Η Τουρκία αποχώρησε επίσημα από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, όπως είχε προαναγγείλει ότι θα συμβεί από τον περασμένο Μάρτιο ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, γεγονός που είχε προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στην Ευρώπη.
Διαβάστε ακόμη: Κατεχόμενα: Αντιδράσεις για τη «φιέστα» Ερντογάν ανήμερα της επετείου εισβολής – Του τηλεφώνησε ο Σαρλ Μισέλ
Στο επίσημο έγγραφο που δημοσιεύθηκε στις 20 Μαρτίου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δεν αναγραφόταν κάποιος λόγος γι’ αυτήν την απόφαση, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν αποτέλεσε έκπληξη στους περισσότερους. Μάλιστα ο Τούρκος πρόεδρος είχε δηλώσει πως η ανακοίνωση σχετικά με την αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση ο Συμβούλιο της Ευρώπης θα ανακοινωνόταν σε τρεις μήνες.
Έντονες αντιδράσεις
«Θα συνεχίσουμε τη μάχη μας», δήλωσε χθες, Τετάρτη (30/6), η Τσανάν Γκουλού, πρόεδρος της Τουρκικής Συνομοσπονδίας Γυναικείων Οργανώσεων. «Η Τουρκία αυτοπυροβολείται στο πόδι με αυτή την απόφαση». Η Γκουλού επεσήμανε ότι από τον Μάρτιο οι γυναίκες και άλλες ευάλωτες ομάδες διστάζουν ακόμη περισσότερο να ζητήσουν βοήθεια και είναι λιγότερο πιθανό να την λάβουν, την ώρα που η πανδημία covid-19, με τα lockdown και την οικονομική κρίση που προκάλεσε, έχει αυξήσει τα περιστατικά έμφυλης βίας.
Τι περιλαμβάνει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης
Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης υιοθετήθηκε το 2011 και οι χώρες που την έχουν υπογράψει δεσμεύονται να λάβουν μέτρα για να προλαμβάνουν την ενδοοικογενειακή βία, να προσάγουν τους δράστες και να προωθούν την ισότητα των δύο φύλων. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης επιδιώκει ν' αποτρέψει την βία κατά των γυναικών, περιλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής βίας, και να θέσει ένα τέλος στην δικαστική ασυλία για τους δράστες. Η απόφαση της Άγκυρας τον Μάρτιο να αποσυρθεί από τη Σύμβαση προκάλεσε την καταδίκη των ΗΠΑ και της ΕΕ, ενώ κάποιοι εκτίμησαν ότι η κίνηση αυτή απομακρύνει ακόμη περισσότερο την Τουρκία από την Ευρώπη.
Τι υποστηρίζουν κυβρνώντες και Ερντογάν
Συντηρητικοί από το ισλαμιστικών καταβολών κόμμα του Ερντογάν, το AKP υποστηρίζουν ότι το κείμενο της Σύμβασης, το οποίο τονίζει την ισότητα των φύλων και απαγορεύει την διάκριση με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, υπονομεύει τις οικογενειακές δομές και ενθαρρύνει την βία.
Στις 22 Μαρτίου, η διεύθυνση επικοινωνίας της τουρκικής Προεδρίας θέλησε να δικαιολογήσει την ενέργεια του Τούρκου προέδρου με «πυρά» προς τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, υποστηρίζοντας ότι «η Σύμβαση οικειοποιήθηκε από μία ομάδα ανθρώπων οι οποίοι προσπαθούν να προωθήσουν την ομοφυλοφιλία σαν κάτι φυσιολογικό, κάτι που δεν συμβαδίζει με τις αξίες της τουρκικής κοινωνίας και οικογένειας». Τούρκοι αξιωματούχοι ανέφεραν ότι η εθνική νομοθεσία θα προστατεύει τις γυναίκες στην Τουρκία και όχι οι διεθνείς συνθήκες.
Ο Τούρκος πρόεδρος «έλυσε» τη σιωπή του σχεδόν μία εβδομάδα μετά την αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση στις 26 Μαρτίου, κάνοντας λόγο για «τελειωμένο ζήτημα» και ισχυρίστηκε ότι το προεδρικό διάταγμα της αποχώρησης υπερισχύει της υπογραφής της συμφωνίας από το Κοινοβούλιο, απορρίπτοντας με αυτόν τον τρόπο τις ενστάσεις της αντιπολίτευσης.
«Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης είναι καθόλα νόμιμη, η αντιπολίτευση δεν ξέρει τη δουλειά της. Πήραμε την απόφασή μας και αποχωρήσαμε από τη Σύμβαση όπως την είχαμε υπογράψει. Τους γνωστοποιήσαμε αυτή την απόφαση, οπότε το ζήτημα είναι τελειωμένο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Η αποχώρηση της χώρας μας από τη Σύμβαση δεν θα προκαλέσει νομικά ή πρακτικά κενά στην πρόληψη της βίας κατά των γυναικών», ανέφερε το γραφείο του Τούρκου προέδρου σε επιστολή του προς το Συμβούλιο Επικρατείας. Αυτό εξέτασε το αίτημα να ακυρωθεί η απόφαση για την αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση, όμως έκρινε ότι ο Ερντογάν έχει «την εξουσία» να την επιβάλει.
Μία γυναικοκτονία κάθε μέρα τα τελευταία 5 χρόνια
Η βία κατά των γυναικών έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με ενδεικτικό παράδειγμα τη Μελέκ Ιπέκ, η οποία είχε σκοτώσει με καραμπίνα τον άντρα και βασανιστή της ως αντίδραση στα 12 χρόνια βίας και κακοποίησης που υφίσταντο εκείνη μαζί με τις δύο κόρες της. Η Ιπέκ αφέθηκε ελεύθερη σε μία σπάνια απόφαση του δικαστηρίου σε σύγκριση ειδικά με τις περιπτώσεις όπου κακοποιημένες γυναίκες δε δικαιώθηκαν, αλλά και με το ότι το 2020 πάνω από 300 γυναίκες βρέθηκαν νεκρές από ενδοοικιακή βία. Ακόμα σοκ προκάλεσε το πρόσφατο περιστατικό κατά το οποίο ένας άνδρας επιτέθηκε με μανία σε μια γυναίκα σε καφέ στην Τουρκία, η οποία έχει δίπλα της καροτσάκι με μωρό.
Οι γυναικοκτονίες έχουν σημειώσει ραγδαία άνοδο στην Τουρκία, με μία οργάνωση να καταγράφει περίπου μία κάθε ημέρα τα τελευταία πέντε χρόνια. Τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δείχνουν ότι το 38% των γυναικών στην Τουρκία υφίστανται κάποια στιγμή στη ζωή τους βία από κάποιον σύντροφό τους, σε σχέση με το 25% που είναι το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη. Σύμφωνα με μια ΜΚΟ τα ποσοστά των γυναικοκτονιών, για τα οποία δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, σχεδόν τριπλασιάστηκαν στην Τουρκία την τελευταία δεκαετία. Όπως σημειώνει η οργάνωση από την αρχή του χρόνου 78 γυναίκες έχουν δολοφονηθεί από άνδρες ή έχουν χάσει τη ζωή τους κάτω από ύποπτες συνθήκες.
Σύμφωνα με μία αναφορά του Συμβουλίου της Ευρώπης του 2018, η Τουρκία πραγματοποίησε αξιοσημείωτη πρόοδο στο να εναρμονίσει τη νομοθεσία της με τις απαιτήσεις της Σύμβασης, ωστόσο υπάρχουν ακόμα αρκετές απαιτήσεις που δεν διώκονται ποινικά ή δεν εφαρμόζονται πλήρως στην πράξη. Μόλις 12 ώρες μετά την αποχώρηση από τη Σύμβαση τον περασμένο Μάρτιο έξι γυναίκες βρέθηκαν δολοφονημένες κάτι που αυξάνει τον ήδη ανησυχητικό μέσο όρο της Τουρκίας, η οποία απαριθμεί τρεις γυναικοκτονίες τη μέρα.
Η αποχώρηση δεν ήταν έκπληξη
Παρόλο τον ασυνήθιστο τρόπο που αποφάσισε η Τουρκία ν’ αποχωρήσει από τη Σύμβαση, αυτή η κίνηση, καθώς και τα επιχειρήματα υπέρ αυτής της ενέργειας δεν αποτέλεσαν έκπληξη.
«Ήταν ένα χτύπημα πραγματικά ανησυχητικό για την εφαρμογή της Σύμβασης, αλλά δεν ήταν έκπληξη μετά απ’ όλα όσα έχουμε δει τον τελευταίο χρόνο», δήλωσε στην αγγλική έκδοση της τουρκικής αριστερής εφημερίδας, Duvar, η Σάρα ντε Βίντο, καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο «Ca’ Foscari» της Βενετίας, η οποία έχει γράψει εκτεταμένα σχετικά με τη Σύμβαση.
Τον τελευταίο καιρό είχαν αυξηθεί τα καλέσματα από κυβερνητικά στελέχη, θρησκευτικές ομάδες και ακτιβιστές υπέρ των δικαιωμάτων των ανδρών, οι οποίοι με ομοφοβική και κατά του φύλου ρητορική, ζητούσαν αποχώρηση από τη Σύμβαση.
Η απόφαση της Τουρκίας μπορεί να δημιουργήσει δεδικασμένο
Από τις 34 χώρες της Ευρώπης, 13 δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, μεταξύ των οποίων, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία και το Ηνωμένο Βασίλειο και σύμφωνα με την ομότιμη καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών και Σπουδών Φύλου στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας, Αλέβ Οζκαζάντς, «οι υπόλοιπες χώρες το πιο πιθανό είναι να επηρεαστούν αρνητικά από την αποχώρηση της Τουρκίας».
«Επειδή η πρώτη χώρα που υπέγραψε τη Σύμβαση αποσύρθηκε από αυτήν, αυτή η κίνηση θα έχει δυσφημιστικό και εξευτελιστικό αντίκτυπο και θα ενθαρρύνει περεταίρω κινήματα και καθεστώτα κατά του φύλου», προσέθεσε.
Από την πλευρά της η Ντε Βίντο υποστήριξε ότι ανησυχεί μήπως η ενέργεια της Τουρκία δημιουργήσει δεδικασμένο και «κράτη που ήδη έχουν δείξει μία απροθυμία να εφαρμόσουν τη Σύμβαση μπορεί να σκεφτούν, "η Τουρκία το έκανε, οπότε μπορούμε να το κάνουμε και εμείς"».
«Επιστροφή στον Μεσαίωνα»
Ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου, Ζαν Άσελμπορν χαρακτήρισε ως «επιστροφή στον Μεσαίωνα» την απόφαση της Τουρκίας να αποχωρήσει από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και κάλεσε τον πρόεδρο Ερντογάν ν’ αναθεωρήσει την απόφασή του, «για την εικόνα της Τουρκίας, αλλά προ πάντων για τη ζωή των γυναικών στην Τουρκία».
«Δεν μπορώ να καταλάβω, το να τίθεται εκτός ισχύος η Σύμβαση σε μια χώρα όπου κάθε μέρα υπάρχει μια πράξη ενδοοικογενειακής βίας που οδηγεί σε θάνατο» και πρόσθεσε: «Είναι επιστροφή στον Μεσαίωνα, δεν είναι ο δρόμος που χρειαζόμαστε για να μπορέσουμε και πάλι να οικοδομήσουμε ομαλές σχέσεις με την Τουρκία».
«Δεν έχω καμία κατανόηση για την απόφαση του προέδρου Ερντογάν», δήλωσε ο κ. Άσελμπορν και αναφέρθηκε στο γεγονός ότι κατά την υπογραφή της Σύμβασης στην Κωνσταντινούπολη ο ίδιος θυμάται πολύ καλά ότι τόσο ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου όσο και ο νυν Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος τότε προήδρευε της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, «ήταν υπερήφανοι για τη Σύμβαση».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
