Το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη με τους 57 νεκρούς ανέδειξε με τον πιο τραγικό τρόπο τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ελληνικός σιδηρόδρομος την τελευταία περίπου 15ετία. Παρότι κεντρικό πρόσωπο της μοιραίας σύγκρουσης των τρένων είναι ο 59χρονος σταθμάρχης, τα αίτια της σύγκρουσης των δύο τρένων είναι βαθύτερα και εντοπίζονται στη γενικότερη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη διαχείριση του δικτύου, του τροχαίου υλικού και την έλλειψη προσωπικού. Οι ανακοινώσεις των σωματείων των εργαζομένων καταδεικνύουν ότι τα προβλήματα ασφάλειας στον σιδηρόδρομο μάς πάνε αρκετά πίσω, την ώρα που ένα δυστύχημα τέτοιας φύσης και έκτασης δεν οφείλεται μόνο σε λάθος ενός μόνο ανθρώπου.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σιδηροδρομικών (Π.Ο.Σ), η Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης (Π.Ε.Π.Ε.), η Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού (Π.ΕΠ.) ΤΡΑΙΝΟΣΕ και άλλοι φορείς των εργαζομένων είχαν σημάνει συναγερμό εδώ και πάνω από ένα χρόνο στις διοικήσεις των ΟΣΕ, ΡΑΣ και Hellenic Train, αλλά και στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, για τα μεγάλα προβλήματα στον σιδηρόδρομο, προβλήματα που οι σιδηροδρομικοί βιώνουν καθημερινά στους χώρους εργασίας από «πρώτο χέρι». Οι ανακοινώσεις, οι καταγγελίες και τα εξώδικα αποκαλύπτουν αυτήν ακριβώς την κατάσταση. Αποτελούν ουσιαστικά το χρονικό μιας προαναγγελθείσας τραγωδίας.
Ελλείψεις στην επικοινωνία, προβλήματα στην υποδομή και ανύπαρκτοι έλεγχοι
Ήδη από τις 4 Ιανουαρίου 2022 το σωματείο των μηχανοδηγών, αποκάλυπτε την κατάσταση που επικρατούσε στη βορειοδυτική Ελλάδα. Με ανακοίνωσή του τόνισε ότι οι αμαξοστοιχίες δεν θα συνέχιζαν τα δρομολόγια μέχρι τη Φλώρινα, αλλά θα σταματούν στην Έδεσσα, καθώς το σύστημα επικοινωνίας ήταν ανύπαρκτο, στον δε σταθμό Έδεσσας παρουσιαζόταν πρόβλημα με κλειδί της γραμμής. Παράλληλα, οι μηχανοδηγοί κατήγγειλαν «παντελή αδιαφορία όλων των υπευθύνων (Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ΟΣΕ κτλπ)».
Λίγες μόλις ημέρες μετά, στις 10 Ιανουαρίου 2022, το συνδικαλιστικό όργανο των μηχανοδηγών στέλνει επιστολή στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), καταγγέλλοντας ότι μετά από ισχυρό σεισμό στην περιοχή της Φλώρινας ζητούσαν να εκκινήσει αμαξοστοιχία χωρίς να προηγηθεί έλεγχος στη γραμμή για κατολισθήσεις. Ο μηχανοδηγός αρνήθηκε, καθώς ούτε σαφείς οδηγίες είχε ούτε υπήρχε πιστοποίηση από κάποιον υπεύθυνο για την ασφαλή διέλευση. Όπως τονίζει η Π.Ε.Π.Ε, η οποία ζητούσε από την Αρχή άμεση διερεύνηση του συμβάντος, «αποτέλεσμα των ενεργειών του συναδέλφου είναι να καταργηθεί η αμαξοστοιχία».
Τα όσα περιγράφει η Π.Ε.Π.Ε είναι αποκαλυπτικά: «Η αμαξοστοιχία 3741 στις 10 Ιανουαρίου και στις 4.35 το πρωί, πρώτο δρομολόγιο από Θεσσαλονίκη προς Φλώρινα, έλαβε γραπτή οδηγία από τον διαχειριστή υποδομής (υπόδειγμα ΟΣΕ επισυναπτόμενο), προκειμένου να κινηθεί προς την Φλώρινα κανονικά και με την ΑΣΑΦΗ υποσημείωση ότι μεταξύ «Άγρας- Σκύδρας» και «Άρνισας-Αμυνταίου», δηλαδή στον ορεινό όγκο, ο μηχανοδηγός πρέπει να…προσέχει! Είναι προφανές ότι δεν είχε προηγηθεί κανένας έλεγχος της γραμμής.
Ο μηχανοδηγός ΑΡΝΗΘΗΚΕ να εκκινήσει, τονίζοντας ότι οι οδηγίες είναι ασαφείς και ζητώντας να πληροφορηθεί αν η γραμμή είναι ανοικτή. Αποτέλεσμα των ενεργειών του συναδέλφου είναι να καταργηθεί η αμαξοστοιχία. Εξ όσων πληροφορούμαστε αυτήν την ώρα η γραμμή μεταξύ Θεσσαλονίκης – Φλώρινας παραμένει κλειστή (και από τις….6 το πρωί) γιατί διεξάγεται έκτακτη επιθεώρηση για τυχόν κατολισθήσεις!».
Μάλιστα, σύμφωνα με το σωματείο των μηχανοδηγών, «μεταξύ Πλατέως – Φλώρινας δεν λειτουργεί κανένας ενδιάμεσος σταθμός, δεν υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας των συρμών μετά τον σταθμό της Έδεσσας λόγω του ανάγλυφου της γραμμής, ενώ από τον περασμένο Ιούνιο (σ.σ 2021) έχει τεθεί εκτός λειτουργίας και ο σύρτης ασφαλείας στην Έδεσσα, καθώς ο σταθμός έχει κλείσει λόγω έλλειψης προσωπικού. Το Σωματείο μας έχει ενημερώσει εγγράφως όλους τους αρμόδιους φορείς για τους κινδύνους που ενέχουν αυτές οι παράμετροι, ωστόσο δεν έχει λάβει καμία απάντηση μέχρι σήμερα».
Ατυχήματα σε ολη τη χώρα
Ένα μήνα αργότερα, τον Φεβρουάριο του 2022, η Π.Ε.Π.Ε καταγγέλλει νέα συμβάντα κυριολεκτικά σε ολόκληρη τη χώρα. Συγκεκριμένα:
- Την Τρίτη 8 Φεβρουαρίου, η αμαξοστοιχία 600 ακινητοποιήθηκε στις Μουριές λόγω πτώσης δέντρων στην γραμμή προς Δράμα,
- Ο Προαστιακός Πάτρας έκλεισε προς Αχαγιά καθώς εκτροχιάστηκε μηχάνημα συντήρησης της γραμμής σε σημείο όπου έχουν επαναληφθεί ανάλογα περιστατικά
- Στη γραμμή προς Φλώρινα, στην περιοχή του Βεγορίτη, αμαξοστοιχία προσέκρουσε σε κορμούς δέντρων και οι μηχανοδηγοί κινδύνευσαν να τραυματιστούν σοβαρά, αν όχι να έχουμε θύματα.
Η Π.Ε.Π.Ε καταγγέλλει όμως και κάτι ακόμα: «Η πολιτική ηγεσία επιδεικνύει προκλητική αδιαφορία στην γραπτή ανησυχία των μηχανοδηγών για την κατάσταση που επικρατεί, καθώς δεν είναι αρεστές οι αλήθειες από όσους ζουν καθημερινά την πραγματικότητα στον Ελληνικό Σιδηρόδρομο, πραγματικότητα που απέχει έτη φωτός από τις εξαγγελίες για έργα και μελέτες που ΘΑ αλλάξουν προς το καλύτερο την κατάσταση».
Έλλειψη προσωπικού σε τεχνική επιθεώρηση αμαξοστοιχιών και συντήρηση υποδομής
Λίγους μήνες αργότερα, στις 31 Μαΐου 2022 η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σιδηροδρομικών κρούει τον «κώδωνα του κινδύνου» για την έλλειψη προσωπικού τεχνικής επιθεώρησης αμαξοστοιχιών. Όπως τονίζει η ΠΟΣ, η ευθύνη του τροχαίου υλικού αλλά και των φορτίων βαρύνει τον ιδιοκτήτη (τότε ΤΡΑΙΝΟΣΕ, νυν Hellenic Train), το κράτος όμως «έχει τη δυνατότητα ελέγχου με δικούς του Ελεγκτικούς Μηχανισμούς π.χ. Τροχαία για να ελέγχει ότι τηρούνται οι προβλεπόμενοι Κανόνες για την ασφαλή κυκλοφορία». Στην Ελλάδα όμως, σύμφωνα με την Ομοσπονδία, μετά την απελευθέρωση των σιδηροδρομικών μεταφορών δεν προβλέφθηκε κάτι τέτοιο. Έτσι, οι ελάχιστοι υπάλληλοι που απέμειναν στον όποιον ελεγκτικό μηχανισμό υπήρχε συνταξιοδοτούνται, «με αποτέλεσμα οι Σιδηροδρομικές Επιχειρήσεις να πιστοποιήσουν δικούς τους υπαλλήλους και το Κράτος να απωλέσει τη δυνατότητα ύπαρξης Ελεγκτικού Μηχανισμού ο οποίος είναι υποχρεωτικός και υφίσταται σε όλα τα κράτη όπου υπάρχει Σιδηρόδρομος». Ήδη από την περίοδο εκείνη η ΠΟΣ ζητούσε νομοθετική πρωτοβουλία για τη θέσπιση κλιμακίου Ελεγκτικού Μηχανισμού Ελέγχου Αμαξοστοιχιών.
Άλλωστε, στις 24/2/2023, λίγα μόλις 24ωρα πριν την τραγωδία στα Τέμπη, η ΠΟΣ ζητούσε να μπει τέλος στην «απαξίωση της υποδομής», εκφράζοντας παράλληλα την έντονη διαφωνία της για τα ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα), «καθώς αυτό είναι μία μορφή περαιτέρω ιδιωτικοποίησης και θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των στάνταρ ασφαλείας των Σιδηροδρομικών Μεταφορών».
Όπως υπογραμμίζουν οι σιδηροδρομικοί, «ο ΟΣΕ εδώ και πολλά χρόνια δεν έχει προμηθευτεί ούτε ένα μηχάνημα συντήρησης», την ώρα που «προσλήψεις εργαζομένων στον κλάδο Γραμμής έχουν να πραγματοποιηθούν από το 1985». Αυτό έχει ως με αποτέλεσμα, «οι λίγοι που υπηρετούν ακόμη να είναι στα πρόθυρα της συνταξιοδότησης γεγονός που επιφέρει την απώλεια της τεχνογνωσίας όχι για εκτενή συντήρηση καθώς αυτό είναι αδύνατο, αλλά ούτε και για επίβλεψη καλής εκτέλεσης του έργου που παρέχουν οι ανάδοχο»!
Στο ίδιο πλαίσιο, σύμφωνα με την Ομοσπονδία, «τα προηγούμενα χρόνια παρά το ότι εξαγγέλλονταν και πραγματοποιούνται νέα έργα δε δίνονται κονδύλια από το Κράτος για τη συντήρηση της υποδομής οδηγώντας την στην υφιστάμενη κακή κατάσταση».
Προβλήματα και στον Προαστιακό
Παρόμοια προβλήματα ασφαλείας καταγγέλλει η Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού (Π.Ε.Π.) ΤΡΑΙΝΟΣΕ και για τον Προαστιακό Αθηνών. Με ανακοίνωσή της, στις 28/2, λίγες μόλις ώρες από τη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη, με ανακοίνωσή της ζητά οι επερχόμενες προσλήψεις για τον κλάδο του Προσωπικού Κίνησης και Ελέγχου Αμαξοστοιχιών να διαμορφωθούν με τέτοιο τρόπο, ώστε «να επιτρέπεται η πλήρης κάλυψη των αμαξοστοιχιών που εκτελούν τα δρομολόγια της γραμμής Πειραιάς- Αεροδρόμιο- Πειραιάς», καθώς «οι συρμοί που εκτελούν τα ανωτέρω δρομολόγια, στελεχώνονται από Προσωπικό Κίνησης και Ελέγχου Αμαξοστοιχιών, αποκλειστικά για την ασφαλή διέλευση της αμαξοστοιχίας από την σήραγγα των Αγίων Αναργύρων, όπως προβλέπεται στον κανονισμό κυκλοφορίας». Μάλιστα, η απουσία Προσωπικού Συνοδείας εγείρει, κατά την ΠΕΠ, σοβαρά ζητήματα ασφάλειας σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών, ειδικότερα σε γραμμές με τεράστιο όγκο επιβατών.
Το εξώδικο για το περιβόητο σύστημα ETCS και τους εκτροχιασμούς
Και φτάνουμε στον Νοέμβριο του 2022, τότε που η Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης αποστέλλει εξώδικο σε ΟΣΕ, υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, ΡΑΣ και Hellenic Train, υπογραμμίζοντας ότι «διαπιστώνουμε διαρκώς την κακή κατάσταση της σιδηροδρομικής υποδομής, την έλλειψη συντήρησης της (που αποδεικνύεται από τις βραδυπορίες που καθημερινά δίνονται στους μηχανοδηγούς), την μη λειτουργία φωτοσημάτων και τηλεδιοίκησης εδώ και πολλά έτη, την μη λειτουργία του συστήματος ETCS (European Traffic Control System– του οποίου η θέση σε λειτουργία προστατεύει έναντι στο ανθρώπινο λάθος) η οποία δεν λειτούργησε ποτέ παρά το γεγονός ότι έχει εγκατασταθεί στις μηχανές!». Επρόκειτο ουσιαστικά για τον προάγγελο της μεγάλης τραγωδίας.
Μεταξύ άλλων η Π.Ε.Π.Ε σημειώνει χαρακτηριστικά: «Διαπιστώνουμε επίσης το κλείσιμο των σταθμών σε περιφερειακές πόλεις λόγω έλλειψης σταθμαρχών, που δημιουργεί προβλήματα στα τρένα και στην πύκνωση των δρομολογίων», καθώς και «την μη συντήρηση του δικτύου ηλεκτροκίνησης που έχει σαν αποτέλεσμα καθυστερήσεις στα δρομολόγια, ενώ στις 25 Οκτωβρίου 2022, μηχανοδηγός μας, τραυματίστηκε και νοσηλεύτηκε (έλαβε μάλιστα άδεια ασθένειας 7 ημερών από το ως άνω εργατικό ατύχημα), καθώς η αμαξοστοιχία Προαστιακού Αθήνας (υπ’αριθμ. 1534) προσέκρουσε σε καλώδια ηλεκτροκίνησης που κρέμονταν και ήταν υπό τάση!». Μια κατάσταση δηλαδή παρόμοια με αυτή που καταγράφηκε στον σταθμό του Παλαιοφαρσάλου, λίγες ώρες πριν την τραγωδία!
Στο εξώδικο, η Π.Ε.Π.Ε παραπέμπει και στους τρεις εκτροχιασμούς αμαξοστοιχιών τον Αύγουστο και τον Οκτώβριο του 2022 και συγκεκριμένα σε Τιθορέα και Λιανοκλάδι. Η Π.Ε.Π.Ε υπογραμμίζει σε έντονο ύφος στο εξώδικο: «Δεδομένου ότι έχουν εξαντληθεί τα όρια ανοχής των εργαζομένων μηχανοδηγών, με την παρούσα σας εκφράζουμε την έντονη διαμαρτυρία και αντίθεσή μας για τα προβλήματα που ήδη έχουν διαπιστωθεί, σας καλούμε δε να προβείτε άμεσα αυτήν αποκατάσταση των ως άνω προβλημάτων στην σιδηροδρομική υποδομή».
Όπως φάνηκε δυστυχώς, κανείς αρμόδιος δεν άκουσε. Ούτε και όταν η ΔΕΣΚ Σιδηροδρομικών σημείωνε, προαναγγέλλονυας την τραγωδία των Τεμπών: «Δεν θα περιμένουμε το δυστύχημα που έρχεται, για να τους δούμε να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα κάνοντας διαπιστώσεις».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
