Σε εκείνο το ατελείωτο καλοκαίρι του 2002 πολλές ήταν οι ημερομηνίες – σταθμοί. Η πρώτη ήταν δυο ημέρες μετά την έκρηξη στον Πειραιά όταν ο τότε αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας, Φώτης Νασιάκος, ανακοίνωσε πως το περίστροφο που βρέθηκε στον τόπο της έκρηξης ήταν εκείνο που αφαιρέθηκε από τον αστυφύλακα Χρήστο Μάτη, ο οποίος έχασε τη ζωή του κατά τη ληστεία της Εθνικής Τράπεζας Πετραλώνων την παραμονή Χριστουγέννων του 1984 κάτι που συνέδεε άμεσα τον Σάββα Ξηρό με την «Ε.Ο. 17 Νοέμβρη».
Η δεύτερη ήταν στις 4 Ιουλίου που επιβεβαίωνε πως την προηγούμενη ημέρα είχε εντοπιστεί η γιάφκα της «17Ν» στην οδό Πάτμου 84 στα Κάτω Πατήσια μέσα στο οποίο, μεταξύ άλλων, βρέθηκε και η κόκκινη σημαία με το κίτρινο αστέρι. Η τρίτη ήταν στις 6 Ιουλίου όταν η Ελληνική Αστυνομία εντόπισε τη δεύτερη γιάφκα της οργάνωσης σε διαμέρισμα 1ου ορόφου επί της οδού Δαμάρεως 73 και Φρύνης στο Παγκράτι.
Μια ημέρα σαν σήμερα, ωστόσο, στις 18 Ιουλίου, ο αντιστράτηγος Φώτης Νασιάκος έκανε τη σημαντικότερη από τις ανακοινώσεις. Ήταν αυτή που ενημέρωνε τους εκπροσώπους του Τύπου πως στους Λειψούς είχε συλληφθεί ένα άτομο που είχε στην κατοχή του ταυτότητα με το όνομα «Μιχάλης Οικονόμου». Η ταυτότητα αυτή ήταν πλαστή. Ο αριθμός της άνηκε σε ταυτότητα γυναίκας.
«Στους Αξιωματικούς της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας, όπου κρατείται αλλά και σε μένα προσωπικά σήμερα τα ξημερώματα δήλωσε ότι ονομάζεται Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, ότι είναι γιος του Δημήτρη Γιωτόπουλου και της Ζωής Μεταξά και γεννήθηκε το έτος 1944 στο Παρίσι» είχε πει εκείνη την ημέρα ο κ. Νασιάκος.
Ήταν η ημέρα που ανακουφισμένη η ΕΛΑΣ μπορούσε να ανακοινώσει πως είχε φτάσει στο επιχειρησιακό τέλος της «17Ν». Κατά την αστυνομία, πλέον, είχαν βρεθεί και οι γιάφκες με τον οπλισμό και κάποια μέλη και – πλέον – και ο αρχηγός της οργάνωσης. Ήταν η τελεία σε ένα μεγάλο κεφάλαιο της μεταπολιτευτικής ιστορίας της χώρας.
Το μόνο κομμάτι που έλειπε ήταν η σύλληψη του Δημήτρη Κουφοντίνα αλλά στην πραγματικότητα αυτό δε θα άλλαζε κάτι. Η οργάνωση – φάντασμα που δρούσε για δεκαετίες είχε πάψει, πλέον, να υπάρχει! Ήταν μια ιστορική στιγμή, σε ένα ιστορικό καλοκαίρι.
Το χρονικό των κρίσιμων ημερών
Σάββατο 29 Ιουνίου 2002. Νωρίς το απόγευμα. Οι κυριακάτικες εφημερίδες βρίσκονται ήδη στα περίπτερα της Ομόνοιας. Μια από αυτή, το «Βήμα της Κυριακής». Στο κλίμα των ημερών, σχεδόν προαναγγέλλει συλλήψεις, επικαλούμενο πηγές της αντιτρομοκρατικής. Πρώτο θέμα. Με μεγάλα γράμματα και τη σχετική φωτογραφία. Καμία διάθεση για παρερμηνείες. «Έρχονται συλλήψεις μέσα στα επόμενα 24ωρα».
Το ίδιο βράδυ ένας από τους ανώτατους αξιωματικούς της βρετανικής αποστολής της Σκότλαντ Γιαρντ στη χώρα μας, παντρεύεται και η δεξίωση γίνεται στο Λαγονήσι. Καλεσμένοι πολλοί βρετανοί και Έλληνες ανώτατοι αξιωματικοί και πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών. Το κλίμα είναι ευχάριστο όπως επιβάλει η περίσταση, ωστόσο, στα πηγαδάκια που στήνονται μοναδικό θέμα συζήτησης είναι οι εξελίξεις στην υπόθεση της «17Ν».
Το ρολόι δείχνει περίπου 22:25. Στα εκδοτήρια εισιτηρίων της Minoan Flying Dolphins, στην εξωτερική πλευρά του λιμανιού του Πειραιά, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα. Δυο άνδρες προσπαθούν να κινηθούν στα κομμάτια του δρόμου πως ο φωτισμός είναι χαμηλότερος. Ένας από αυτούς πλησιάζει τα εκδοτήρια. Ο δεύτερος παραμένει στο πεζοδρόμιο. Ξαφνικά μια έκρηξη συγκλονίζει την περιοχή. Ο άντρας που ήταν κοντά στα εκδοτήρια σωριάζεται στο έδαφος, άσχημα χτυπημένος από την έκρηξη της βόμβας. Ο δεύτερος άντρας τον πλησιάζει και λίγες στιγμές αργότερα σπεύδει να εξαφανιστεί.
Στο Λαγονήσι, στην αίθουσα που βρίσκεται σε εξέλιξη η γαμήλια δεξίωση, αρχίζει να επικρατεί ένας διάχυτος αναβρασμός. Τα τηλέφωνα διακριτικά αρχικά και με μεγαλύτερη ένταση στη συνέχεια δε σταματούν να χτυπούν. Η αίθουσα αρχίζει σιγά – σιγά να αδειάζει. Τα αυτοκίνητα φεύγουν από το parking με μεγάλη ταχύτητα.
Ο τότε αρχηγός, Φώτης Νασιάκος, τηλεφωνεί στον τότε υπουργό Δημόσιας Τάξης Μιχάλη Χρυσοχοΐδη ο οποίος βρισκόταν στη Βέροια. «Υπουργέ, το περιστατικό στο λιμάνι είναι πολύ σοβαρό». Σύμφωνα με αυτά που δημοσιεύθηκαν τότε στις εφημερίδες και πλέον έχουν περάσει στη… σφαίρα του μύθου, αυτά ήταν τα πρώτα λόγια του Νασιάκου στον Χρυσοχοΐδη. Όταν ο υπουργός ρώτησε «πόσο σοβαρό», ο αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας του απάντησε: «Έχουμε ρολόγια»! Αυτή ήταν η κωδική ονομασία που είχαν δώσει οι αστυνομικοί της αντιτρομοκρατικής στα μέλη της «17 Νοέμβρη». Το ότι, ωστόσο, δεν ανακοινώνει ευθέως το τι ακριβώς γίνεται σημαίνει πως έχει ακόμα κάποιες επιφυλάξεις ακόμα.
Κυριακή 30 Ιουνίου 2002. Ξημερώματα. Επαναλαμβάνεται το ίδιο τηλεφώνημα. Ο Νασιάκος από τη μια άκρη της γραμμής και ο Χρυσοχοΐδης από την άλλη. Αυτή τη φορά στη συνομιλία υπάρχει βεβαιότητα. «Υπουργέ, έχουμε τη 17Ν»! Δεν υπήρχε, πλέον, καμία αμφιβολία. Ο άνθρωπος στα χέρια του οποίου είχε εκραγεί η βόμβα ήταν ο Σάββας Ξηρός. Μέσα στην τσάντα του πολυτραυματία υπήρχε ένα παλιό, δύσχρηστο 38αρι περίστροφο στη βάση του οποίου υπάρχει χαραγμένος ο σειριακός αριθμός: 100367. Το όπλο αυτό είχε κλαπεί από τον αστυφύλακα Χρήστο Μάτη ο οποίος έπεσε νεκρός κατά τη διάρκεια ληστείας που έκαναν μέλη της οργάνωσης στο υποκατάστημα της ΕτΕ στα Πετράλωνα τα Χριστούγεννα του 1983. Στη συνέχεια το ίδιο όπλο είχε χρησιμοποιηθεί σε έξι ενέργειες της «17Ν» και έπειτα - επειδή αποτελούσε «σφραγίδα» - είχε μείνει στην… άκρη.
Λίγο πριν το πρώτο φως του ήλιου. Ο Χρυσοχοΐδης παρατάει τα πάντα και επιβιβάζεται στο σκούρο Audi με τα φιμέ τζάμια που οδηγούσε τότε και ξεκινάει για την Αθήνα. Ήξερε και ο ίδιος πως οι στιγμές ήταν ιστορικές. Ο... αστικός μύθος, λέει, πως στο δρόμο προς την Αθήνα ο Χρυσοχοΐδης πέφτει σε μπλόκο της Τροχαίας στη Λαμία γιατί έτρεχε με περισσότερα από 200 χιλιόμετρα την ώρα! Όταν κατεβάζει τα φιμέ τζάμια, οι αστυνομικοί τον αναγνωρίζουν, εκείνος τους εξηγεί πως βρίσκεται σε εξέλιξη μια πολύ κρίσιμη υπόθεση και πρέπει να φτάσει στο γραφείο του το συντομότερο.
Οι συλλήψεις που είχαν προγραμματιστεί
Εκείνο το καλοκαίρι οι εξελίξεις ήταν καταιγιστικές. Οι πληροφορίες ήταν συνεχείς σε καθημερινή βάση. Πολλά, ωστόσο, ήταν και τα αναπάντητα ερωτήματα. Το σημαντικότερο από αυτά ήταν πως μέρες πριν την έκρηξη της βόμβας στα χέρια του Ξηρού υπήρχε η βεβαιότητα στα δημοσιογραφικά γραφεία πως κάτι μεγάλο θα γίνει που θα αφορά τη 17Ν.
Αν το έλεγε ένας δημοσιογράφος θα μπορούσε κάποιος να πει πως το είχε βγάλει «από την κοιλιά του». Το ζήτημα, ωστόσο, πως σχεδόν όλοι οι δημοσιογράφοι του αστυνομικού ρεπορτάζ είχαν την ίδια πληροφορία και, μάλιστα, από διαφορετικές πηγές ενημέρωσης.
Η σύμπτωση της έκρηξης και των δημοσιογραφικών πληροφοριών προκαλούσε το σημαντικότερο απ' όλα τα ερωτήματα: Πώς είναι δυνατόν; Μήπως δεν ήταν τυχαία η έκρηξη;
Πολλά χρόνια αργότερα αποκαλύφθηκε πως οι πληροφορίες εκείνες ήταν σωστές. Πράγματι, η ΕΛΑΣ ήταν έτοιμη να κάνει συλλήψεις πριν από την έκρηξη της βόμβας στον Πειραιά.
Στην πραγματικότητα υπήρχε σε εξέλιξη ένα μυστικός σχεδιασμός στο αρχηγείο της ΕΛΑΣ που προέβλεπε πως με προσεκτικά βήματα τις επόμενες ημέρες οι αστυνομικοί – με συντονισμένες ενέργειες – θα πραγματοποιούσαν εισβολές σε σπίτια επτά ατόμων για τα οποία είχαν αποδείξεις, πλέον, πως συμμετείχαν στην οργάνωση.
Σύμφωνα με πληροφορίες η ΕΛΑΣ έφτασε σε αυτά τα άτομα επειδή κάποια στόματα είχαν ανοίξει και είχαν αποκαλύψει σημαντικά στοιχεία τα οποία βοήθησαν την αντιτρομοκρατική να «δέσει» πολλά κομμάτια του ίδιου παζλ που μέχρι τότε δεν είχαν καταφέρει να «ενώσουν».
Για την όλη μυστική επιχείρηση, μάλιστα, είχε ενημερωθεί και το Μέγαρο Μαξίμου με τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη να ζητά προσεκτικά βήματα που θα οδηγήσουν στην πλήρη εξάρθρωση της «17». Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας, άλλωστε, πλησίαζαν και οι πιέσεις από το εξωτερικό (Βρετανία και ΗΠΑ, δηλαδή) για «οριστική λύση» στο συγκεκριμένο θέμα ήταν κάτι παραπάνω από έντονες.
Σύμφωνα με κάποιες πηγές ενημέρωσης η ΕΛΑΣ είχε καταλήξει πως ο Γιωτόπουλος ήταν ο αρχηγός της 17Ν πριν από την έκρηξη στον Πειραιά! Οι πληροφορίες για το πού βρισκόταν, ωστόσο, ήταν συγκεχυμένες. Οι περισσότερες ανέφεραν πως βρισκόταν στο εξωτερικό με ψεύτικο όνομα κάτι που σήμαινε πως η όλη επιχείρηση θα μπορούσε να τιναχθεί στον αέρα αν γινόταν κάποια βιαστική κίνηση.
Ίσως το πιο συγκλονιστικό απ' όλα είναι πως οι άνθρωποι που είχαν δώσει τις συγκεκριμένες (κομβικές όπως αποδείχθηκε) πληροφορίες το 2002 είχαν ξαναμιλήσει στις Αρχές στο παρελθόν αλλά τότε δεν είχε γίνει κατάλληλη αξιοποίηση των όσων είχαν πει.
Ο λόγος για τον οποίο δεν είχαν «αξιοποιηθεί κατάλληλα» εκείνες οι πληροφορίες είναι ένα άλλο (μεγάλο) κεφάλαιο. Όπως άλλο (εξίσου μεγάλο) κεφάλαιο ήταν το γιατί ο Σάββας Ξηρός εκείνο το βράδυ στον Πειραιά κουβαλούσε μαζί του ένα όπλο δύσχρηστο το οποίο ήταν «ταυτότητα» και θα μπορούσε να οδηγήσει στην εξάρθρωση της οργάνωσης.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.