Στους περισσότερους το όνομα Χιάλμαρ Σαχτ πιθανότατα είναι εντελώς άγνωστο. Παρ' όλα αυτά η ιστορία που θα διαβάσετε στη συνέχεια είναι δικό του «δημιούργημα». Ο Σάχτ ήταν ο περιβόητος «τραπεζίτης του Χίτλερ». Ήταν ένας πανέξυπνος άνθρωπος που πάντα έβρισκε τρόπο να πετυχαίνει αυτό που ήθελε. Εννοείται σε βάρος των άλλων...
Στη δίκη της Νυρεμβέργης, όταν αμερικανοί επιστήμονες θέλησαν να υποβάλλουν σε τεστ ευφυΐας τους ναζί κατηγορούμενους (το γνωστό IQ Test) το αποτέλεσμα του Σάχτ ήταν 143 (το υψηλότερο των 16 που υποβλήθηκαν στο τεστ).
Ο Αδόλφος Χίτλερ τοποθέτησε τον Χιάλμαρ Σαχτ διοικητή της Reichsbank και ήταν αυτός που πέτυχε εντυπωσιακή ανάπτυξη μετά την τρομακτική ύφεση που υπήρξε στη Γερμανία από την ήττα στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όταν η Ναζιστική στρατιωτική μηχανή έριξε το σκοτάδι της πάνω από την Ευρώπη ο Σαχτ δημιούργησε τα «Χαρτονομίσματα Πιστωτικών Ταμείων του Ράιχ» (RKKS), περισσότερο γνωστά ως «μάρκα κατοχής», προκειμένου να καλύπτονται οι χρηματοδοτικές ανάγκες.
Τα RKKS χρησιμοποιήθηκαν πρώτη φορά στο Βέλγιο και στην Πολωνία και αργότερα, βέβαια, και σε άλλες χώρες ανάμεσα στις οποίες και στην Ελλάδα.
Τι ήταν στην πραγματικότητα εκείνα τα λεφτά; Τίποτα. Οι ναζί στρατιώτες είχαν στην κατοχή τους και έκαναν συναλλαγές με χαρτονομίσματα τα οποία δεν είχαν την παραμικρή αξία. Ήταν σαν ένα μικρό παιδάκι να ζωγράφιζε ένα χαρτονόμισμα. Όσο αξία θα είχε αυτό άλλη τόση αξία είχε και το RKKS.
Το ζήτημα, ωστόσο, είναι πως αυτή η κίνηση των Ναζί εκτόξευσε τον πληθωρισμό και έστρωσε το δρόμο για τους μαυραγορίτες.Οι Γερμανοί, φυσικά και δεν ήθελαν να επωμιστούν αυτό το φοβερό κόστος (μιας και αυτοί ήταν οι «διαχειριστές» της χώρας) και έτσι σε συνεργασία με τις κατοχικές κυβερνήσεις δημιούργησαν ένα μηχανισμό όπου το ελληνικό κράτος θα κάλυπτε τα... έξοδα κατοχής!
Μπορεί κάποιος να το πει «κατοχικό δάνειο». Μπορεί και να το πει «η μεγάλη λεηλασία της ελληνικής οικονομίας». Το ίδιο πράγμα θα είναι.
Η οικονομική αφαίμαξη ενός λαού
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής εκτός από την κάλυψη των δαπανών για τη διαβίωση των γερμανικών στρατευμάτων, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να δώσει στους Γερμανούς ένα σημαντικό ποσό ως δάνειο, μέρος του οποίου χρησιμοποιήθηκε και για τον πόλεμο στη Βόρεια Αφρική. Αλλά ας μιλήσουμε με νούμερα.
Με την εγκατάσταση των κατοχικών στρατευμάτων στην Ελλάδα οι Γερμανοί απαίτησαν από την τότε ελληνική κυβέρνηση συνεργασίας, να καταβάλει μηνιαίως αρχικά 25 εκατομμύρια γερμανικά μάρκα, που αντιστοιχούσαν σε 1,5 δισεκατομμύριο δραχμές, για τη συντήρηση των στρατευμάτων κατοχής.
Στις 14 Μαρτίου 1942 τερματίστηκε η Συνδιάσκεψη της Ρώμης με την υπογραφή και του κατοχικού δανείου. Τη σύμβαση υπέγραψαν οι πληρεξούσιοι της Ιταλίας και της Γερμανίας στην Ελλάδα, Γκίτζι και Αλτενμπουργκ. Στους άμεσα ενδιαφερόμενους, στην Ελλάδα δηλαδή, η συμφωνία ανακοινώθηκε... εννέα ημέρες μετά. Σύμφωνα με αυτήν:
- Η ελληνική κυβέρνηση υποχρεούται κατά μήνα να καταβάλλει έξοδα κατοχής 1,5 δισ. δρχ., ποσό το οποίο θα κατανέμεται εξίσου μεταξύ των δύο Δυνάμεων Κατοχής (άρθρο 2).
- Οι αναλήψεις από την Τράπεζα της Ελλάδος άνω του ποσού αυτού θα χρεώνονται ως δάνειο στις κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Ιταλίας σε δραχμές άτοκες (άρθρο 3).
- Η επιστροφή των δανειακών αναλήψεων θα γίνει αργότερα (άρθρο 4).
Αυτή η απαίτηση, κατ’ αυτούς, ήταν και δίκαιη και συνηθισμένη, γιατί από το 1899 μέχρι 1907 οι Ευρωπαίοι συζητούσαν στη Χάγη, για τους κανόνες του χερσαίου πολέμου, ώστε είχε καθιερωθεί στο διεθνές δίκαιο οι κατεχόμενες χώρες να καταβάλουν τα έξοδα των στρατευμάτων κατοχής (Frankfurter Allgemeine Zeitung, S. 2, 16-3-15).
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο αδηφάγος πληθωρισμός εξανέμισε το ποσό του 1,5 δισ. δρχ. και τελικά η συμφωνία από 2 Δεκεμβρίου 1942 θα τροποποιηθεί «κοινή συναινέσει». Έτσι το 1,5 δισ. δρχ. θα γίνει 8 δισ., τα οποία θα αναπροσαρμόζονται με κινητή τιμαριθμική κλίμακα από τα αγαθά που κατονομάζει.
Επομένως, τα άνω των 8 δισ. δρχ. ποσά, όπως αυτά προσδιορίζονται από την τροποποίηση, θα χρεώνονται ως δάνειο. Τα δανειακά ποσά που ήδη είχαν πάρει, όπως και αυτά που θα πάρουν μέχρι την 31 Μαρτίου 1943, θα αρχίσουν να εξοφλούνται από τον Απρίλιο του 1943 με άτοκες δόσεις. Συνεπώς, το αρχικό αναγκαστικό δάνειο μεταπίπτει σε κανονικό συμβατικό δάνειο και τα ποσά είναι σε σταθερό νόμισμα.
Πόσο είναι σήμερα το κατοχικό αναγκαστικό «δάνειο»
Όπως σημειώνει ο Μανώλης Γλέζος στο βιβλίο του «Και ένα μάρκο να ήταν», οι Γερμανοί πρωταγωνίστησαν στη διαδικασία απομύζησης του πλούτου των Ελλήνων, «υποχρεώνοντας» τον Μουσολίνι να παραπονεθεί ότι «ο Χίτλερ πήρε από τους Έλληνες ακόμα και τα κορδόνια των παπουτσιών τους»!
Συνέπεια των παραπάνω μεθοδεύσεων αρπαγής του πλούτου του ελληνικού λαού ήταν η διακοπή της ομαλής λειτουργίας της ελληνικής οικονομίας, η πλήρης ανατροπή της σταθερότητας του νομίσματός της, η διάλυση του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού, η πείνα και ο θάνατος. Είναι η εποχή που το Λονδίνο είχε κηρύξει την Ελλάδα σε επισιτιστική καραντίνα με στόχο να πλήξει την οικονομία του Αξονα, αλλά και να υποκινήσει στην Ελλάδα την αντίσταση.
Αξίζει να σημειωθεί πως το κατοχικό ή αναγκαστικό «δάνειο» αποτελεί μια ξεχωριστή πτυχή από τις γενικές επανορθώσεις που διεκδικεί η χώρα μας, τη λεηλασία προσωπικών περιουσιών αλλά και την αποζημίωση για το ολοκαύτωμα χωριών. Το δάνειο, δηλαδή, δεν αποτελεί ούτε επανόρθωση ούτε αποζημίωση.
Πάγια θέση των Γερμανικών κυβερνήσεων πάντως είναι πως «η Γερμανία μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έχει καταβάλει στις πληγείσες χώρες μεγάλα ποσά για επανορθώσεις, σύμφωνα με το γενικό διεθνές δίκαιο, που χρησιμοποιήθηκαν για την αποζημίωση των υπηκόων τους.
Με αυτές τις επανορθώσεις και άλλες συνεισφορές καλύφθηκε το πολλαπλάσιο του ποσού των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που είχε προβλεφθεί στη σύνοδο της Γιάλτας, ως αποζημιώσεις. Πέραν τούτου, επανορθώσεις, 60 χρόνια μετά τον πόλεμο, δεν υπάρχουν στην πράξη του διεθνούς δικαίου και γι’ αυτό θεωρούνται ιδιαίτερη περίπτωση».
Το όλο θέμα του κατοχικού δανείου των Ελλήνων βρίσκεται στο φάκελο «R27320», 251 σελίδων, που σήμερα βρίσκεται στα αρχεία του γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών. Το παράξενο σε αυτήν την υπόθεση είναι ότι ο εν λόγω φάκελος έχει τίτλο «Sonderbevollmächtiger Südost» (περιφραστικά = Νοτιοανατολικός Ιδιαίτερος Πληρεξούσιος) και συντάχθηκε τις ημέρες που η ναζιστική Γερμανία κατέρρεε.
Στην πραγματικότητα συντάχθηκε στις 12 Απριλίου του 1945, δηλαδή 18 μέρες πριν την αυτοκτονία του Χίτλερ και με τον Κόκκινο Στρατό να βρίσκεται ήδη στα προάστια του Βερολίνου.
Μια εύλογη ερώτηση που προκύπτει αβίαστα είναι «μα καλά, το Γ΄ Ράιχ κατέρρεε και οι ναζί έκαναν γραφειοκρατική δουλειά για ένα δάνειο από την Ελλάδα»; Η απάντηση είναι «ναι» διότι αφενός δεν πίστευαν πως το ναζιστικό καθεστώς θα εξαφανιστεί και αφετέρου ως κράτος θεωρούσαν πως έπρεπε να επιστρέψουν αυτά που πήραν.
Ο Ξενοφών Ζολώτας, άλλωστε, είχε αποκαλύψει (Ο απόρρητος φάκελος του δανείου, «Το Βήμα», 2 Ιουνίου 1991) ότι «ακόμα και ο ίδιος ο Χίτλερ όχι μόνο είχε αναγνωρίσει τα δάνεια του Γ' Ράιχ από την Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά είχε δώσει εντολή και είχε αρχίσει η διαδικασία εξόφλησής τους».
Μια ημέρα σαν σήμερα το 1944, ο υφυπουργός Οικονομικών στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, Άγγελος Αγγελόπουλος, σε συνέντευξή του στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, αναφέρθηκε για πρώτη φορά στα κατοχικά «δάνεια», το ύψος των οποίων φτάνει τις 38.000.000 χρυσές λίρες Αγγλίας, δηλαδή 80.280.000.000 νέες δραχμές ή 500 πεντάκις εκατομμύρια κατοχικές δραχμές.
Η πρώτη επίσημη ανακίνηση του θέματος του «δανείου», ωστόσο, έγινε το 1964, με εντολή της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου, και πάλι από τον καθηγητή Άγγελο Αγγελόπουλο σε φορολογικό συνέδριο στο Αμβούργο.
Ο διευθυντής του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών Ράινχαρτ του απάντησε ότι το 1958 η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή είχε παραιτηθεί από τις αξιώσεις για το κατοχικό δάνειο με αντάλλαγμα γερμανικό δάνειο 200 εκατ. μάρκων!
Όταν ο Αγγελόπουλος ερεύνησε το θέμα στους εμπιστευτικούς φακέλους των συνομιλιών Αντενάουερ – Καραμανλή δε βρήκε πουθενά αναφορά σε παραίτηση Καραμανλή. Τότε και οι Γερμανοί το «γύρισαν» και είπαν πως η παραίτηση ήταν... προφορική!
Σήμερα το θέμα αν και παραμένει ορθάνοιχτο είναι κάτι παραπάνω από ξεκάθαρο πως για τη Γερμανία είναι κλειστό και δεν πρόκειται να ανοίξει.
Πόσο, όμως, είναι με σημερινά χρήματα, το ποσό που οφείλει η Γερμανία στην Ελλάδα. Η αλήθεια είναι πως κάποιος μπορεί να ακούσει από μικρά ποσά μέχρι ποσά που θα έλυναν το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας αφού κάνουν λόγο ακόμα και για ένα ποσό το οποίο φτάνει μέχρι και το μισό τρισ. ευρώ!
Ο πρώην υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Χριστοδουλάκης, στο βιβλίο του «Άγος Απλήρωτον» (εκδόσεις Gutenberg, 2013), για παράδειγμα, είχε υπολογίσει το συγκεκριμένο ποσό στα 15 δισ. ευρώ.
Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, πάντως, υπολογίζει, σε σημερινές τιμές, το ποσό των γερμανικών οφειλών σε 10,3 δισ. ευρώ.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
