Τι είναι η Σύμβαση 717 που αν είχε ολοκληρωθεί, μπορεί να απέτρεπε την τραγωδία στα Τέμπη

Στα τέλη του περασμένου Φεβρουαρίου η Ελλάδα βυθίστηκε στο πένθος, όταν ο επιβατικός συρμός Intercity 62, που μετέφερε περισσότερους από 350 επιβάτες και εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη, συγκρούστηκε στα Τέμπη με την εμπορική αμαξοστοιχία 63503.

Η σφοδρή σύγκρουση το μοιραίο βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου, ο εκτροχιασμός και η ανάφλεξη των συρμών προκάλεσαν τον θάνατο 57 ανθρώπων, νέοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία και τον τραυματισμό τουλάχιστον 85. Πρόκειται για το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ελλάδα.

Τις επόμενες μέρες, μετά την ασύλληπτη τραγωδία ακολούθησε ένα επαίσχυντο πινγκ - πονγκ ευθυνών, σε πολιτικό επίπεδο. Στο επίκεντρο της κόντρας βρέθηκε η περιβόητη Σύμβαση 717.

Σήμερα, πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος από την μοιραία σύγκρουση, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία απήγγειλε κατηγορίες κατά 23 υπόπτων, συμπεριλαμβανομένων 18 δημόσιων λειτουργών, για «εγκλήματα που σχετίζονται με την εκτέλεση συμβάσεων για την αποκατάσταση συστημάτων τηλεχειρισμού και σηματοδότησης στο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, τα οποία συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ».

Οι κατηγορίες αφορούν στην εκτέλεση σύμβασης για την αποκατάσταση του συστήματος τηλεχειρισμού και σηματοδότησης του σιδηροδρομικού τμήματος Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Προμαχώνας, που υπογράφηκε το 2014, για ολοκλήρωση έως το 2016, γνωστή ως «Σύμβαση 717».

Τι είναι η «Σύμβαση 717»

Είναι η σύμβαση 717/2014 της ΕΡΓΟΣΕ, που τροποποιήθηκε αρκετές φορές, πέρασε από χίλια κύματα και δεν ολοκληρώθηκε για να αποτρέψει τον θάνατο 57 νέων ανθρώπων. Στα χρόνια της κρίσης, την εποχή που τα κονδύλια στη χώρα έρχονταν με το σταγονόμετρο, η ΕΡΓΟΣΕ προχώρησε στη συγκεκριμένη σύμβαση τον Σεπτέμβριο του 2014.

Πρόκειται για το έργο «Ανάταξη και Αναβάθμιση του συστήματος Σηματοδότησης- Τηλεδιοίκησης και Αντικατάστασης 70 Αλλαγών Τροχιάς Σε Εντοπισμένα Τμήματα του Άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας» (πλην τμήματος Τιθορέα – Δομοκός).

Είναι η σύμβαση που, όπως υποστηρίζει η συντριπτική πλειοψηφία των σιδηροδρομικών, αν ολοκληρώνονταν, δεν θα είχε συμβεί ποτέ το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη.

Η σύμβαση, την οποία ανέλαβε η κοινοπραξία ΤΟΜΗ - Alstom Transport έμεινε παγωμένη τουλάχιστον για τρία χρόνια, καθώς προέκυπταν συνεχώς «εμπόδια» και καθυστερήσεις. Ορισμένα από τα εμπόδια:

• Κακός σχεδιασμός και ενστάσεις από την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου της Γενικής Διεύθυνσης Ελέγχων Συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων.
• Επιχειρηματικές διαμάχες.
• Συγκρούσεις μετόχων.
• Κυβερνητική αναλγησία.

Οι αριθμοί για τη Σύμβαση 717

• Το αρχικό συμβατικό τίμημα ήταν 41,3 εκατ. ευρώ, ενώ η συμπληρωματική σύμβαση ανήλθε σε 13,3 εκατ. ευρώ.
• Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΠΑ 2014 – 2020, καθώς και από Εθνικούς πόρους.
• Η εργολαβία για τη σύμβαση 717 έχει άμεση διεπαφή με τη σύμβαση προμήθειας (10005) που αφορά στην εγκατάσταση του ETCS (European Control Train System).
• Η ολοκλήρωσή της θα ενισχύσει σημαντικά την ασφάλεια σε εμπορικά και επιβατικά δρομολόγια, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Τι περιλαμβάνει το έργο όπως τροποποιήθηκε το 2018

1. Την ανάταξη και αναβάθμιση του υφιστάμενου συστήματος συμβατικής σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης, σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα Αθήνα -Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας (πλην του τμήματος Τιθορέα – Δομοκός) μήκους 519 χλμ. και αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς επί του ίδιου άξονα.
2. Την εγκατάσταση και προσωρινή παραλαβή του συστήματος έλεγχου – χειρισμού σηματοδότησης ETCS level 1 σε 402 χλμ του σιδηροδρομικού άξονα Αθήνας – Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα: Εγκατάσταση της καλωδίωσης και προσωρινή παραλαβή στο τμήμα Α5) Λάρισα (μη περ/νου) – Πλατύ (περ/νου) Εγκατάσταση και προσωρινή παραλαβή ETCS-level I στα τμήματα: Α3) ΣΣ Οινόης (μη περ/νου) – ΣΣ Τιθορέας (μη περ/νου) Β1) ΣΣ Πλατέως (περ/νου)– ΤΧ 1 (μη περ/νου) Β3)ΤΧ 1 (μη περ/νου) – Στρ – Προμαχώνας (περ/νου). Εκπαίδευση, ανταλλακτικά, συντήρηση μετά άρσης βλαβών και η τεκμηρίωση του συστήματος ETCS για όλα τα τμήματα του άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνα (πλήν Τιθορέα – Δομοκός) και του τμήματος Οινόη – Χαλκίδα, συνολικού μήκους 541 χλμ.
3. Τις επιμερισμένες στο παρόν έργο, λειτουργικές δαπάνες της ΕΡΓΟΣΕ για την περίοδο υλοποίησης του έργου.
4. Την αναβάθμιση των απαραίτητων συσκευών τηλεμετρίας για την επικοινωνία του συστήματος σηματοδότησης, των τηλεδιοίκησεων της σηματοδότησης Αθηνών, Λάρισας και Θεσσαλονίκης, της τηλεδιοίκησης ηλεκτροκίνησης της Θεσσαλονίκης και των τοπικών σταθμών εργασίας του τμήματος Πλατύ – Προμαχώνας.
5. Επίσης, περιλαμβάνεται η αποκατάσταση της σηματοδότησης του ΣΣ Κατερίνης.

Οι ελεγκτές της Αρχής Διαφάνειας που εξέτασαν την «αμαρτωλή» σύμβαση 717, για την αποκατάσταση του συστήματος σηματοδότησης - τηλεδιοίκησης στον άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Προμαχώνας, από το 2012 έως το 2021, με πόρισμα 190 σελίδων, βάζουν στο κάδρο των ευθυνών τον τρόπο χειρισμού της σύμβασης από την ΕΡΓΟΣΕ και τον ΟΣΕ αλλά και του αναδόχου, κοινοπραξία ΤΟΜΗ - Alstom, σύμφωνα με το Mega.

Tο έργο θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί από τις 26/09/2016, ωστόσο επτά χρόνια μετά όχι μόνο δεν είχε ολοκληρωθεί, αλλά παρατηρούνται τρομερές ελλείψεις.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, αποδεικτικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν καταδεικνύουν ποινική ευθύνη 23 προσώπων, για τους ακόλουθους λόγους:

1. Βάσει ιδιωτικής συμφωνίας, οι δύο εταιρείες που αποτελούν τον ανάδοχο της κοινοπραξίας, αμέσως μετά την υπογραφή της σύμβασης 717, χώρισαν αυθαίρετα το έργο μεταξύ τους. Μία από τις εταιρείες δεσμεύτηκε να υλοποιήσει το βόρειο τμήμα του έργου, ενώ η δεύτερη εταιρεία ανέλαβε την υποχρέωση να υλοποιήσει το έργο στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής Αθήνας-Θεσσαλονίκης μέχρι το Πλατύ, συμπεριλαμβανομένου του τμήματος κοντά στα Τέμπη, όπου σημειώθηκε θανατηφόρα σιδηροδρομική σύγκρουση στις 28 Φεβρουαρίου 2023.
2. Επιπλέον, η δεύτερη εταιρεία ανέθεσε τις τεχνικές μελέτες σχετικά με τα συστήματα σηματοδότησης του σιδηροδρομικού τμήματος Αθήνα - Πλατύ σε τρίτη εταιρεία, η οποία δεν διέθετε τις απαιτούμενες ειδικές τεχνικές γνώσεις, κατά παράβαση των όρων της σύμβασης, σύμφωνα με τους οποίους η πραγματογνωμοσύνη έπρεπε να πραγματοποιηθεί από συγκεκριμένο πάροχο.
3. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την παραβίαση της συμβατικής υποχρέωσης σχετικά με την παροχή εξειδικευμένης εμπειρογνωμοσύνης, για την οποία επιβλήθηκε στην ΕΡΓΟΣΕ χρηματική ποινή ύψους περίπου 2 εκατ. ευρώ, κατόπιν ελέγχου που διενεργήθηκε το 2018 από την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ) της Ελλάδας.
4. Ενώ το αρχικό πεδίο εφαρμογής της σύμβασης 717 περιλάμβανε την αποκατάσταση των υφιστάμενων συστημάτων σηματοδότησης - τηλεπικοινωνιών, ο ανάδοχος της κοινοπραξίας προσπάθησε να κατασκευάσει ένα εντελώς νέο σύστημα σηματοδότησης με νέες μονάδες τηλεμετρίας. Εξυπακούεται ότι επρόκειτο για παράνομη τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, η οποία είχε ως αποτέλεσμα αδικαιολόγητη αύξηση της αξίας της σύμβασης, η οποία δεν δικαιολογείται από απρόβλεπτες περιστάσεις.
5. Σύμφωνα με την έρευνα, χορηγήθηκαν συνολικά επτά παράνομες παρατάσεις της αρχικής σύμβασης, σύμφωνα με τις αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου της ΕΡΓΟΣΕ. Για το λόγο αυτό, το έργο δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, πάνω από εννέα έτη μετά την υπογραφή της σύμβασης 717.
6. Υποστηρίζεται ότι οι υπάλληλοι της ΕΡΓΟΣΕ, που είναι αρμόδιοι για τη διαχείριση του έργου, δήλωσαν σκόπιμα ελλιπή και ψευδή στοιχεία στη διαχειριστική αρχή σχετικά με την ύπαρξη κρίσιμων πραγματικών περιστατικών για την κατανομή των κονδυλίων και την έγκριση των παρατάσεων.
7. Ως εκ τούτου, τα αιτήματα εγκρίθηκαν από τη διαχειριστική αρχή, η οποία κατέβαλε τα ποσά στον δικαιούχο, την ΕΡΓΟΣΕ, η οποία στη συνέχεια πλήρωσε τον ανάδοχο της κοινοπραξίας.
8. Επιπλέον, προσάπτεται στους υπαλλήλους της διαχειριστικής αρχής, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την εποπτεία της χρήσης των κονδυλίων, ότι παραβίασαν τις αρχές της συνετής διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων.
9. Εξυπακούεται ότι, παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία που διαβίβασαν οι υπάλληλοι της ΕΡΓΟΣΕ ήταν προδήλως ανακριβή ή ψευδή, οι δημόσιοι λειτουργοί της Διαχειριστικής Αρχής ενέκριναν την κατανομή των αντίστοιχων κονδυλίων, προκαλώντας ζημία στα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ και του Ελληνικού Δημοσίου ύψους άνω των 15.6 εκ. ευρώ.

Οι κατηγορίες που προσάπτονται στους κατηγορουμένους τιμωρούνται με φυλάκιση έως 10 ετών, καθώς και με χρηματική ποινή.

Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.