Η ιστορία του «Τάματος του Έθνους» έχει σχεδόν την ίδια «ηλικία» με το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Είναι μια ιδέα που φέτος συμπληρώνει 197 χρόνια ύπαρξης! Συμπληρώνει επίσης 197 χρόνια αποτυχιών για διάφορους λόγους.
Το να χτιστεί ένας «υπέρλαμπρος Ιερός Ναός ως έκφραση της ευγνωμοσύνης του λαού προς τον Θεό για την απελευθέρωσή του από τους Τούρκους», ξεκίνησε ως ιδέα από τον Γέρο του Μοριά, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.
Από τότε μέχρι και σήμερα κανένας τέτοιος ναός δε χτίστηκε. Πότε αυτό δεν ήταν εφικτό, πότε οι προτεραιότητες ήταν άλλες, πότε γιατί τα λεφτά έβγαζαν, ως εκ θαύματος, «φτερά», το «Τάμα του Έθνους» παρέμεινε μία υπόσχεση. Και μάλλον έτσι θα παραμείνει στα επόμενα (πολλά) χρόνια.
Η μοίρα του «Τάματος του Έθνους»
Ίσως η μεγαλύτερη παρεξήγηση που υπάρχει σήμερα σχετικά με το «Τάμα του Έθνους» είναι η πεποίθηση πως αυτό ήταν μια ιδέα των χουντικών της 21ης Απριλίου. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι διαφορετική.
Το «Τάμα» είναι μια ιστορία που έρχεται από πολύ παλαιότερα και φτάνει μέχρι τις ημέρες μας, μέσα από πολλές περιπέτειες. Απλά επί χούντας (που υποτίθεται ότι όλα ήταν καθαρά και οικονομικά σκάνδαλα δεν υπήρχαν) στήθηκε ένα τεράστιο «φαγοπότι» και τα λεφτά που είχαν συγκεντρωθεί έκαναν «φτερά».
Αλλά όλα αυτά θα τα διαβάσετε στη συνέχεια. Ας ξεκινήσουμε την ιστορία από την... αρχή!
Όλα ξεκίνησαν τον Ιούλιο του 1829 στο Άργος. Εκεί, δηλαδή, που, εν μέσω της Επανάστασης του 1821, έγινε η Δ' Εθνοσυνέλευση. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, πρότεινε, όταν απελευθερωθεί η Ελλάδα από τον Οθωμανικό ζυγό, να χτιστεί «ένας περίλαμπρος ιερός ναός ως έκφραση της ευγνωμοσύνης του λαού προς τον Θεό για την απελευθέρωσή του από τους Τούρκους».
Η ιδέα του Γέρου του Μοριά έγινε αποδεκτή, συμφώνησε με αυτή και ο Ιωάννης Καποδίστριας και έτσι συμπεριλήφθηκε στις αποφάσεις της Εθνοσυνέλευσης.
Λίγους μήνες μετά, στις 3 Φεβρουαρίου 1830, οι Μεγάλες Δυνάμεις υπέγραψαν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου ή αλλιώς το «Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας» που, στην ουσία, είναι η ληξιαρχική πράξη γέννησης του σύγχρονου ελληνικού κράτους.
Βέβαια, μαζί με τη γέννηση του ελληνικού κράτους, γεννήθηκαν, σχεδόν ταυτόχρονα, και όλες εκείνες οι παθογένειες που μας ταλαιπωρούν μέχρι και σήμερα. Τον Σεπτέμβριο του 1831 ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε, το 1834 ο Κολοκοτρώνης δικάστηκε, καταδικάστηκε και φυλακίστηκε, ενώ το 1843 ήρθε και η δεύτερη ελληνική χρεοκοπία (η πρώτη από τη στιγμή που η Ελλάδα απέκτησε κρατική οντότητα).
Όπως εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κάποιος, στα πρώτα 13 χρόνια ύπαρξης του σύγχρονου ελληνικού κράτους, ο πολιτικός χρόνος ήταν φοβερά συμπυκνωμένος και με όλα τα προβλήματα να «τρέχουν» το τελευταίο που είχαν στο μυαλό τους να κάνουν οι κυβερνώντες ήταν να χτίσουν έναν τεράστιο ναό για να εκπληρωθεί το «Τάμα».
Οι προσπάθειες που έγιναν για να μπει το έργο σε μια σειρά ήταν πολλές αλλά καμία από αυτές δεν είχε αίσια κατάληξη. Ο λόγος είναι απλός. Το «Τάμα του Έθνους» δε (θα) είναι ένας απλός ναός. Θα είναι ένα τεράστιο έργο, κάτι που σημαίνει πως το οικονομικό κομμάτι ήταν πάντα ένα «αγκάθι», ειδικά για την Ελλάδα που, όπως ήδη αναφέρθηκε, το 1843 χρεοκόπησε και αναγκάστηκε να υπογράψει μνημόνιο με αυτό που στις ημέρες μας λέγαμε «τρόικα» και τότε το έλεγαν «Προστάτιδες Δυνάμεις».
Οι πιο σημαντικές από τις προσπάθειες που έγιναν ήταν από τον Όθωνα, τον Γεώργιο Α' και τις κυβερνήσεις των Θ. Ζαΐμη, Δ. Βικέλα, Σ. Λάμπρου, Θ. Σοφούλη και Ελευθερίου Βενιζέλου που ήταν ο πρόεδρος της Ειδικής Επιτροπής που συστήθηκε το 1928 για να κατασκευαστεί το «Τάμα» στον Λόφο του Αρδηττού.
Η τελευταία προσπάθεια (πριν τη χούντα της 21ης Απριλίου) ήταν αυτή του τότε προέδρου της Δημοκρατίας Αλέξανδρου Ζαΐμη ο οποίος, μάλιστα, στις 30 Μαρτίου του 1930 έθεσε και τον θεμέλιο λίθο του έργου στο Πεδίο του Άρεως!
Ο θεμέλιος λίθος έμεινε... μονάχος του να περιμένει το υπόλοιπο έργο και από εκείνο το σημείο και έπειτα το «Τάμα» εγκαταλείφθηκε στη μοίρα του.
Το χουντικό «θαύμα» με το «Τάμα του Έθνους»
Ξεχωριστό κεφάλαιο στην ιστορία του «Τάματος» αποτελεί, φυσικά, η περίοδος της χούντας. Ένα δικτατορικό καθεστώς που βασίστηκε στο τρίπτυχο «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια» ήταν δεδομένο πως θα ανακινήσει ένα τέτοιο θέμα.
Τον Δεκέμβριο του 1968 ο αρχιπραξικοπηματίας Γεώργιος Παπαδόπουλος ανακοίνωσε πως από τον επόμενο χρόνο θα ξεκινήσει η δημιουργία του «Τάματος». Πράγματι, μια ημέρα σαν σήμερα, στις 4 Ιανουαρίου 1969, η χούντα ανακοίνωσε πως θα ξεκινούσε η κατασκευή του «Τάματος του Έθνους» στα Τουρκοβούνια, στο Γαλάτσι!
Η ανακοίνωση έγινε μετά από «υπουργικό συμβούλιο» στο οποίο συμμετείχε και ο τότε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος Α' και συνοδευόταν από δηλώσεις όπως ότι ο ναός του Σωτήρος «θα ήταν ορατός σε όλη την Αθήνα, ισάξιος του Παρθενώνα» κλπ!
Ενδεικτικό του κλίματος που προσπαθούσε να στήσει η χούντα είναι και το παρακάτω απόσπασμα από την εφημερίδα «Ηχώ των Ενόπλων Δυνάμεων» η οποία έγραφε: «Ο Ναός του Σωτήρος Χριστού, αφ’ ενός μεν υλοποιεί την υπόσχεσιν που έδωσε το Έθνος προς τον Θεό, και αφ’ ετέρου θ’ αποτελέσει, μετά την οικοδόμησίν του, το τρίτο αρχιτεκτονικό οικοδόμημα των Αθηνών, μετά τον κλασικό Παρθενώνα και τον Βυζαντινό Λυκαβηττό».
Οι χουντικοί σύστησαν ένα Ειδικό Ταμείο προκειμένου να διαχειριστεί τα οικονομικά και ένα Γνωμοδοτικό Συμβούλιο για να «τρέχει» όλα τα υπόλοιπα θέματα. Αρχικά, μάλιστα, θέλησαν να δώσουν και το απαραίτητο κύρος στο Συμβούλιο αυτό και ζήτησαν από τον τότε πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών και καθηγητή Θεολογίας του Πανεπιστημίου, Αμίλκα Αλιβιζάτο, να συμμετέχει και εκείνος.
Ο Αλιβιζάτος, ωστόσο, αρνήθηκε να συμμετάσχει τονίζοντας πως το «Τάμα» εκπληρώθηκε με την ανέγερση (το 1862) της Μητρόπολης Αθηνών!
Από το 1970 μέχρι και το 1973 η χούντα προκήρυξε τρεις αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς αλλά όλοι τους κηρυχθήκαν άγονοι αφού οι προτάσεις κινούνταν στα όρια του γραφικού. Και κάπου εκεί αρχίζει το μεγάλο φαγοπότι.
Σύμφωνα με τον τελικό απολογισμό (που δημοσιεύθηκε μετά την ανατροπή του Παπαδόπουλου στην εφημερίδα Εστία, στις 19 Ιανουαρίου 1974, το «Ταμείο» εισέπραξε συνολικά 453.300.000 δρχ: 45,5 εκατομμύρια ως επιχορήγηση απ’ τον τακτικό προϋπολογισμό, 180 εκατομμύρια από «δωρεές, εισφορές, κλπ» και 230 εκατομμύρια σε δάνεια.
Σύμφωνα με τον ίδιο απολογισμό, το 90% των εσόδων του Ειδικού Ταμείου καταναλώθηκε σε απαλλοτριώσεις, δαπάνες μελετών (;), προπαρασκευαστικά έργα και δαπάνες διοικήσεως και λειτουργίας! Και όλα αυτά χωρίς να έχει μπει ούτε... τούβλο!
«Φαίνεται ότι ο Ναός του Σωτήρος, που πρόκειται να ανεγερθή πάνω στα Τουρκοβούνια, θα είναι απ’ τους πιο θαυματουργούς στη χώρα μας. Γιατί, πριν ακόμα κτισθή, πριν καν γίνουν τα σχέδια για την κατασκευή του, δαπανήθηκαν – λες από θαύμα – τα 406 εκατομμύρια δραχμές από τα 453 εκατομμύρια που είχαν τελικά συγκεντρωθεί», έγραφε η εφημερίδα «Τα Νέα» τον Ιανουάριο του 1974.
Αν νομίζετε, πάντως, πως η υπόθεση του «Τάματος του Έθνους» είναι κάτι ξεχασμένο, το οποίο «θάφτηκε» μετά το σκάνδαλο που άφησαν πίσω τους οι χουντικοί (που κατά τ' άλλα «επί των ημερών τους δεν υπήρχαν σκάνδαλα», όπως λένε μέχρι και σήμερα οι πάσης φύσεως υποστηρικτές τους), μάλλον, θα πρέπει να το ξανασκεφτείτε.
Το καλοκαίρι του 2012 η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, ανακίνησε το θέμα τονίζοντας πως το «Τάμα» θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2021 που ήταν η επέτειος των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, κατόπιν αιτήματος μητροπολιτών και αφού στάθμισε «τις πνευματικές ανάγκες του ορθόδοξου ελληνικού λαού»!
Φαίνεται πως η σύνδεση της ανέγερσης του «Τάματος» με την επέτειο των 200 χρόνων προέκυψε από το γεγονός πως ένας πλούσιος Καλαβρυτινός, ο Ιωάννης Αναγνωστόπουλος, υποσχέθηκε προ ετών πως θα δώσει την περιουσία του (υπολογιζόταν τότε σε περίπου 19 εκατομμύρια ευρώ) για να χτιστεί η «σύγχρονη Αγιά Σοφιά», αρκεί ο ναός να είναι ολοκληρωμένος μέχρι το 2021!
Φυσικά, ούτε αυτή η προσπάθεια προχώρησε και έμεινε το σωματείο «Οι φίλοι του Τάματος του Έθνους», που δραστηριοποιείται ακόμα στη συγκεκριμένη υπόθεση, να κάνει λόγο για «σατανικά εμπόδια» που βάζουν ορισμένοι!
Τον Φεβρουάριο του 2017, το θέμα ανακίνησαν και βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας! Οι Σ. Αναστασιάδης, Γ. Βαγιωνάς, Κ. Βλάσης, Γ. Γιακουμάτος, Στ. Γιαννάκης, Θ. Δαβάκης, Θ. Καράογλου, Γ. Κασαπίδης, Κ. Κατσαφάδος, Δ. Κυριαζίδης, Γεωργία Μαρτίνου, Β. Μπασιάκος, Χρ. Μπουκώρος, Κατερίνα Παπακώστα, Ελενα Ράπτη, Κ. Σκρέκας από τη Νέα Δημοκρατία, ο Δ. Καμμένος από τους ΑΝΕΛ και ο ανεξάρτητος Ν. Νικολόπουλος, ζητούσαν με επερώτησή τους στη Βουλή να ανεγερθεί μεγαλοπρεπής ιερός ναός στο Πεδίο του Άρεως ή στο Ζάππειο, ή το Αττικό Άλσος αφού αυτό «αποτελεί ηθική και συμβατική υποχρέωση της Ελληνικής Πολιτείας».
Και αυτή η προσπάθεια έληξε άδοξα αφού ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και μετέπειτα πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έδωσε εντολή στους βουλευτές της ΝΔ να αποσύρουν τις υπογραφές τους. Κάτι που έγινε και το θέμα έληξε εκεί. Μέχρι την επόμενη φορά.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
