Γεννήθηκε πάμφτωχος. Έζησε σαν μεγιστάνας. Πέθανε φτωχός. Αυτός ήταν ο κύκλος της ζωής του Άντριου Κάρνεγκι ο οποίος ήταν διάσημος για την τσιγκουνιά του.
Ο θρύλος λέει πως κάποια στιγμή, την εποχή που βρισκόταν στο ναδίρ του, πήγε σε ένα πανάκριβο εστιατόριο και μετά από ένα λουκούλλειο γεύμα, άφησε για πουρμπουάρ στον σερβιτόρο... μία ολόκληρη δεκάρα!
Και όμως. Αυτός ο άνθρωπος, που έφτασε να είναι ο πλουσιότερος στον κόσμο και να τον αποκαλούν «αυτοκράτορα του χάλυβα», λίγο πριν το τέλος της ζωής του έλεγε πως «ο άνθρωπος που πεθαίνει πλούσιος, πεθαίνει ατιμασμένος»!
Και δεν το έλεγε μόνο. Το έκανε και πράξη αφού δώρισε ολόκληρη την περιουσία του σε φιλανθρωπίες.
Το χτίσιμο μίας αυτοκρατορίας
Ο Άντριου Κάρνεγκι γεννήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 1835 στο Ντανφέρμλιν της Σκωτίας. Ο πατέρας και η μητέρα του ήταν πάμφτωχοι άνθρωποι οι οποίοι δούλευαν σε ένα εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας. Το σπίτι που έμεναν ήταν ουσιαστικά ένα δωμάτιο το οποίο λειτουργούσε και σαν σαλόνι και σαν κουζίνα και σαν υπνοδωμάτιο! Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, μάλιστα, στον ίδιο χώρο έμενε και μία ακόμα οικογένεια!
Ο μικρός Άντριου πήγε στο δημόσιο σχολείο της περιοχής το οποίο ήταν μία δωρεά του φιλάνθρωπου Άνταμ Ρόλαντ του συνιδρυτή της Βασιλικής Εταιρείας του Εδιμβούργου.
Όσο περνούσαν τα χρόνια, ωστόσο, τόσο πιο δύσκολα ήταν τα πράγματα. Οι γονείς έφτασαν να κάνουν από δύο δουλειές ο καθένας προκειμένου να τα καταφέρουν. Και πάλι, ωστόσο, δεν μπορούσαν να ορθοποδήσουν και να ζήσουν μία αξιοπρεπή ζωή.
Κάπως έτσι, το 1848, ο Ουίλιαμ Κάρνεγκι, ο πατέρας του Άντριου, πήρε τη μεγάλη απόφαση. Αφού δανείστηκε κάποια χρήματα, πήρε την οικογένειά του και μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής προκειμένου να αναζητήσει μία καλύτερη ζωή.
Η οικογένεια μετακόμισε στην Πενσυλβάνια. Πατέρας και γιος έπιασαν δουλειά σε ένα εργοστάσιο βαμβακιού. Ο μικρός Άντριου δούλευε 12 ώρες την ημέρα, 6 ημέρες την εβδομάδα με αρχικό μισθό 1,20 δολάρια την εβδομάδα!
Το 1849 έπιασε δουλειά σαν τηλεγραφητής. Ο μισθός του διπλασιάστηκε στα 2,50 δολάρια την εβδομάδα. Ο μικρός έδειξε μεγάλο πάθος για τη δουλειά. Τόσο μεγάλο που σύντομα είχε καταφέρει να αναπτύξει μία δική του μέθοδο για τα εισερχόμενα σήματα η οποία βασιζόταν στον ήχο που παρήγαγαν. Σύντομα την είχε τελειοποιήσει σε τέτοιο βαθμό που μετέφραζε τα σήματα μόνο με την ακοή χωρίς να πρέπει να χρησιμοποιεί χαρτί!
Η φήμη του εκτοξεύτηκε και το 1853 ο Τόμας Αλεξάντερ Σκοτ, διοικητής του σιδηρόδρομου της Πενσυλβάνια τον προσέλαβε σαν προσωπικό του γραμματέα – τηλεγραφητή και του διπλασίασε τον μισθό. Στα 24 του χρόνια ο Άντριου Κάρνεγκι είχε διοριστεί επιθεωρητής του Δυτικού Τμήματος του Σιδηροδρόμου της Πενσυλβάνια με μισθό που έφτανε ετησίως τα 52.000 δολάρια (σε σημερινά λεφτά).
Τότε ο Σκοτ πρότεινε να επενδύσει ένα μέρος από αυτά τα χρήματα. Όταν είδε πως αυτές απέδωσαν, έπεισε τη μητέρα του να βάλουν υποθήκη το σπίτι τους προκειμένου να κερδίσουν ακόμα περισσότερα χρήματα.
Ο Άντριου Κάρνεγκι διάβαζε με μανία οποιοδήποτε βιβλίο είχε να κάνει με επιχειρήσεις και επενδύσεις και φρόντιζε να εφαρμόζει τα όσα διάβαζε. Επένδυε οπουδήποτε έβλεπε πως υπήρχε έστω και η παραμικρή ευκαιρία. Το τεράστιο άλμα, ωστόσο, ο Κάρνεγκι το πέτυχε όταν μπήκε σαν επιχειρηματίας στην αγορά του χάλυβα!
Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα ο Άντριου Κάρνεγκι όχι μόνο είχε καταφέρει να αποκτήσει τη δική του εταιρεία αλλά ξεκίνησε να αγοράζει και εταιρείες ανταγωνιστών με αποτέλεσμα να δημιουργήσει τον κολοσσό που άκουγε στο όνομα Carnegie Steel Corporation και έγινε η μεγαλύτερη χαλυβουργία στον κόσμο!
Ο τσιγκούνης μεγιστάνας που... δώρισε ολόκληρη την περιουσία του
Όσο μεγάλωνε η επιχειρηματική φήμη του Κάρνεγκι, μεγάλωνε και ο θρύλος για την... τσιγκουνιά του. Ήταν από αυτούς τους ανθρώπους που δε σπαταλούσαν ούτε μισό δολάριο χωρίς να το σκεφτούν.
Πιθανότατα, εκείνη την εποχή, ήταν ο διασημότερος τσιγκούνης του πλανήτη και παρά το γεγονός ότι είχε ξεκινήσει... άφραγκος και είχε νιώσει τι σημαίνει φτώχεια ήταν και ιδιαίτερα σκληρός με τους εργαζομένους του.
Είναι ενδεικτικό πως όταν το καλοκαίρι του 1892 οι εργαζόμενοι στη χαλυβουργία του στο Πίτσμπουργκ αποφάσισαν να απεργήσουν εκείνος επιστράτευσε περίπου 300 ένοπλους απεργοσπάστες του περιβόητου «γραφείου Πίνκερτον». Εκείνοι άνοιξαν πυρ κατά των απεργών με αποτέλεσμα δέκα εργαζόμενοι να χάσουν τη ζωή τους και πολλοί ακόμα να τραυματιστούν.
Στη συνέχεια οι απεργοί πήραν τα όπλα και αντεπιτέθηκαν με αποτέλεσμα να χρειαστεί να επέμβει η Εθνοφρουρά προκειμένου να σταματήσουν οι ταραχές. Φαίνεται πως αυτό το αιματοκύλισμα στάθηκε η αφορμή για να αλλάξει η κοσμοθεωρία του Κάρνεγκι ο οποίος μέσα στα επόμενα χρόνια «μεταμορφώθηκε» σε άλλον άνθρωπο!
Το 1901 ο 65χρονος Άντριου Κάρνεγκι, που τότε ήταν ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου, έκανε ένα αδιανόητο επιχειρηματικό κόλπο γκρόσο. Αποφάσισε να συνταξιοδοτηθεί και αρχικά μετέτρεψε όλες του τις επιχειρήσεις σε Ανώνυμες Εταιρείες.
Τότε εμφανίστηκε ο Τζον Πίρποντ Μόργκαν (ιδρυτής της JP Morgan) ο οποίος εξαγόρασε την Carnegie Steel Corporation και ίδρυσε την United States Steel Corporation. Ήταν η πρώτη εταιρεία στον κόσμο με χρηματιστηριακή αξία άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων!
Το μερίδιο του Κάρνεγκι από αυτό το χρυσοφόρο deal ήταν 225,64 εκατ. δολάρια ή αν μιλούσαμε με σημερινά χρήματα 8,53 δισ. δολάρια! Και εκεί που όλοι περίμεναν την επόμενη επιχειρηματική του κίνηση εκείνος προκάλεσε παγκόσμιο πάταγο όταν μία ημέρα σαν σήμερα, στις 13 Μαρτίου 1901, ανακοίνωσε πως θα δωρίσει ολόκληρη την περιουσία του σε αγαθοεργίες!
«Προτείνω να λαμβάνω εισόδημα όχι μεγαλύτερο από 50.000 δολάρια ετησίως. Θα ξοδεύω το πλεόνασμα κάθε χρόνο για καλοπροαίρετους σκοπούς. Ας εγκατασταθούμε στην Οξφόρδη, για να αποκτήσω μια ενδελεχή εκπαίδευση. Μετά μπορώ να επενδύσω σε εφημερίδα.
» Θέλω να συμμετέχω σε δημόσια θέματα, ειδικά σε εκείνα που σχετίζονται με τη βελτίωση του μορφωτικού και βιοτικού επιπέδου των φτωχότερων τάξεων. Ο άνθρωπος δεν πρέπει να έχει είδωλα και η συγκέντρωση πλούτου είναι ένα από τα χειρότερα είδη ειδωλολατρίας! Κανένα είδωλο δεν είναι πιο εξευτελιστικό από τη λατρεία του χρήματος», είχε πει και το έκανε πράξη.
Έφτιαξε λουτρά, κολυμβητήρια και νοσοκομεία τόσο στις ΗΠΑ όσο και Ηνωμένο Βασίλειο. Επιπλέον, χρηματοδότησε πάνω από 3.000 δημόσιες βιβλιοθήκες σε 47 πολιτείες των ΗΠΑ, καθώς και στον Καναδά, τη Βρετανία, την Ιρλανδία, το Βέλγιο, τη Σερβία, τη Γαλλία, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Νότια Αφρική, τις Δυτικές Ινδίες και τα Φίτζι!
Παράλληλα, ξόδεψε μεγάλα ποσά στην εκπαίδευση και την επιστημονική έρευνα με δωρεές σε πανεπιστήμια (έδωσε 50.000 λίρες μόνο για να ιδρυθεί το Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ), ενώ είχε και εντονότατη πολιτική δράση. Στράφηκε ανοιχτά κατά της βασιλικής οικογένειας της Μεγάλης Βρετανίας ενώ αντιτάχθηκε σθεναρά στην ιδέα των αμερικανικών αποικιών στην Κούβα, το Πουέρτο Ρίκο και τις Φιλιππίνες.
Είναι ενδεικτικό πως όταν οι ΗΠΑ αγόρασαν από την Ισπανία τις Φιλιππίνες έναντι 20 εκατ. δολαρίων, ο Άντριου Κάρνεγκι έδειξε το άκρως... αντιιμπεριαλιστικό του πρόσωπο και δώρισε το ίδιο ποσό, 20 εκατ. δολάρια στις Φιλιππίνες προκειμένου να εξαγοράσουν την ελευθερία τους!
Το 1919, ο Άντριου Κάρνεγκι, προσβλήθηκε από την ισπανική γρίπη, υπέστη δύο οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού και τελικά, πέθανε στις 11 Αυγούστου εκείνης της χρονιάς. Είχε προλάβει να χαρίσει σχεδόν ολόκληρη την περιουσία του.
Είχαν απομείνει μόνο 30 εκατ. δολάρια τα οποία και αυτά έδωσε εντολή να δοθούν σε διάφορες φιλανθρωπίες ανάμεσα στις οποίες και η χορήγηση συντάξεων σε ηλικιωμένους ανθρώπους!
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
