστα Σημίτη. Χαρακτηριστικό της αργοπορημένης αντίδρασης της Αθήνας ήταν το γεγονός πως ο υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, έφτασε καθυστερημένα, επειδή έπαιρνε μέρος σε τηλεοπτική εκπομπή.
- 01:40 Στο ΓΕΕΘΑ καταφθάνουν πληροφορίες ότι Τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ιμια.
- 04:30 Ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού απονηώνεται από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την πληροφορία. Επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες.
- 04:50 Το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι εντόπισε περί τους 10 Τούρκους κομάντος με τη σημαία τους. Δίνεται εντολή να επιστρέψει στη βάση του και ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος αναφέρει βλάβη και χάνεται από τα ραντάρ. Αργότερα θα ανασυρθούν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, σκοτώθηκαν. εδώ αξίζει να σημειωθεί πως διάφορες απόψεις έχουν διατυπωθεί αναφορικά με τις συνθήκες υπό τις οποίες έπεσε το ελικόπτερο. Η επίσημη άποψη του ελληνικού κράτους ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου. Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχει ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους Τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί και ότι το γεγονός αποκρύφθηκε, προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.
- 06:00 Οι Αμερικανοί διά του υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ επιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no table-flags» διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ιμια.
Η Κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, έδωσε αφορμή στην Τουρκία να θέσει ζήτημα «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά και να θέσει ένα ακόμη θέμα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών. Παρόλα αυτά, η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη τις διεθνείς συνθήκες.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
