Βαδίζοντας σήμερα ανάμεσα στα αρχαία μάρμαρα της Αγοράς, δύσκολα φαντάζεται κανείς ότι κάποτε, στο ίδιο σημείο, χτυπούσε ένα μέρος από την καρδιά της πόλης. Και όταν λέμε «κάποτε» δεν εννοούμε στα αρχαία χρόνια, αλλά σχετικά πρόσφατα. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, μέχρι και το 1930, βρισκόταν έναν κανονικός οικισμός. Μία μικρή πολιτεία, που χρειάστηκε να κατεδαφιστεί πλήρως ώστε να γίνουν οι ανασκαφές. Αυτό ήταν το Βρυσάκι!
Διαβάστε ακόμη: Μεντρεσές: Η τραγική ιστορία της πύλης που συναντάς «τυχαία» στην Πλάκα
Με στενά σοκάκια που κουβαλούσαν τις μυρωδιές της καθημερινότητας, με πλινθόκτιστα σπίτια που «φιλοξενούσαν» παιδιά να τρέχουν, η συνοικία είχε ζωή για σχεδόν έναν αιώνα.. Οι ταράτσες της, σκαρφαλωμένες στον βράχο της Ακρόπολης, πρόσφεραν μια απρόσμενη θέα ενώ οι κάτοικοι, έντονα δεμένοι ως κοινότητα, είχαν αποδώσει στην περιοχή το όνομα «Βρυσάκι», πιθανότατα από τους ήχους νερού ή μια μικρή βρύση που υπήρχε εκεί.
Ποιος ήταν ο οικισμός Βρυσάκι
«Αντλώντας το όνομα από κάποια βρύση ή από παραφθορά του ονόματος του Ευρυσάκη, γιου του Αίαντα, στον οποίο ήταν αφιερωμένο τοπικό αρχαίο ιερό, η περιοχή αποτελούσε ένα πραγματικό χωνευτήρι ανθρώπων, κοινωνικών τάξεων και δραστηριοτήτων, γεγονός που διαμόρφωσε τόσο το χαρακτήρα, όσο και την όψη της. Δίπλα στους μεσοαστούς, υπαλλήλους και επαγγελματίες, παλαιούς Αθηναίους, που, κυρίως, από το 1860 και μετά οικοδόμησαν εκεί τα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους, εγκαταστάθηκαν, αργότερα, πρόσφυγες και κάθε λογής εκπρόσωποι της εργατικής τάξης και της φτωχολογιάς του Μεσοπολέμου, χτίζοντας πλάι στα νεοκλασικά και στα άλλα αστικά σπίτια πολυάριθμα χαμόσπιτα, τρώγλες και παράγκες. Μια γειτονιά –συνονθύλευμα χωρίς τάξη, που θεωρούνταν υποβαθμισμένη, αλλά ταυτόχρονα συνιστούσε ένα από τα πλέον ζωντανά και πολυσύχναστα κομμάτια της Αθήνας.
Διαβάστε ακόμη: Το αρχαιότερο ρολόι του κόσμου βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας
Ολόκληρη σχεδόν η συνοικία εξαφανίστηκε και σβήστηκε οριστικά από το χάρτη της πόλης. Οι κάτοικοί της αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν, όταν η Πολιτεία αποφάσισε την απαλλοτρίωση της έκτασης, ώστε να πραγματοποιηθεί η μεγάλη ανασκαφή της Αρχαίας Αγοράς από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών της Αθήνας. Την περίοδο 1931-1939, εκατοντάδες κτήρια, 348 αναφέρονται στο αρχείο της Αμερικανικής Σχολής, κατεδαφίστηκαν συστηματικά και περισσότεροι από 5.000 ένοικοι και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων εκτοπίστηκαν αφού αποζημιώθηκαν», είχε αναφέρει η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, προλογίζοντας πρόσφατα εικαστική έκθεση «Βρυσάκι. Αναζητώντας τη χαμένη συνοικία».
348 σπίτια. Πόρτες που έκλεισαν βιαστικά. Παράθυρα που δεν πρόλαβαν να χαιρετήσουν το φως. Οι άνθρωποι εκτοπίστηκαν και τα σπίτια τους κατεδαφίστηκαν. Εκεί που άλλοτε υπήρχε ζωή, καθημερινότητα, ξεπρόβαλαν αρχαίοι λίθοι, στοές και ερείπια. Το αρχαίο ένδοξο παρελθόν έπαιρνε ξανά τη θέση του, μα το παρόν είχε ήδη χαθεί.
Διαβάστε ακόμη: Τι ήταν και τι απέγινε ο Φραγκικός Πύργος στην Ακρόπολη
Λίγες φωτογραφίες σώζονται — αδρές, συγκινητικές. Το Βρυσάκι δεν χάθηκε μόνο ως γειτονιά, αλλά ως αίσθηση, ως τρόπος ζωής. Δεν είναι απλώς ένα επεισόδιο της νεοελληνικής πολεοδομίας, είναι μια μικρή παραβολή: Τι θυσιάζουμε για να προσεγγίσουμε το μεγαλείο του παρελθόντος; Φυσικά, δεν είναι λάθος η ανασκαφή. Είναι λάθος η λήθη. Το Βρυσάκι πρέπει να θυμάται κανείς όχι για να αντιπαρατεθεί με την Ιστορία, αλλά για να τη συμπληρώσει. Να προσθέσει στο μεγαλείο της Αγοράς τη ζωή που υπήρξε από πάνω της.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
