Στα χνάρια γιγάντων: Οι πρόεδροι που αναζήτησαν λύση για την Παλαιστίνη πριν τον Τραμπ

Ειρήνη στη Μέση Ανατολή, μία ασύλληπτη ιδέα για μία από τις πιο «καυτές» περιοχές του πλανήτη, την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ καμώνεται πως έκανε πραγματικότητα.

Ρεαλιστικά, ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος προχώρησε τις αναπόφευκτες διαδικασίες για μία εκεχειρία, που χρειάζονταν τόσο οι Παλαιστίνιοι της Γάζας, αλλά και το Ισραήλ, που έχει δει τους στρατιωτικούς στόχους της γενοκτονίας του στην περιοχή να πηγαίνουν πίσω μήνα με τον μήνα.

Πριν όμως φτάσουμε στο σημείο να πανηγυρίζει ο πλανήτης για ένα πρόσκαιρο «διάλειμμα» στον εκτοπισμό και τη δολοφονία ενός λαού, υπήρξαν «πλανητάρχες» με ατζέντες που πραγματικά έσπρωξαν για ειρήνη γύρω από τον Λεβάντε.

Τζίμι Κάρτερ - Σύμφωνα του Καμπ Ντέιβιντ

Στον απόηχο του πολέμου του Γιομ Κιπούρ του 1973, κατά τον οποίο το Ισραήλ υπέφερε σημαντικές στρατιωτικές απώλειες, ακόμα και η νεοεκλεχθείσα κυβέρνηση του ακροδεξιού Λικούντ στο Τελ Αβίβ αναγκάστηκε να αποδεχτεί την πρόσκληση Κάρτερ για αναζήτηση κοινού τόπου με τον Αραβικό κόσμο.

Διαβάστε ακόμα: Ο Τραμπ απαγόρευσε την είσοδο στις ΗΠΑ στους πολίτες αυτών των 12 χωρών

Οδηγηθήκαμε έτσι στα Σύμφωνα του Καμπ Ντέιβιντ του 1978, με τα οποία ο Κάρτερ εφάρμοσε, κοντά μισό αιώνα πριν τον Τραμπ, το δόγμα «εδάφη έναντι ειρήνης», κατά το οποίο το Ισραήλ αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Αίγυπτο την κατεχόμενη χερσόνησο του Σινά.

Στα Σύμφωνα περιλαμβάνονταν και άρθρα για την αυτοδιάθεση και ανεξαρτησία των Παλαιστινίων των κατεχόμενων περιοχών, αλλά μόνο ρητά και χωρίς πραγματικό εκτελεστικό αντίκρισμα, που θα ανάγκαζε το Ισραήλ σε υποχωρήσεις.

Το παράδειγμα Μπους και οι δανειακές εγγυήσεις

Μιλώντας για τον πρεσβύτερο, Τζορτζ Χ.Γ. Μπους, η αντιμετώπιση που επιφύλασσε στην ισραηλινή διπλωματική αλαζονεία και επιπολαιότητα αποτελεί μέχρι σήμερα παράδειγμα άσκησης πολιτικής πίεσης.

Στον ορίζοντα ήταν η πολυμερής ειρηνευτική διάσκεψη στη Μαδρίτη τον Οκτώβριο του 1991. Το Ισραήλ και μια σειρά από αραβικές κυβερνήσεις κάθισαν, υπό την αμερικανική επίβλεψη, για να συζητήσουν τις πιο ακανθώδεις διαφορές τους, με κυριότερη από αυτές το καθεστώς του παλαιστινιακού λαού.

Ωστόσο, λίγες εβδομάδες πριν από τη διάσκεψη, ο τότε Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Σαμίρ ζήτησε από τις ΗΠΑ να εγγυηθούν 10 δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια για την απορρόφηση μεταναστών από τη Σοβιετική Ένωση.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ήδη εγγυηθεί ένα δάνειο 400 εκατομμυρίων δολαρίων στο Ισραήλ για να απορροφήσει ένα μικρότερο κύμα σοβιετικών Εβραίων μεταναστών τον Οκτώβριο του 1990, έχοντας αποσπάσει ισχυρές διαβεβαιώσεις από το Ισραήλ ότι δεν θα χρησιμοποιούσε τα κεφάλαια για τη μετεγκατάσταση των Εβραίων μεταναστών σε αποικίες στα Παλαιστινιακά Κατεχόμενα.

Όταν όμως οι ΗΠΑ προσπάθησαν να επιβάλουν τους ίδιους όρους στη νέα δόση δανείων, ο Σαμίρ έφερε αντίρρηση.

Ο Μπους επέμεινε, αναβάλλοντας τις εγγυήσεις για 120 ημέρες, θέλοντας να πιέσει τον «αδέξιο» Σαμίρ να συνεργαστεί με τη διάσκεψη και να βελτιώσει την αμερικανική αξιοπιστία ως δίκαιου μεσολαβητή με τα αραβικά έθνη.

Ο Σαμίρ πίστευε ότι με τη βοήθεια του προπαγανδιστικού λόμπι του Ισραήλ στις ΗΠΑ, της Αμερικανοϊσραηλινής Επιτροπής Δημοσίων Υποθέσεων, ή AIPAC, θα μπορούσε να αναγκάσει τον Μπους να εγκρίνει αμέσως την βοήθεια.

Αμετακίνητος, ο Μπους ορκίστηκε να ασκήσει βέτο στη νομοθεσία που ενέκρινε την παροχή βοήθειας πριν λήξει η 120ήμερη καθυστέρηση. Παρουσίασε την υπόθεσή του στα μέσα ενημέρωσης, μιλώντας εκτενώς για τη στάση του σε συνέντευξη Τύπου στις 12 Σεπτεμβρίου 1991.

«Άκουσα σήμερα ότι υπήρχαν περίπου 1.000 λομπίστες στον Λόφο του Καπιτωλίου, που εργάζονταν για την άλλη πλευρά του ζητήματος», είχε πει, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως πυγμάχο στα «σκοινιά».

Λίγο αργότερα, ο Μπους επικράτησε στο επικοινωνιακό παιχνίδι με τον Σαμίρ και την AIPAC.

Το Κογκρέσο υποχώρησε. Και όταν οι ΗΠΑ τελικά εγγυήθηκαν τα δάνεια την άνοιξη του 1992, το έπραξαν χρησιμοποιώντας μια νέα φόρμουλα που είχε σχεδιαστεί για να αντισταθμίσει τις δαπάνες του Ισραήλ για τους εποικισμούς

Η διάσκεψη της Μαδρίτης και οι πολυμερείς συνομιλίες που ακολούθησαν δεν οδήγησαν σε καμία πρόοδο μεταξύ του Ισραήλ και των γειτονικών αραβικών εθνών, έδωσαν όμως ένα παράδειγμα για τη «γλώσσα» που μιλά το σιωνιστικό κράτος.

Μπιλ Κλίντον - Σύμφωνα του Όσλο

Το δυναμιτισμένο κλίμα στη Χαναάν επέμενε, και όλα τα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι τη δεκαετία του 1990, το Ισραήλ αρνούταν πεισματικά να αναγνωρίσει επίσημη Αρχή ή κράτος στην παλαιστινιακή οντότητα.

Ο Μπιλ Κλίντον προέδρευσε των ιστορικών Συμφώνων του Όσλο (1 και 2) το 1993, με τα οποία η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), που το Ισραήλ στιγμάτιζε ως τρομοκρατική, κάθισε υπό ίσους όρους στο ίδιο τραπέζι με τον ισραηλινό ΠΘ Γιτζάκ Ραμπίν, που την αναγνώρισε ως de facto Παλαιστινιακή Αρχή για τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας.

Τα σύνορα των δύο πλευρών, το καθεστώς της Ιερουσαλήμ, η στρατιωτική παρουσία του Ισραήλ και η τύχη των περιοχών που θα εκκενώνονταν από τις δυνάμεις του Ισραήλ ήταν τα πλέον σημαντικά ζητήματα. Ωστόσο, οι συμφωνίες δεν οδήγησαν στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους, ενώ η συμφωνία κατέρρευσε με τη δολοφονία του Ραμπίν από έναν ακροδεξιό πολέμιο της ειρήνης, το 1995.

Ο Κλίντον επανεπισκέφθηκε, ανωτέρα βία, την ιδέα αυτή, προτείνοντας τις «Παραμέτρους Κλίντον» την περίοδο 2000-2001 για την ίδρυση ενός επίσημου Παλαιστινιακού Κράτους στα όρια της πλειονότητας της Δυτικής Όχθης και ολόκληρης της Γάζας.

Καθώς όμως η προσπάθεια έγινε προς το τέλος της προεδρίας του, και μετά το ξέσπασμα της 2ης Ιντιφάντα, εξελήφθη ως μία απελπισμένη κίνηση, δεν οδήγησε σε αμοιβαία αποδοχή, και δεν απέτρεψε την επικράτηση Μπους.

Τζορτζ Μπους - Η «Μεγάλη Ιδέα» των δύο κρατών

Ο αμέσως επόμενος Τζορτζ Μπους μίλησε επίσης ανοιχτά για την ύπαρξη δύο κρατών, της Παλαιστίνης και του Ισραήλ, ενώ οι Ισραηλινές θηριωδίες κλιμακώνονταν στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα μετά τη 2η Ιντιφάντα.

Διαβάστε ακόμα: Ευρώπη και Ρωσία ετοιμάζονται για πλήρη σύρραξη: Νέος «χάρτης» αμυντικής ατζέντας για το 2030

Η κυβέρνησή του συνέταξε, ως μέρος μίας διεθνούς πρωτοβουλίας, τον «Οδικό Χάρτη για την Ειρήνη», ο οποίος όριζε τα βήματα για τον τερματισμό όποιας Παλαιστινιακής επιθετικότητας, της ίδρυσης κράτους, αλλά και του «παγώματος» της επέκτασης των ισραηλινών αποικιών στην παλαιστινιακή γη.

Τον Νοέμβριο του 2003, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε τον Οδικό Χάρτη στο ψήφισμα 1515, το οποίο ζητούσε τον τερματισμό κάθε βίας, συμπεριλαμβανομένης της «τρομοκρατίας, της πρόκλησης, της υποκίνησης και της καταστροφής».

Μέχρι το τέλος του 2003, η Παλαιστινιακή Αρχή υπό τον Μαχμούντ Αμπάς δεν είχε αποτρέψει την παλαιστινιακή τρομοκρατία και το Ισραήλ δεν είχε ούτε αποσυρθεί από τις παλαιστινιακές περιοχές που κατέχονταν από τις 28 Σεπτεμβρίου 2000, ούτε είχε παγώσει την επέκταση των αποικιών.

Έτσι, οι απαιτήσεις της Φάσης Ι του Οδικού Χάρτη δεν εκπληρώθηκαν και δεν συνεχίστηκε περαιτέρω, φτάνοντας σε αδιέξοδο.

Ακολουθήστε το Reader στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις και τα νέα από την Ελλάδα και τον κόσμο.