Η ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου 2022 βρήκε το ουκρανικό κράτος σε διαδικασία ψηφιακής μετάβασης, πράγμα, που αποδείχτηκε σωτήριο στη συνέχεια για εκατομμύρια πολίτες. Η προεργασία, που είχε πραγματοποιηθεί έως τότε, υπήρξε η σταθερή βάση πάνω στην οποία «πάτησαν» νέες εφαρμογές για να καλύψουν τις έκτακτες ανάγκες του πληθυσμού από τον εξελισσόμενο πόλεμο. Η έγκαιρη προειδοποίηση μέσω κινητών τηλεφώνων για αεροπορική επιδρομή, η λήψη άμεσων οδηγιών για παροχή πρώτων βοηθειών, η ανάκτηση κατεστραμμένων εγγράφων και η αναφορά εγκλημάτων πολέμου είναι μερικές μόνο από τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, που δημιουργήθηκαν σε χρόνο ρεκόρ παρέχοντας άμεσες αλλά κυρίως αποτελεσματικές λύσεις.
Η ψηφιοποίηση του κράτους υπήρξε προτεραιότητα της κυβέρνησης του Βολοντίμιρ Ζελένσκι ύστερα από την εκλογή του στην προεδρία της χώρας το 2019. Για το λόγο αυτό, το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Ψηφιακού Μετασχηματισμού είχε περίοπτη θέση στο κυβερνητικό έργο με στόχο τη μετάβαση της Ουκρανίας στον ψηφιακό κόσμο και στην παγκόσμια πρωτοπορία, διαδικασία, που ανακόπηκε βίαια από τη ρωσική στρατιωτική επίθεση.
Διαβάστε ακόμη: Πόλεμος στην Ουκρανία: Ο βομβαρδισμός κόστισε 400-700 εκατ. δολάρια - Ζημιές 16,6 δισ. για τη Ρωσία σε 6 μήνες
Μέχρι τη στιγμή εκείνη όμως είχε προλάβει να τεθεί σε λειτουργία το φιλόδοξο πρόγραμμα «Diia». Ενα ψηφιακό επίπεδο αλληλεπίδρασης μεταξύ κράτους και κοινωνίας παρέχοντας ηλεκτρονική πρόσβαση στα δημόσια έγγραφα μέσω φορητών συσκευών και δημιουργώντας την πρώτη ενιαία πύλη δημοσίων υπηρεσιών για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Ηδη από τον Απρίλιο του 2021 περισσότεροι από 4 εκατ. Ουκρανοί ήταν χρήστες της πύλης «Diia» εξασφαλίζοντας μέσω του κινητού τους πρόσβαση σε 9 ψηφιακά έγγραφα (ταυτότητα, ξένο βιομετρικό διαβατήριο, φοιτητική κάρτα, άδεια οδήγησης, άδεια κυκλοφορίας οχήματος, ασφαλιστήριο συμβόλαιο οχήματος, φορολογικός αριθμός, πιστοποιητικό γέννησης, πιστοποιητικό IDP) με 12 υπηρεσίες συνολικά και περισσότερες από 50 κρατικές υπηρεσίες να είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο.
Στο πλαίσιο αυτό, η ψηφιακή ταυτότητα ήταν από το 2021 μια πραγματικότητα στην Ουκρανία, το ίδιο και η ψηφιακή άδεια οδήγησης με τους πολίτες να έχουν τη δυνατότητα της ταχύτερης εγγραφής επιχείρησης στον κόσμο. Απαιτούνταν μόνο 10-15 λεπτά για να γίνει κάποιος επιχειρηματίας στην Ουκρανία και 30 λεπτά για την ίδρυση εταιρείας περιορισμένης ευθύνης. Περισσότεροι από 370.000 ιδιώτες επιχειρηματίες και περισσότερες από 4.500 εταιρείες είχαν χρησιμοποιήσει την πύλη «Diia» ενώ η υπηρεσία «eBaby» επέτρεπε τη λήψη έως και 9 υπηρεσιών σχετικές με τη γέννηση ενός παιδιού μόλις σε 20 λεπτά και μόνο με την υποβολή μιας απλής αίτησης.
Ενας ακόμα σημαντικός παράγοντας στην πορεία ψηφιοποίησης της Ουκρανίας ήταν η ανάπτυξη του τομέα της πληροφορικής καθώς ο ουκρανικός τομέας πληροφορικής αντιπροσωπευόταν από περισσότερους από 200.000 ειδικούς υψηλής ειδίκευσης παρέχοντας περίπου το 4% του ΑΕΠ της χώρας και σχεδόν το ένα τέταρτο των εξαγωγών στον κλάδο των υπηρεσιών. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2019 η Ουκρανία βρισκόταν στη 12η θέση μεταξύ των μεγαλύτερων εξαγωγέων υπηρεσιών πληροφορικής παγκοσμίως με την κυβέρνηση Ζελένσκι να θέτει την περίοδο εκείνη ως επόμενο στόχο της την προσέλκυση ψηφιακών νομάδων δίνοντας περαιτέρω ώθηση στο εγχώριο τεχνολογικό οικοσύστημα.
Ουκρανία: Η «πολεμική» ψηφιακή πύλη
Ολα αυτά βέβαια μέχρι τη στιγμή, που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε την έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων σε όλη την ουκρανική επικράτεια. Το ψηφιακό υπόβαθρο της χώρας όμως και το εξειδικευμένο προσωπικό αναδείχτηκαν σε δύο κρίσιμους παράγοντες διαχείρισης του πολεμικού περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, από τις 24 Φεβρουαρίου το πρόγραμμα «Diia» μετατράπηκε στην «πολεμική» ψηφιακή πύλη του ουκρανικού κράτους εμπλουτίζοντας τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Η αρχή έγινε με την εφαρμογή «eDocument», μέσω της οποίας, οι πολίτες μπορούσαν να αποκτήσουν ένα προσωρινό ψηφιακό έγγραφο πιστοποίησης της ταυτότητας τους για την περίοδο ισχύος του στρατιωτικού νόμου. Στη συνέχεια δόθηκε η δυνατότητα ηλεκτρονικής καταγραφής των ζημιών στις περιουσίες από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς ώστε σε επόμενο στάδιο οι πληγέντες να λάβουν κρατική αποζημίωση.
Ειδική μέριμνα υπήρξε για την ενίσχυση των επιχειρηματιών στις περιοχές, που επλήγησαν περισσότερο, ενώ όσοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ύστερα από την υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης λάμβαναν οικονομική βοήθεια. Κρίσιμη ήταν και η πρόβλεψη να ενταχθεί στην κρατική ψηφιακή πλατφόρμα η μηνιαία ενίσχυση των πολιτών, στα κατεχόμενα εδάφη από τους Ρώσους στην ανατολική και νότια Ουκρανία αλλά και σε περιοχές με ενεργές εχθροπραξίες, υποβάλλοντας ηλεκτρονικά αίτηση για να αναγνωριστούν ως άνεργοι. Αντίστοιχα, μέσω της εφαρμογής «eWork» επιχορηγήθηκαν οι επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα.
Στο μεταξύ, εν μέσω πολέμου και σφοδρών βομβαρδισμών δε θα μπορούσε να μην υπάρξει πρόβλεψη για την προστασία του πληθυσμού αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες. Το σύστημα ειδοποίησης αεροπορικής επιδρομής είναι εξαιρετικά σημαντικό ειδικά στη μορφή του πολέμου, που εξελίσσεται στην Ουκρανία. Χρειάστηκαν μόλις 3 μέρες για να αναπτυχθεί η εφαρμογή «Air Raid Alarm», που ενημερώνει τους πολίτες για την έναρξη και το τέλος όχι μόνο των πυραυλικών επιθέσεων αλλά και πιθανών επιθέσεων με χημικά ή πυρηνικά όπλα. Ο δυνατός ήχος, που εκπέμπει το κινητό τηλέφωνο, ενεργοποιείται ακόμα και όταν η συσκευή βρίσκεται σε αθόρυβη λειτουργία ή είναι απενεργοποιημένη. Εκτός από τα ηχητικά σήματα κινδύνου, η εφαρμογή στέλνει και γραπτά μηνύματα με συστάσεις για τον τρόπο αντίδρασης ανάλογα με την απειλή.
Μία ακόμα εφαρμογή, που δημιούργησε το ουκρανικό υπουργείο Ψηφιακού Μετασχηματισμού έχει καθοριστική συμβολή στον εντοπισμό των θέσεων των ουκρανικών δυνάμεων και στην εξουδετέρωση τους. Μέσω του «eEnemy» οι χρήστες μπορούν να στέλνουν τη γεωγραφική θέση, φωτογραφίες και βίντεο εχθρικού εξοπλισμού, έχοντας την ευκαιρία να περιγράψουν αυτό που είδαν σε κείμενο. Ολα αυτά τα στοιχεία διαβιβάζονται αμέσως στις ουκρανικές δυνάμεις, που τα αξιολογούν ανάλογα. Μάλιστα, για να αποτραπεί η πρόσβαση Ρώσων στην εφαρμογή αυτή, με στόχο να αποστείλουν ψεύτικο ή παραπλανητικό υλικό, απαιτείται για τη χρήση της η υποχρεωτική εξουσιοδότηση μέσω της πύλης «Diia». Μέχρι σήμερα περισσότεροι από 368.000 Ουκρανοί έχουν χρησιμοποιήσει το «eEnemy» δημιουργώντας μία πολύτιμη βάση στρατιωτικών δεδομένων του εχθρού σε πραγματικό χρόνο.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
