«Ελάτι του Καρπενησιού, ψηλό ζωγραφιστό
προβάλλει ο καπετάν Ερμής απ΄ την Ευρυτανία
με χάρη και βουνού δροσιά, με μάτι απ’ τον αητό
της ομορφιάς και της βροντής ασύγκριτη αρμονία.
Που το γερό ντουφέκι του στη Χρύσου είχε βροντήξει
σαν λίγοι αντάρτες τσάκισαν το εχθρικό τ’ ασκέρι
κι είχαν ματώσει τα στενά και τα κορμιά είχαν κλείσει
κι ακόμα εκεί μονολογεί χαρούμενο τ’ αγέρι.
Κι η δόλια η Χρύσου αν πνίγηκε στη φλόγα, στον καπνό
ποτέ δε σβεί, δε χάνεται με τέτοια παλληκάρια.
Με τον Ερμή της θα χαρεί και πάντα φωτεινό
θάχει πλεγμένο τ’ όνομα στης δόξας τα κλωνάρια».
Λίγοι, ελάχιστοι, ήταν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ ή του ΔΣΕ που έζησαν για να δουν το όνομά τους να γίνεται στίχος κάποιου λαϊκού τραγουδιού. Ο Βασίλης Πριόβολος ήταν ένας από αυτούς.
Ο καπετάν Ερμής πέθανε μία ημέρα σαν σήμερα, στις 10 Απριλίου του 2018, σε ηλικία 100 ετών αλλά ήταν από αυτούς τους ανθρώπους για τους οποίους λέμε πως έζησαν δέκα ζωές.
Και αν για κάποιους αυτό λέγεται καθ' υπερβολήν, για τον Βασίλη Πριόβολο μόνο τέτοια δεν είναι. Ήταν ΚΚΕ σε χρόνια δίσεκτα. Κυνηγήθηκε άγρια. Στον πόλεμο ήταν από τους πρώτους αντάρτες του ΕΛΑΣ και υπασπιστής του Άρη Βελουχιώτη. Αντίθετα με τον αρχηγό του, πειθάρχησε στη Συμφωνία της Βάρκιζας. Βγήκε ξανά στο βουνό ως μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Βίωσε όλο το κυνήγι μετά το τέλος του εμφυλίου, κυνηγήθηκε από το κράτος και τελικά πέρασε τα χρόνια της μεταπολίτευσης σαν ένα από τα πιο πιστά μέλη του ΠΑΣΟΚ!
Αν το καλοσκεφτεί κανείς, η ζωή του καπετάν Ερμή διέτρεξε περίπου έναν αιώνα της σύγχρονης ιστορίας της χώρας.
Ανεξάρτητα από την άποψη που μπορεί να έχει ο καθένας για τον Ερμή Πριόβολο δεν μπορεί παρά να παραδεχθεί πως όλα όσα εμείς σήμερα διαβάζουμε ως Ιστορία από την περίοδο του μεσοπολέμου μέχρι και την... ίδρυση του Κινήματος Αλλαγής από τη Φώφη Γεννηματά, εκείνος τα έζησε. Και τα έζησε από μέσα!
Ο πιστός μαυροσκούφης του Άρη Βελουχιώτη
Ο Βασίλης Πριόβολος γεννήθηκε το 1918 στη Χρυσώ Ευρυτανίας. Στα Άγραφα. Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και έλαβε πτυχίο πολιτικού μηχανικού. Ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια εντάχθηκε στις τάξεις του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.
Θα μπορούσε να πει κάποιος πως η ζωή του Πριόβολου χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος είναι από την ημέρα που ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έριξε βαριά τη σκιά του πάνω από την Ελλάδα μέχρι και τη Συμφωνία της Βάρκιζας.
Σε αυτό το πρώτο μέρος ο Πριόβολος είναι ένας αντάρτης που χάραξε την πορεία του δίπλα στον Άρη Βελουχιώτη. Ένας από τους πιο πιστούς καπετάνιους του ΕΛΑΣ. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως ο Βελουχιώτης των είχε τοποθετήσει στους μαυροσκούφηδες, τον επίλεκτο έφιππο ουλαμό, που αποτελούσε κάτι σαν προσωπική του φρουρά.
Ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, άλλωστε, είχε τοποθετήσει τον Πριόβολο επικεφαλής της ένοπλης ομάδας ασφαλείας στη Βίνιανη όπου βρισκόταν η έδρα της «Κυβέρνησης του Βουνού»! Εκείνη την εποχή είναι που από Βασίλης Πριόβολος γίνεται καπετάν Ερμής. Ο ίδιος, σε μία συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στην εκπομπή «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα» είχε εξηγήσει πως είχε πάρει το συγκεκριμένο ψευδώνυμο.
«Ο Δημητράκης Μπακόλας (σσ: εννοεί το ηγετικό στέλεχος του ΕΛΑΣ στην Ευρυτανία) μας φωνάζει σε ένα χωριό της Ευρυτανίας, Κλιτσόσα ονομάζεται, και μας λέει ότι είναι εντολή του ΕΑΜ και του ΚΚΕ ότι εδώ στην Ρούμελη, εκείνος που θα ηγηθεί του ένοπλου αγώνα λέγεται Άρης Βελουχιώτης και είναι ταγματάρχης πυροβολικού. Ποιος ήταν τώρα ο Άρης Βελουχιώτης, κι αν ήταν ή δεν ήταν ταγματάρχης του πυροβολικού ούτε που έπρεπε να ρωτάμε.
» Γιατί, όπως μου είπε και ο Άθως Ρουμελιώτης (σσ: σκοτεινή φιγούρα του ΕΛΑΣ) εμείς θα πρέπει να ξεχάσουμε τα οικογενειακά μας αλλά ακόμη και τα μικρά μας ονόματα, για να προφυλάσσουμε τις οικογένειές μας από τις διώξεις. Έτσι λοιπόν ήταν ο καθένας μας υποχρεωμένος να παίρνει κι ένα ψευδώνυμο. […] Εμένα το ψευδώνυμο Ερμής μου το δώσανε συγγενείς και γνωστοί, αντάρτες πριν από εμένα, στα Άγραφα. Εγώ είπα ότι δεν είμαι έτοιμος να ξαναβαπτιστώ, ‘ξέρετε ποιος είμαι’. ‘Όχι, εσύ είσαι ο Ερμής’, μου είπαν. Κι έτσι έμεινε το Ερμής».
Κορυφαία στιγμή του Πριόβολου την περίοδο της εποποιίας της Εθνικής Αντίστασης ήταν όταν με την κάθοδο του Βελουχιώτη στην Πελοπόννησο, τοποθετήθηκε καπετάνιος της 3ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ.
Από την «Βάρκιζα» στη Μεταπολίτευση και το ΠΑΣΟΚ
Το δεύτερο μέρος της ζωής του καπετάν Ερμή ξεκινάει από τη «Συμφωνία της Βάρκιζας». Κάποιος που ήξερε πόσο στενά συνδεδεμένος ήταν ο Πριόβολος με τον Βελουχιώτη και πόσο πίστευε στον τρόπο δράσης του «Αρχηγού των Ατάκτων», θα περίμενε πως θα πήγαινε μαζί του όταν ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ αρνήθηκε να πειθαρχήσει στην εντολή του ΚΚΕ για παράδοση των όπλων.
Αντίθετα, ο καπετάν Ερμής πειθάρχησε πλήρως στην κομματική γραμμή και εγκατέλειψε τον Άρη Βελουχιώτη που εκείνη την εποχή ήταν κυνηγημένος ακόμα και από τους πρώην συντρόφους του.
«Με φωνάζει λοιπόν. Εγώ αμέσως μόλις παίρνω το μήνυμα στην Λαμία που ήμουνα πάω και τον συναντώ στον Δίλοφο της Σπερχειάδας κι εκεί μου δείχνει όλο το σχέδιό του. Μου το αναλύουν μαζί με τον Τάκη Φίτσιο. Εγώ του λέω: ''Καλά, αρχηγέ, χθες υπέγραψες την Συμφωνία της Βάρκιζας και τώρα ζητάς άοπλος Ελασίτες να βγούνε στο βουνό;''. Εκεί τον πλήγωσα και με ένα βαρύ παράπονο μου λέει: ''Καλά ρε Ερμή, εγώ δεν έχω δικαίωμα να διορθώσω έναν τραγικό λάθος που έκανα;''. Και τον ρωτώ εγώ: ''Πώς θα το διορθώσεις αρχηγέ; Θα την καταγγείλουμε;''. Κι εκείνος μου απαντά: ''Και βέβαια θα την καταγγείλουμε παρά το γεγονός ότι την υπέγραψα. Κι αν θέλεις πράγματι να με βοηθήσεις δεν είναι όλοι ακόμα άοπλοι. Να εδώ στην Λαμία κοντά βρίσκεται η 13η Μεραρχία. Τώρα ετοιμάζεται για να παραδώσει τα όπλα και να αποχαιρετιστούν οι μαχητές της 13ης Μεραρχίας''», είχε πει ο Πριόβολος στην ίδια συνέντευξη.
Με τη «γέννηση» του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) και την έναρξη του εμφυλίου πολέμου ο, ο καπετάν Ερμής βγήκε ξανά στο βουνό. Διατέλεσε διοικητής του Αρχηγείου Παρνασσίδας ενώ από τις πιο λαμπρές του στιγμές στο αντάρτικο ήταν πως κατάφερε με τους άνδρες του να αναχαιτίσουν τις επιχειρήσεις «Τέρμινους» και «Λαίλαψ» του Εθνικού Στρατού και να αποτρέψουν τη διάλυση των τοπικών δυνάμεων του ΔΣΕ.
Όταν τον Αύγουστο του 1949 «έπεσε» ο Γράμμος και το Βίτσι και ο ΔΣΕ έχασε τον εμφύλιο πόλεμο, ο Βασίλης Πριόβολος διέφυγε αρχικά στη Γιουγκοσλαβία και μετά στην Ρουμανία όπου και έζησε ως πολιτικός πρόσφυγας μέχρι και το 1978 οπότε με τη γενική αμνηστία επέστρεψε στην Ελλάδα.
Το τρίτο και τελευταίο μέρος της ζωής του ξεκινάει με την επιστροφή του στη χώρα. Σε ένα εντελώς διαφορετικό πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον εμφανίζεται και ένας... διαφορετικός Πριόβολος. Εμφανίστηκε καταγγελτικός προς το ΚΚΕ αλλά κυρίως σε ότι είχε να κάνει με τον Νίκο Ζαχαριάδη. Σε πύρινα άρθρα του έκανε λόγο για τη «μαφία του Σιάντου και του Ζαχαριάδη», ενώ κατήγγειλε πως η ηγεσία του ΚΚΕ (μέχρι και την εποχή της Αλέκας Παπαρήγα) «δολοφονούσε ξανά και ξανά τον Άρη Βελουχιώτη»!
Η πολιτική «στροφή» προς το κέντρο ολοκληρώθηκε με την ένταξή του στο ΠΑΣΟΚ. Στις εκλογές του 1981 ήταν υποψήφιος στην Α' Αθηνών αλλά δεν κατάφερε να εκλεγεί.
Το ΠΑΣΟΚ, ωστόσο, που την περίοδο της «Αλλαγής» ήθελε να προβάλει το... αριστερό του πρόσωπο, φρόντισε να «εκμεταλλευτεί» το κεφάλαιο του καπετάν Ερμή. Όταν ο Ευάγγελος Γιαννόπουλος ανέλαβε το υπουργείο Συγκοινωνιών, τοποθέτησε τον Πριόβολο αντιπρόεδρο στην τότε Επιχείρηση Αστικών Συγκοινωνιών (ΕΑΣ) όπου και παρέμεινε μέχρι και το 1989!
Όταν το 1992, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ανακοίνωσε την κατάργηση και ιδιωτικοποίηση της ΕΑΣ, και την αντικατάστασή της από τις Συγκοινωνιακές Επιχειρήσεις (ΣΕΠ), ο Βασίλης Πριόβολος πρωτοστάτησε στα επεισόδια που διαδραματίζονταν σχεδόν καθημερινά στα αμαξοστάσια αλλά και στους δρόμους της Αθήνας.
Η τελευταία δημόσια εμφάνιση του Πριόβολου έγινε λίγες μόλις βδομάδες πριν το θάνατό του, στο ιδρυτικό Συνέδριο του Κινήματος Αλλαγής από τη Φώφη Γεννηματά.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
