Μπορούμε όντως να ζούμε και όχι απλά να επιβιώνουμε; Είναι ένα ερώτημα που ταλανίζει -αν όχι όλους- πολλούς ανθρώπους της γενιάς μας. Μέσα στην αβάσταχτη ρουτίνα της πρωτεύουσας, τους γρήγορους ρυθμούς της και την κερκόπορτα μιας κοινωνικής κρίσης που τέινει να αλλάζει προσωπεία ανά περιόδους, πλέον, ολοένα και συχνότερα, ακούμε τον όρο στεγαστική κρίση. Μια έννοια που, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, πήρε μεγάλες διαστάσεις και άρχισε να γίνεται κομμάτι των συζητήσεων.
Οι τιμές των ενοικίων έγιναν εξωφρενικές, η ενεργειακή κρίση έφερε ταυτόχρονα άλμα στις τιμές της κιλοβατώρας, ενώ ο πληθωρισμός έμμεση αλλά οφθαλμοφανή μείωση των μισθών, και πάει λέγοντας.
Δείτε επίσης: Το Netflix «ανέβασε» την καλύτερη ταινία για το 2024 και το κοινό παραμιλάει
Από εκεί που οι παππούδες μας έχτιζαν σπίτια, έχουμε φτάσει στην εποχή που ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι από τα 25 μέχρι τα 40 πασχίζουν να αυτονομηθούν και επιλέγουν λύσεις όπως η συγκατοίκηση, ή ακόμα και οικονομική βοήθεια από τους γονείς για να ανταπεξέλθουν στα μηνιαία έξοδα.
Ελλάδα 2.0, με μια πόλη εκατομμυρίων να βουλιάζει μέσα στους επενδυτές και την golden visa, τη βίαιη τουριστικοποίηση, τα Airbnb και τις καθημερινές αυξήσεις σε είδη πρώτης ανάγκης. Τέσσερις νέοι μίλησαν στο Reader για τη στεγαστική κρίση και το κόστος διαβίωσης στην Αθήνα του σήμερα.
«Όταν η στέγαση που είναι βασικό αγαθό έχει γίνει ένα τόσο σκληρό εμπόριο, πρέπει να υπάρχει διατίμηση»
Μένω στην Αθήνα 15 χρόνια ακριβώς, από τα τέλη του 2009. Πλέον, το ενοίκιο μαζί με τα κοινόχρηστα, είναι στα 450 ευρώ τον μήνα.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα πάγια έξοδα, το σουπερμάρκετ κυμαίνεται περίπου στα 250 ευρώ, η βενζίνη στα 150 ευρώ, ενώ το ρεύμα και το νερό στα 70-80 ευρώ. Άρα το σύνολο αγγίζει τα 500 ευρώ.
Ποτέ δεν κατάφερα να αποταμιεύσω κάποιο ποσό, πέρα από περιόδους που μπορεί να έβαζα σιγά-σιγά λεφτά στην άκρη για να κάνω κάποιο ταξίδι ή να κάνω κάποια αγορά, π.χ. αυτοκίνητο, καναπέ κ.ο.κ. Κι αυτό το έκανα γιατί ήξερα ότι τον επόμενο μήνα θα πληρωθώ, άρα θα μπορούσα να μειώσω κάποιο άλλο έξοδο για εκείνη την περίοδο: τα ψώνια στο σούπερ-μάρκετ, ή ότι πλησιάζει το δώρο Χριστουγέννων/Πάσχα για να τα φέρω στα ίσια και να πληρώσω την επόμενη δόση και πάει λέγοντας.
Δείτε επίσης: Ο παράξενος λόγος που τα ζώα δεν περνούν αυτή τη μυστηριώδη γραμμή στη Γη
Οι τιμές των ενοικίων ξεκίνησαν να ξεφεύγουν πριν 3 χρόνια, όταν κι εγώ μπήκα αναγκαστικά στην αναζήτηση νέου σπιτιού. Εκεί είδα ότι δυσκολεύει πολύ το να μπορείς ακόμα και να να επιλέξεις περιοχή που θες να μείνεις. Έτσι κι εγώ πήγα σε μια περιοχή που δεν ήταν στις επιλογές μου, αλλά τουλάχιστον εκεί θα έβρισκα ένα τίμιο σπίτι για να μείνω κι όχι κάποιο αχούρι στους Αμπελόκηπους ή στην Κυψέλη και να δίνω 500 ευρώ τον μήνα.
Επειδή είμαι κοντά στα 35 -και οι φίλοι μου το ίδιο-, έχουμε συνηθίσει να μένουμε μόνοι μας μεγαλώνοντας, άρα η συγκατοίκηση δεν υπάρχει στο πλάνο για κανέναν και όλοι πλέον έχουν αποδεχτεί ότι ο μισός μισθός (ή και παραπάνω) θα πηγαίνει στο ενοίκιο. Και έχουμε κόψει όλες τις εξόδους που μπορεί να κάναμε παλιότερα για κάποιο ποτό ή, γενικά, διασκέδαση ή ακόμα και κάποιο ταξίδι που μπορεί να κάναμε μια φορά τον χρόνο.
Ρεαλιστικά μιλώντας, ο βασικός μισθός θα έπρεπε να πάει στα 1.000 ευρώ (καθαρά) σχετικά άμεσα, καθώς τα βασικά έξοδα σε σχέση με κάποια χρόνια πριν είναι σίγουρα +200 τον μήνα.
Δείτε επίσης: Το «Τολέδο της Ελλάδας» με τα γραφικά σοκάκια και τα πέτρινα αρχοντικά
Βλέπουμε τώρα να αλλάζουν κάποια πράγματα σε σχέση με την golden visa και ότι, επίσης, πάνε να αλλάξουν και κάποια πράγματα σχετικά με το Airbnb. Ωστόσο είναι λίγο αργά πια. Παρόλα αυτά, σίγουρα θα παίξουν κάποιον θετικό ρόλο αυτές οι μεταρρυθμίσεις.
Από εκεί και πέρα, πρέπει σίγουρα, όπως και σε άλλες χώρες, να μπαίνει ένα πλαφόν τιμών ανά περιοχή και τετραγωνικά μέτρα, γιατί ναι μεν θέλουμε ελεύθερη αγορά, αλλά όταν η στέγαση -που πρέπει είναι βασικό αγαθό για έναν άνθρωπο- έχει γίνει ένα τόσο σκληρό εμπόριο, πρέπει να υπάρχει διατίμηση. Αλλιώς είναι, σχεδόν, «μαύρη» αγορά.
- Ηλίας, 33 ετών
«Ας ελπίσουμε κάποια στιγμή να αντιληφθούν ότι οι πόλεις ανήκουν στους κατοίκους τους»
Μένω στην Αθήνα τα τελευταία 11 χρόνια. Για ενοίκιο πληρώνω 570 ευρώ το μήνα και περίπου 50 ευρώ το μήνα κοινόχρηστα, αλλά αυτό εξαρτάται και από την περίοδο. Τα πάγια έξοδά μου τον μήνα -σουπερμάρκετ, ρεύμα, ίντερνετ, έξοδα μετακίνησης- μπορεί να φτάσουν τα 400 ευρώ περίπου. Αυτό βέβαια κυμαίνεται ανάλογα με το μήνα, π.χ. όταν έρθει εκκαθαριστικός λογαριασμός ΔΕΗ, το ποσό σκαρφαλώνει περισσότερο.
Γενικά αποταμιεύω, αλλά ένα μικρό κομμάτι του μισθού μου κάθε μήνα και μετά από πολύ προγραμματισμό, διαφορετικά δε γίνεται. Η φάση με τα ενοίκια θεωρώ ότι άλλαξε κοντά στον covid-19, στις αρχές του. Τότε ξεκίνησαν να υπάρχουν πάρα πολλά Airbnb τα οποία υπολειτουργούσαν λόγω πανδημίας. Οπότε θεωρώ ότι κάπου εκεί σκαρφάλωσαν οι τιμές.
Δείτε επίσης: Ανατροπές στην εκπομπή της Σκορδά λίγο πριν την πρεμιέρα: Νέες αποχωρήσεις αλλά και επιστροφές
Εγώ έψαχνα πάρα πολλά χρόνια να αλλάξω σπίτι. Τα κατάφερα τον περασμένο Αύγουστο, ωστόσο οι τιμές δεν αναποκρίνονται ούτε λίγο στα σπίτια που έβλεπα και το ίδιο μαθαίνω από φίλους που ψάχνουν -ειδικά στο κέντρο της Αθήνας. Δεν θεωρώ ότι υπάρχει καμία σύνδεση ανάμεσα σε αυτό που πληρώνεις και αυτό που παίρνεις.
Σίγουρα το κομμάτι του τουρισμού σε συνδυασμό με την έλλειψη νομικού πλαισίου για την προστασία των ανθρώπων που ζουν στα μεγάλα αστικά κέντρα, μας άφησε απροστάτευτους σε όλο αυτό που συμβαίνει. Επίσης, κάτι που κανείς δεν αναφέρει, είναι το μεγάλο ποσοστό των κλειστών διαμερισμάτων στις πολυκατοικίες, για το οποίο δεν έχει γίνει τίποτα.
Υπάρχουν πολύ σοβαρά ζητήματα που δεν λύνονται γιατί χρειάζεται θεσμική παρέμβαση, η οποία δεν υφίσταται σε αυτή τη χώρα. Θεωρώ ότι αυτό έχει επηρεάσει πολύ τη στεγαστική κρίση στην Αθήνα, σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς που παίρνουν άνθρωποι της ηλικίας μου, παρά την εμεπιρία που έχουν, καθώς δεν θεωρούνται πια entry level στις εταιρείες που εργάζονται.
Έχω ανθρώπους στο φιλικό μου κύκλο που συγκατοικούν για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στο κόστος ζωής και το κόστος των ενοικίων. Έχει να κάνει και με το γεγονός ότι τα μεγαλύτερα σπίτια αναλογικά με τα μικρότερα, έχουν καλύτερο κόστος διαχείρισης. Ευτυχώς δεν έχει χρειαστεί να μπω σε αυτή τη διαδικασία, ωστόσο έχω αρκετούς φίλους που συγκατοικούν για να αντιμετωπίσουν αυτό που συμβαίνει.
Δείτε επίσης: Εμπρού Σαχίν: Η λαμπερή σύζυγος του Τσεντί Οσμάν είναι γνωστή ηθοποιός στην Τουρκία με πάνω από 4 εκατ. ακόλουθους
Όσον αφορά την κυβερνητική παρέμβαση, θεωρώ ότι δεν θα γίνει ποτέ, γιατί αυτές οι τιμές εξυπηρετούν και μια γενικότερη κατεύθυνση στην οποία θέλουν να κινηθούν οι εταιρείες και τα συμφέροντα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ωστόσο, όπως βλέπουμε, γίνονται παρεμβάσεις που εξυπηρετούν επικοινωνιακά τις εκάστοτε κυβερνήσεις διαχρονικά. Οπότε όποιες ενέργειες γίνονται, είναι περισσότερο επικοινωνιακές και όχι ουσιαστικές.
Αυτό που θα μπορούσε να γίνει, είναι η αξιοποίηση των κλειστών διαμερισμάτων, αλλά και να υπάρχει ένα πλαφόν ανά τετραγωνικό όταν μιλάμε για ενοικιαστές συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων -π.χ. φοιτητές ή ανθρώπους με οικονομικά κριτήρια. Δηλαδή δεν μπορούμε να έχουμε αντικειμενικές τιμές ανά τ.μ. σε περιοχές όπως Ζωγράφου, Ιλίσια, Παγκράτι και οι άνθρωποι που σπουδάζουν να πληρώνουν 500 ευρώ ενοίκιο.
Αυτό κατά βάση θα μπορούσε να γίνει, αλλά δεν το βλέπω πολύ πιθανό. Ας ελπίσουμε κάποια στιγμή, δημοτικές αρχές και κυβερνητικά στελέχη να αντιληφθούν ότι οι πόλεις ανήκουν στους κατοίκους τους και αν φύγουν οι κάτοικοι, καταρρέει όλο το σύστημα.
-Τζένυ, 31 ετών
«Μια πρόταση για τη στεγαστική κρίση θα ήταν να μπει πλαφόν στα ενοίκια, βάσει των τετραγωνικών και της ενεργειακής κλάσης».
Μένω και εργάζομαι στην Αθήνα εδώ και 10 χρόνια. Το τωρινό μου ενοίκιο μαζί με τα κοινόχρηστα είναι γύρω στα 370 ευρώ, ενώ τα πάγια έξοδα -σουπερμάρκετ, ρεύμα, εισιτήρια ΜΜΜ, νερό- γύρω στα 400. Δεν έχω καταφέρει να αποταμιεύσω ποτέ έστω λίγα λεφτά από το μισθό μου.
Παρατήρησα πως, μετά το τέλος της καραντίνας οι τιμές αυξήθηκαν πολύ, αφού οι ιδιοκτήτες ακινήτων προσπάθησαν να «μαζέψουν» την οικονομική ζημιά που προκάλεσε η πανδημία, αυξάνοντας τα ενοίκια κατακόρυφα.
Ως απόρροια αυτού, οι περισσότεροι άνθρωποι από τον κύκλο μου επιλέγουν πια να συγκατοικήσουν. Λογικό, αν σκεφτεί κανείς πως πλέον ένα ενοίκιο μόνο αντιστοιχεί πάνω από το 1/3 του μισθού. Θεωρώ πως ο βασικός μισθός θα έπρεπε να είναι το λιγότερο 1.500 ευρώ, για να μπορεί κάποιος και να αποταμιεύσει.
Αν μπορούσα να κάνω μια πρόταση στην Κυβέρνηση για τη στεγαστική κρίση, θα ήταν να μπει πλαφόν στα ενοίκια, βάσει των τετραγωνικών και της ενεργειακής κλάσης. Κυρίως η ενεργειακή κλάση. Δεν γίνεται να ζητούν 400 ευρώ για ένα σπίτι 40 τετραγωνικών και με ξύλινα κουφώματα. Ιδιαίτερα σε μια περίοδο που η θέρμανση κοστίζει «χρυσά», θα έπρεπε να τεθούν σκληρά κριτήρια για τα σπίτια που νοικιάζονται.
-Ξένια, 32 ετών
«Στον κύκλο μου υπάρχουν άτομα που ζουν ακόμα στο πατρικό τους σπίτι»
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα. Πληρώνω συνολικά για ενοίκιο και κοινόχρηστα 312€ τον μήνα, ενώ για βενζίνη, σουπερμάρκετ, κινητό, ίντερνετ, νερό, ρεύμα πληρώνω περίπου 400€ το μήνα.
Μέχρι σήμερα, δυστυχώς, δεν έχω καταφέρει να αποταμιεύσω. Αντιθέτως, σε μήνες που προκύπτουν έκτακτα έξοδα, έχει χρειαστεί ακόμα και να δανειστώ προκειμένου να αντεπεξέλθω.
Πιστεύω ότι οι πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης μείωσαν σημαντικά τη διαθεσιμότητα ακινήτων, ειδικά στο κέντρο της Αθήνας. Παράλληλα, λόγω του gentrification, αυξήθηκαν σημαντικά τα ενοίκια σε περιοχές που παλιότερα ήταν οικονομικά προσιτές. Συνεπώς, θα έλεγα πως τα τελευταία δύο χρόνια σίγουρα που αναζητούσα η ίδια ακίνητο προς ενοικίαση, οι διαθέσιμες επιλογές ήταν ελάχιστες, με σπίτια σε κακή κατάσταση, σε περιοχές χωρίς συγκοινωνία και με δυσανάλογα υψηλά ενοίκια.
Στον κοινωνικό και φιλικό μου κύκλο, υπάρχουν άτομα που ζουν ακόμα στο πατρικό τους σπίτι, καθώς ο μισθός τους δεν επαρκεί ώστε να συντηρήσουν ένα σπίτι και να ζήσουν αξιοπρεπώς.
Νομίζω πως ο βασικός μισθός θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον 2000 ευρώ καθαρά, ώστε κάποιος να μπορεί να ζει μόνος του και να είναι αυτάρκης. Αν υπάρχουν και παιδιά, σίγουρα το μπάτζετ ανεβαίνει.
Θα έπρεπε να υπάρχει έλεγχος και πλαφόν στις τιμές των ενοικίων και κίνητρα για τους ιδιοκτήτες ώστε να αποδεσμευτούν διαμερίσματα από πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης. Και το βασικό, να υπάρξει αύξηση μισθών που δε θα ακολουθείται από γενική ανατίμηση.
-Άντα, 31 ετών
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
